Martin Luther King (15 janar 1928 – 5 prill 1968) Dhuna “…Me iu përgjigjë dhunës me dhunë, domethanë me e shumfishue dhunën, tue prekë kështu terrin ma të thellë t’nji nate pa asnji xixë yjesh… Errsinën, s’mundet me e largue urrejtja, pse veç dashnia mundet me ba diçka ksisoji…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1907Frida Kahlo (Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón) (1907-1954) - piktore e njohur meksikane, e bija e Carl Wilhelm Kahlo (1871-1941), fotograf i lindur në Gjermani, nji familje ebraiko-hungareze. Pikturat e saj kanë frymën e Realizmit Magjik dhe Surrealizmit. Pati nji jetë të vështirë me piktorin Diego Rivera. Veprat e saj njohën vlerësim vetëm mbasi vitit 1990.
1930Fatos Mero Rrapaj (1930-2012) - shkrimtar, studiues dhe mbledhës i folklorit shqiptar të Çamërisë e Labërisë. Merr pjesë në luftë, po pas çlirimit arrestohet dhe denohet për pikëpamjet e tij nacionaliste. Autor i shumë veprave e studimeve me vlerë.
Ngjarje
1943Masakra e Borovës - prita partizane vret kokën e autokollonës gjermane që shkonte nga Follorina drejt Bilishtit. Trupat gjermane në të parin fshat, Borovën vrasin 107 të pafajshëm: 64 gra e 43 burra... mes tyre edhe fëmijë e foshnja.
2021Dita e 187 e vitit, kanë mbetur edhe 178 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1533Ludovico Ariosto (1474-1533) - poet dhe komediograf italian, autori "Orlandos së çmendun" (1516-1532) përkthye në shqip nga Guljelm Deda. I vlerësuar si nji prej autorëve ma me influncë të kohës së vet.
1535Thomas Moore (1478-1535) - humanist, shkrimtar dhe politikan anglez i Shenjtëruar nga Kisha Katolike.
1946Bedri Pejani (1885-1946) - publicist, diplomat dhe atdhetar shqiptar, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë. Mё 1945, u arrestua nga Sigurimi i Shtetit dhe ”vdiq” i helmuar, nё spitalin e Prizrenit, mё 6 korrik 1946. "Nderi i Kombit" më 2012.
1962William Faulkner (1897-1962) - kolonel, hero i Luftës Civile, po edhe shkrimtar dhe eseist. Ndoqi shkollën publike ne Oksford, po s'arriti të diplomohej. Ishte pothuaj i panjohur deri në marrjen e Çmimit Nobel në Letërsi në 1949.
1971Luis Armstrong(1901-1971) - trombist dhe këngëtar i famshem i jazz-it amerikan... I mbiquajtur "Mbret i Jazz-it"
2005Claude Simon (1913-2005) - shkrimtar francez dhe përfaqësues autentik i Romanit të Ri , po edhe piktor e fotograf. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1985.
2020Ennio Morricone (1928-2020) - kompozitor italian, muzikant dhe drejtues orkestre, i njohur për kolonat muzikore të mjaft filmave të njohur.
1907Frida Kahlo (Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón) (1907-1954) - piktore e njohur meksikane, e bija e Carl Wilhelm Kahlo (1871-1941), fotograf i lindur në Gjermani, nji familje ebraiko-hungareze. Pikturat e saj kanë frymën e Realizmit Magjik dhe Surrealizmit. Pati nji jetë të vështirë me piktorin Diego Rivera. Veprat e saj njohën vlerësim vetëm mbasi vitit 1990.
1930Fatos Mero Rrapaj (1930-2012) - shkrimtar, studiues dhe mbledhës i folklorit shqiptar të Çamërisë e Labërisë. Merr pjesë në luftë, po pas çlirimit arrestohet dhe denohet për pikëpamjet e tij nacionaliste. Autor i shumë veprave e studimeve me vlerë.
Ngjarje
1943Masakra e Borovës - prita partizane vret kokën e autokollonës gjermane që shkonte nga Follorina drejt Bilishtit. Trupat gjermane në të parin fshat, Borovën vrasin 107 të pafajshëm: 64 gra e 43 burra... mes tyre edhe fëmijë e foshnja.
2021Dita e 187 e vitit, kanë mbetur edhe 178 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1533Ludovico Ariosto (1474-1533) - poet dhe komediograf italian, autori "Orlandos së çmendun" (1516-1532) përkthye në shqip nga Guljelm Deda. I vlerësuar si nji prej autorëve ma me influncë të kohës së vet.
1535Thomas Moore (1478-1535) - humanist, shkrimtar dhe politikan anglez i Shenjtëruar nga Kisha Katolike.
1946Bedri Pejani (1885-1946) - publicist, diplomat dhe atdhetar shqiptar, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë. Mё 1945, u arrestua nga Sigurimi i Shtetit dhe ”vdiq” i helmuar, nё spitalin e Prizrenit, mё 6 korrik 1946. "Nderi i Kombit" më 2012.
1962William Faulkner (1897-1962) - kolonel, hero i Luftës Civile, po edhe shkrimtar dhe eseist. Ndoqi shkollën publike ne Oksford, po s'arriti të diplomohej. Ishte pothuaj i panjohur deri në marrjen e Çmimit Nobel në Letërsi në 1949.
1971Luis Armstrong(1901-1971) - trombist dhe këngëtar i famshem i jazz-it amerikan... I mbiquajtur "Mbret i Jazz-it"
2005Claude Simon (1913-2005) - shkrimtar francez dhe përfaqësues autentik i Romanit të Ri , po edhe piktor e fotograf. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1985.
2020Ennio Morricone (1928-2020) - kompozitor italian, muzikant dhe drejtues orkestre, i njohur për kolonat muzikore të mjaft filmave të njohur.
Një psalm i hidhur e një mirënjohje e ndritshme
për Hans Joachim Lanksch-in
nga Kristaq Jorgo
Kujtimit të Hans Joachim Lanksch-it
në 3-vjetorin e ndarjes nga jeta 20 maj 2019
Nuk njihesha dhe s’kisha Lexo Me Teper.
Shpëtim Kelmendi asht nji za përveçse elitar, po edhe i paepun në skenën aktuale,
në artikulimin e problematikave të mprehta lidhur me rikthimin
e magjisë dhe nderit të marrun dikur të Lexo Me Teper.
Kolazh mbi figurën e Frederik Rreshpjes
nga Anton Çefa
Kanë thanë për Frederik Rreshpen
“…vepra e Frederik Rreshpes është poezi e dorës së parë të kalibrit europian.”
Hans Joakim Lankch (Gjermani).
“…që në rininë e Lexo Me Teper.
“S’kam bërë kurrë ndonjë gjë të madhe për Shkodrën,
sepse s’e kam ndjerë veten të denjë…”
Shpëtim Kelmendi bisedon me Frederik Rreshpjen
Nëpër mjediset letrare shqiptare ka filluar të thuhet, por Lexo Me Teper.
Dy fjalë për një shkrimtar që vdiq katër vite më parë
nga Maks Rakipaj
…Iku edhe Dritëroi me të shumtit.
Thonë se vuajti shumë para se ta jepte shpirtin, më shumë se i madhi Lexo Me Teper.
Poetët e krijojnë atdheun, të tjerë e tradhëtojnë
nga Yzedin Hima
(Shkrimi i Auron Tares është studim apo denoncim?!)
Në një portal të njohur u botua “studimi” i Auron Tares me titull “Dritëhije Lexo Me Teper.
E vetmja që nuk e tradhëtoi qe poezia
nga Yzedin Hima
…Uni poetik edhe kur i shuhet zjarri në gji,
edhe kur nuk ka më as forcën,
as rininë për ta ndjekur Lexo Me Teper.
Shkrimtari dhe turma
nga Myftar Gjana
“Drita e publikut errëson gjithçka” (Heideger)
Një ese që më ka pasë bërë përshtypje.
Qofsh i parajsës, miku ynë, poeti dhe intelektuali Myftar Gjana,
ndër drejtuesit e lëvizjes studentore Lexo Me Teper.
Letërsia e kujtesës, që u dënua, dhe universalja e saj
Përsiatje dhe polemikë nga Visar Zhiti
Për lexuesit e letërsisë dhe jo vetëm:
ju lutem lexoni përsiatjen e mrekullueshme të Visar Zhitit Lexo Me Teper.
Visar Zhiti: Si më dënuan 10 vjet burg për poezi!
rrëfen emrat e shkrimtarëve që i bënë aktekspertizën:
ekskluzive nga Alma Mile
Visar Zhitit, Zoti i ka dhënë dhuntinë e fjalës
dhe Lexo Me Teper.
Visar Zhiti: Si më dënuan 10 vjet burg për poezi!
rrëfen emrat e shkrimtarëve që i bënë aktekspertizën:
ekskluzive nga Alma Mile
Visar Zhitit, Zoti i ka dhënë dhuntinë e fjalës
dhe Lexo Me Teper.
Poeti Visar Zhiti – kartolinë poetit Frederik Rreshpja (1974)
Frederik Rreshpjes, në nderim të poezisë së tij sot…
Kjo kartolinë e thjeshtë bën pjesë në Dosjen e dënimit tim, dhe është nxjerrë Lexo Me Teper.