Martin Luther King (15 janar 1928 – 5 prill 1968) Dhuna “…Me iu përgjigjë dhunës me dhunë, domethanë me e shumfishue dhunën, tue prekë kështu terrin ma të thellë t’nji nate pa asnji xixë yjesh… Errsinën, s’mundet me e largue urrejtja, pse veç dashnia mundet me ba diçka ksisoji…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1905Mihail Sholohov (1905-1984) - shkrimtar rus i realizmit socialist. Fitues i Çmimit Nobel për letërsi 1965. Romani më i njohur i tij mbetet "Doni i Qetë", me tematikën të luftës dhe shpirtin e kozakëve të Donit.
1937Serafin Fanko (1937-2012) - aktor dhe regjisor i njohur shqiptar i periudhës së Realizmit Socialist. I nderuar me titullin "Artist i Popullit".
1940Josef Aleksandrovič Brodskij (1940-1996) - poet, eseist e dramaturg rus me shtetësi amerikane. Cmim Nobel për letërsi në viti 1987. Shkroi kryesisht në rusisht e vlersohet si ndër ma të mëdhenjtë poetë rusë të shek. të XX.
1941Bob Dylan (Robert Allen Zimmerman) (1941) - muzikant, kantautor dhe poet amerikan.
Ngjarje
1832 Në Konferencën e Ambasadorëve në Londër (1832): shpallet Mbretëria e Parë e Greke.
1883 Ura e famshme e Brooklynit (Brooklyn Bridge) në New York hapet për trafik 24 orësh, mbas 14 vitesh punime.
1944Kongresi i Përmetit (1944) - ngjarje historike e LDB, në të cilin komunistët shkelën gjitha ligjet ekzistuese, dhe u vendos sundimi i Partisë Komuniste.
1992 Edhe nën sundimin serb, bëhen Zgjedhjet e Para shumëpartiake për Kuvendin e Kosovës si dhe Zgjedhjet Presidenciale në Republikën e Kosovës
2021Dita e 144 e vitit, kanë mbetur edhe 221 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1543Nikolaus Kopernikus (1473-1543) - astronom i shquar polak. Me zbulimet e tij ai krijoi nji botëkuptim të ri mbi astronominë dhe shkencën. Veç kësaj ai qe edhe astrolog, jurist, fizikant, diplomat, ekonomist, matematikan, mjek dhe qeveritar.
2018Kolec Topalli (1938-2018) - akademik, gjuhëtar, pedagog e doktor shkencash. Autor i dhjetra librave, bashkëpunëtor i më shumë se 30 revistave shkencore mbrenda e jashtë vendit, me botime në 5 gjuhë të huaja. Nga 1997 bashkëpunëtor shkencor i Institutit të Gjuhësisë e Letërsisë në Akademinë e Shkencave. Autor i librit “Fjalori Etimologjik i Gjuhës Shqipe”
1905Mihail Sholohov (1905-1984) - shkrimtar rus i realizmit socialist. Fitues i Çmimit Nobel për letërsi 1965. Romani më i njohur i tij mbetet "Doni i Qetë", me tematikën të luftës dhe shpirtin e kozakëve të Donit.
1937Serafin Fanko (1937-2012) - aktor dhe regjisor i njohur shqiptar i periudhës së Realizmit Socialist. I nderuar me titullin "Artist i Popullit".
1940Josef Aleksandrovič Brodskij (1940-1996) - poet, eseist e dramaturg rus me shtetësi amerikane. Cmim Nobel për letërsi në viti 1987. Shkroi kryesisht në rusisht e vlersohet si ndër ma të mëdhenjtë poetë rusë të shek. të XX.
1941Bob Dylan (Robert Allen Zimmerman) (1941) - muzikant, kantautor dhe poet amerikan.
Ngjarje
1832 Në Konferencën e Ambasadorëve në Londër (1832): shpallet Mbretëria e Parë e Greke.
1883 Ura e famshme e Brooklynit (Brooklyn Bridge) në New York hapet për trafik 24 orësh, mbas 14 vitesh punime.
1944Kongresi i Përmetit (1944) - ngjarje historike e LDB, në të cilin komunistët shkelën gjitha ligjet ekzistuese, dhe u vendos sundimi i Partisë Komuniste.
1992 Edhe nën sundimin serb, bëhen Zgjedhjet e Para shumëpartiake për Kuvendin e Kosovës si dhe Zgjedhjet Presidenciale në Republikën e Kosovës
2021Dita e 144 e vitit, kanë mbetur edhe 221 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1543Nikolaus Kopernikus (1473-1543) - astronom i shquar polak. Me zbulimet e tij ai krijoi nji botëkuptim të ri mbi astronominë dhe shkencën. Veç kësaj ai qe edhe astrolog, jurist, fizikant, diplomat, ekonomist, matematikan, mjek dhe qeveritar.
2018Kolec Topalli (1938-2018) - akademik, gjuhëtar, pedagog e doktor shkencash. Autor i dhjetra librave, bashkëpunëtor i më shumë se 30 revistave shkencore mbrenda e jashtë vendit, me botime në 5 gjuhë të huaja. Nga 1997 bashkëpunëtor shkencor i Institutit të Gjuhësisë e Letërsisë në Akademinë e Shkencave. Autor i librit “Fjalori Etimologjik i Gjuhës Shqipe”
Louise Glück – (1943), Poete nga Shba –
Fituese e Çimimit Nobel për Letërsi – viti 2020
nga Dan Musliu*
Akademia suedeze e Nobelit për letërsi,
me këtë Çmim për vitin 2020, Lexo Me Teper.
Treni i jetës…
nga Pulvigiu
sjellë në shqip prej Jozef Radit
Si nji nga gjanat ma të bukura të jetës, vlerësoj udhtimet me tren.
Qysh fëmijë, ende 10 o 11 vjeç prindët me Lexo Me Teper.
Me përkthye kohnat
U banë dy muej sot, që jeta jonë u përket urdhnave…
Urdhni i suprem asht mos me dalë jashtë kërrkush, n’se dom me e pshtue vedin dhe Botën. Lexo Me Teper.
“Do t’ju dhurohem e gjitha Ju!”
nga Letrat e pafundme të Juliette Drouet per Victor Hugo
“Do të baj gjithçka mundem, që dashnia ime mos t’ju shqetsojë;
të kqyri mshehtas e të Lexo Me Teper.
Puthja e Dorës dhe puthadorët shakllabanë të talljes me mjerimin
nga Jozef Radi
Kohët e fundit në ekranet televizive po edhe në shume prej portaleve është shfaqur një fenomen disi i panatyrshëm Lexo Me Teper.
Dikush ishte komunist – 1995/1996
nga Giorgio Gaber
Dikush ishte komunist, pse lindi në Emilia.
Dikush ishte komunist, pse gjyshi i tij, xhaxhai, babai. Nëna jo.
Dikush ishte komunist, sepse e pa Rusinë si Lexo Me Teper.
Përzgjedhje dhe paraqitje dinjitoze
e poetëve qё aq mrekullueshëm i kёnduan dashurisё
nga Gëzim Baruti
Mbi përkthimin e Jozef Radit, titulluar
“Veç mundem me të dashtë njashtu siç je…”
.
Muaj më parë u Lexo Me Teper.
Beteja e Waterloo-s (18 qershor 1815)
Beteja e Waterloo-s (fillimisht nga francezët u quajt Beteja e Mont Saint-Jean kurse nga prusianët Beteja e Belle-Aleancës), u zhvillua më 18 qershor 1815, gjatë Lexo Me Teper.
Fraza, thanie e proverba latine
sjellë në shqip nga Jozef Radi
Gjuha latine i ka lanë trashëgim botës moderne nji numër të madh fjalësh, frazash të famshme, thaniesh të urta, sentenca e Lexo Me Teper.
Ode Skënderbeut
nga Pierfranco Bruni – Përktheu Jozef Radi
(Recitim i një shkrimtari
që s’e pranon historinë
si nji gjurmë të racionales)
.
Koha e ka tha Historinë
dhe qytetnimet kanë ndigjue kujtime të pafundme
E Lexo Me Teper.
Mue m’ke – poezi*
nga Martha Medeiros
N’se e ndjen me m’kallzue sekretet tua
jam krejt veshë.
N’se andrrat tua s’bahen t’vërteta,
kam me qenë njaty për ty.
N’se ke nevojë m’u mshehë,
ke m’e pasë gjithnji Lexo Me Teper.
Arrati n’lirikat e dashnisë…
Dy fjalë lexuesve, nga Jozef Radi
Dashninë ndaj përkthimit e kam të hershme. Nis diku kah fillimi i viteve ’80, si nji shtysë e çmendun, pra gati dyzet Lexo Me Teper.