Martin Luther King (15 janar 1928 – 5 prill 1968) Dhuna “…Me iu përgjigjë dhunës me dhunë, domethanë me e shumfishue dhunën, tue prekë kështu terrin ma të thellë t’nji nate pa asnji xixë yjesh… Errsinën, s’mundet me e largue urrejtja, pse veç dashnia mundet me ba diçka ksisoji…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1547Miguel Cervantes de Savedra (1547-1616) - romancier e dramaturg ndër ma të njohurit e shek. të 16-të. Fama e tij botërore, lidhet në veçanti me figurën e Don Kishotit të Mançës. Data e saktë e lindjes nuk gjendet në regjistra. (Mendohet se ka lindur me 29 shtator, ditën e San Miguelit).
1758Horatio Nelson(1758-1805) - lord, Viskont i Parë Nelson, Dukë i Brontes - admiral i shquar britanik. Hero Kombëtar i Perandorisë Britanike.
1864Miguel de Unamuno (1864-1936) - shkrimtar, poet, filozof, dramaturg e politikan spanjoll me origjine baske.
1901Enrico Fermi (1901-1954) - fizikant italian, i njohur për zhvillimin e reaktorit të parë bërthamor, me kontributet në zhvillimin e teorisë kuantike, në fizikën bërthamore dhe mekanikën statistike, çmim Nobel në Fizikë, në vitin 1938.
1902Mikel Koliqi (1902-1997) - prift, muzikant, kompozitor dhe Kardinali i Parë Shqiptar. U dënua disa herë me burg e interrnime të gjata nga regjimi komunist. Mbas Rënies së Murit u zgjodh Kardinal me 26 nëntor 1994.
1931Anita Ekberg (1931-2015) - aktore suedeze me shtetësi italiane, e famshme në interpretimin e filmit "La dolce vita" të Federico Fellini, te skena e xhveshjes te Fontana di Trevi.
1936Silvio Berlusconi (1936) - biznesmen, pronar mediash, President i Klubit Milan, politikan italian së Djathtës së Qendrës dhe disa herë Kryeministër i Italisë.
1943Lech Wałęsa (1943) - punëtor, sindikalist, politikan dhe aktivist polak. Udhëheqës i Solidarnosc-it, i pari organizim antikomunist i Lindjes. President i Polonisë nga viti 1990 në 1995. Në vitin 1983, mori çmimin Nobel për Paqe.
Ngjarje
1911Italia i shpall luftë Perandorisë Osmane.
2021Dita e 272 e vitit, mbeten edhe 93 ditë nga mbarimi i tij.
Vdiq
1577Gjon Buzuku (1499-1577) - peshkop katolik, autor i Dokumentit Më të Lashtë të Gjuhës Shqipe, "Meshari", botuar në Venezia, rreth vitit 1555.
1885Vincenc Stratigò (1822-1885) - poet i njohur arbëresh, i lindur në Kozenca të Kalabrisë, në ngulimet e hershme arbëreshe të shek. XV.
1971Dom Shtjefën Kurti(1898-1971) - prift dhe atdhetar katolik. U pushkatua para banorëve të Gurëzit, mbasi Sigurimi e akuzoi se desh të helmatiste popullin duke shfrytëzuar furrat e bukës, pse kishte pagëzuar nji fëmijë dhe pse i kish shkruar Papës, duke i rrefyer nji të vërtetë, që s'duhej ta kalonte kufirin shqiptar.
2012Serafin Fanko (1937-2007) - aktor dhe regjisor i njohur shqiptar i periudhës së Realizmit Socialist. I nderuar me titullin "Artist i Popullit".
1547Miguel Cervantes de Savedra (1547-1616) - romancier e dramaturg ndër ma të njohurit e shek. të 16-të. Fama e tij botërore, lidhet në veçanti me figurën e Don Kishotit të Mançës. Data e saktë e lindjes nuk gjendet në regjistra. (Mendohet se ka lindur me 29 shtator, ditën e San Miguelit).
1758Horatio Nelson(1758-1805) - lord, Viskont i Parë Nelson, Dukë i Brontes - admiral i shquar britanik. Hero Kombëtar i Perandorisë Britanike.
1864Miguel de Unamuno (1864-1936) - shkrimtar, poet, filozof, dramaturg e politikan spanjoll me origjine baske.
1901Enrico Fermi (1901-1954) - fizikant italian, i njohur për zhvillimin e reaktorit të parë bërthamor, me kontributet në zhvillimin e teorisë kuantike, në fizikën bërthamore dhe mekanikën statistike, çmim Nobel në Fizikë, në vitin 1938.
1902Mikel Koliqi (1902-1997) - prift, muzikant, kompozitor dhe Kardinali i Parë Shqiptar. U dënua disa herë me burg e interrnime të gjata nga regjimi komunist. Mbas Rënies së Murit u zgjodh Kardinal me 26 nëntor 1994.
1931Anita Ekberg (1931-2015) - aktore suedeze me shtetësi italiane, e famshme në interpretimin e filmit "La dolce vita" të Federico Fellini, te skena e xhveshjes te Fontana di Trevi.
1936Silvio Berlusconi (1936) - biznesmen, pronar mediash, President i Klubit Milan, politikan italian së Djathtës së Qendrës dhe disa herë Kryeministër i Italisë.
1943Lech Wałęsa (1943) - punëtor, sindikalist, politikan dhe aktivist polak. Udhëheqës i Solidarnosc-it, i pari organizim antikomunist i Lindjes. President i Polonisë nga viti 1990 në 1995. Në vitin 1983, mori çmimin Nobel për Paqe.
Ngjarje
1911Italia i shpall luftë Perandorisë Osmane.
2021Dita e 272 e vitit, mbeten edhe 93 ditë nga mbarimi i tij.
Vdiq
1577Gjon Buzuku (1499-1577) - peshkop katolik, autor i Dokumentit Më të Lashtë të Gjuhës Shqipe, "Meshari", botuar në Venezia, rreth vitit 1555.
1885Vincenc Stratigò (1822-1885) - poet i njohur arbëresh, i lindur në Kozenca të Kalabrisë, në ngulimet e hershme arbëreshe të shek. XV.
1971Dom Shtjefën Kurti(1898-1971) - prift dhe atdhetar katolik. U pushkatua para banorëve të Gurëzit, mbasi Sigurimi e akuzoi se desh të helmatiste popullin duke shfrytëzuar furrat e bukës, pse kishte pagëzuar nji fëmijë dhe pse i kish shkruar Papës, duke i rrefyer nji të vërtetë, që s'duhej ta kalonte kufirin shqiptar.
2012Serafin Fanko (1937-2007) - aktor dhe regjisor i njohur shqiptar i periudhës së Realizmit Socialist. I nderuar me titullin "Artist i Popullit".
Puzzlle, me krijue nji portret të Pessoas përmes ndjesive
Parathanie nga Jozef Radi
Nostalgjia ma e dhimbshme asht ajo ndaj gjanave që s’kanë ekzistue kurrë…
Fernando Pessóa
Pessoa ka kenë nji njofje graduale, Lexo Me Teper.
Mësues, o mësuesi jem i dashtun!
Poezi nga Fernando Pessoa – në shqip nga Jozef Radi
Mësues, o mësuesi jem i dashtun!
zemra e intelektit tem po edhe e krejt trupit!
Jetë e zanafillës Lexo Me Teper.
Një libër biografik mbi Pessoa…
nga Artan Kafexhiu
Këto ditë me erdhi një nga librat më voluminozë, që do të mund të lexoj në jetën time, 1056 faqe. Ky është Pessoa i Lexo Me Teper.
“55 poezi nga Charles Bukowski” – në shqip nga Jozef Radi
Para pak ditësh ka dalë prej shtypit, libri “55 poezi nga Charles Bukowski”
“55 Poezi” asht pjesë e nji kolane që Lexo Me Teper.
Fernando Pessoa nga “Libri i shqetësisë”
përkthye nga Gazi Bërlajolli
Me bashkëpunue, me u ndërlidhë, me veprue me tjerët, asht vetështytje metafizikisht shkatërrimtare. Shpirti, që i asht dhanë vetjes, nuk i duhet Lexo Me Teper.
Letërsia e kujtesës, që u dënua, dhe universalja e saj
Përsiatje dhe polemikë nga Visar Zhiti
Për lexuesit e letërsisë dhe jo vetëm:
ju lutem lexoni përsiatjen e mrekullueshme të Visar Zhitit Lexo Me Teper.
Letër me litar në grykë*
nga Përparim Hysi
Xhaxhait tim, Hilmi Hysi, pushkatuar në vitin 1948
Titullin këtij tregimi e kam vënë sipas letrës që ka lënë, xhaxhai im, Hilmi Hysi, jurist i Lexo Me Teper.
Pessoa me poezitë e tij hapë dyer të mbrendshme.
E bukura e poezisë së tij na merr përdore e na nxitë me zbulue e me shkelë shtigje të reja të Lexo Me Teper.
Letër dashnie,
qi nji ushtar tironc
i ka shkrujtë gocës qi e kishte refuzu…
“Krejt letrat e dashnisë janë
qesharake
Ndryshe s’do t’ishin letra dashnie,
po mos t’ishin qesharake…”
Pessoa
Kallnur 1935
Jom tuj nejtë te mullar’t Lexo Me Teper.
Fernando Pessoa
(13 qershor 1888 – 30 nentor 1935)
Kjo Poemë magjike e Fernando Pessoa-s,
mund të shijohet prej gjithkujt,
po në veçantiprej atyne që mbrrijnë me e kuptue mundimin
me e sjellë sa Lexo Me Teper.
…Me Pessoan jam njoftë do vite ma parë… dhe siç ndodh me gjanat e bukura që lshojnë shkëndijë, kshu m’ndodhi edhe me poezitë e tij, dhe n’veçanti me Tabakhanen. Ndoshta Lexo Me Teper.
S’i duroj dot yjtë…
poezi nga Fernando Pessoa
S’i duroj dot yjtë
që xixllojnë prej shumë kohnash
prej kaq shumë kohnash.
S’i duroj dot yjtë.
S’ka me pasë kurrë nji lodhje
prej gjanave
prej krejt gjanave
si prej Lexo Me Teper.