“Njeriu asht i dënuem me qenë i lirë; i dënuem, sepse s’asht krijue thjesht prej vetvedit, e megjithatë i lirë, sepse prej çastit që përplaset në kët botë, asht përgjegjës për gjithçka ban…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1869Grigorij Efimovič Rasputin (1869-1916) - murg dhe mistik rus, këshilltar i Romanovëve dhe figurë me ndikim te Cari Nikolla i II i Rusisë.
1940Oda Buchholz (1940-2014) - albanologe e njohur gjermane, autore e nji vargu studimesh për gjuhën dhe letërsinë shqipe.
1941Placido Domingo (1941) - kangëtar, tenor i njohur spanjoll.
1947Betim Muço (1947-2015) - shkencëtar sizmiolog i njohur, po edhe poet, prozator edhe përkthyes i mjaft veprave letrare. Vdiq në Amerikë.
Ngjarje
1793Luigi XVI (1754-1793) - kalon në gijotinë në Paris, në Sheshin e Revolucionit.
1920 Filloi punimet Kongresi i Lushnjes, i cili hodhi Themelet Kushtetuese të Shtetit Shqiptar. Mbas Shpalljes së Pavarsisë, Kongresi i Lushnjes është nyja ma e randësishme e historisë shqiptare.
1924Vladimir Iliç Lenin (1870-1924) - udhëheqës i Revolucionit të Tetorit, dhe diktator i të parit shtet komunist, që do ta pushtonte botën përmes Ideollogjisë Komuniste dhe Diktaturës së Proletariatit. Mbas vdekjes së tij, nisi lufta për pushtet midis Trockit dhe Stalinit ku fitoi i fundit.
1925 Mbas Revolucion të Qershorit, Shqipëria shpallet Republikë Presidenciale.
2011Demostrata e Opozitës Socialiste, e cila devijoi në dhunë të egër kur u tentua hyrja në Kryeministri. Bilanci: 4 të vrarë, dhe 22 demostrues të plagosur, (2 në gjëndje të rëndë), dhe 17 policë të plagosur.
2021Dita e 21 e vitit, kanë mbetur edhe 344 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1950George Orwell (1903-1950)- shkrimtar, gazetar dhe eseist i spikatur anglez. Autor i Kryeveprave "Ferma e Kafsheve" dhe "1984"
1977Sandro Penna (1906-1977) - poet italian.
1989Muharrem Bajraktari (1894-1989) - Prijës i Lumës, Komandant i Përgjithshëm i Xhandarmërisë Shqiptare gjatë qeverisjes së Zogut dhe udhëheqës i Rezistencës Antifashiste të popullit shqiptar. Vdiq në ezil.
2006Ibrahim Rugova (1944-2006) - njeriu legjendë i Pavarsisë se Kosovës, i cili përmes frymës gandiste "rezistencës pasive të moskundërshtimit të së keqes me dhunë", e aktualizoi botërisht çeshtjen e Kosovës duke u hyrë në histori si Presidenti i Parë i Kosovës së Pavarur.
2010Pashko Gjeçi (1918-2010) - profesor i latinishtes, poliglot dhe përkthyes i mjaft kryeveprave të letërsisë botërore si "Komedisë Hyjnore"- Alighierit, "Odisesë" së Homerit, "Faustit" të Gëtes, etje. I dënuar politik i regjimit komunist.
1869Grigorij Efimovič Rasputin (1869-1916) - murg dhe mistik rus, këshilltar i Romanovëve dhe figurë me ndikim te Cari Nikolla i II i Rusisë.
1940Oda Buchholz (1940-2014) - albanologe e njohur gjermane, autore e nji vargu studimesh për gjuhën dhe letërsinë shqipe.
1941Placido Domingo (1941) - kangëtar, tenor i njohur spanjoll.
1947Betim Muço (1947-2015) - shkencëtar sizmiolog i njohur, po edhe poet, prozator edhe përkthyes i mjaft veprave letrare. Vdiq në Amerikë.
Ngjarje
1793Luigi XVI (1754-1793) - kalon në gijotinë në Paris, në Sheshin e Revolucionit.
1920 Filloi punimet Kongresi i Lushnjes, i cili hodhi Themelet Kushtetuese të Shtetit Shqiptar. Mbas Shpalljes së Pavarsisë, Kongresi i Lushnjes është nyja ma e randësishme e historisë shqiptare.
1924Vladimir Iliç Lenin (1870-1924) - udhëheqës i Revolucionit të Tetorit, dhe diktator i të parit shtet komunist, që do ta pushtonte botën përmes Ideollogjisë Komuniste dhe Diktaturës së Proletariatit. Mbas vdekjes së tij, nisi lufta për pushtet midis Trockit dhe Stalinit ku fitoi i fundit.
1925 Mbas Revolucion të Qershorit, Shqipëria shpallet Republikë Presidenciale.
2011Demostrata e Opozitës Socialiste, e cila devijoi në dhunë të egër kur u tentua hyrja në Kryeministri. Bilanci: 4 të vrarë, dhe 22 demostrues të plagosur, (2 në gjëndje të rëndë), dhe 17 policë të plagosur.
2021Dita e 21 e vitit, kanë mbetur edhe 344 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1950George Orwell (1903-1950)- shkrimtar, gazetar dhe eseist i spikatur anglez. Autor i Kryeveprave "Ferma e Kafsheve" dhe "1984"
1977Sandro Penna (1906-1977) - poet italian.
1989Muharrem Bajraktari (1894-1989) - Prijës i Lumës, Komandant i Përgjithshëm i Xhandarmërisë Shqiptare gjatë qeverisjes së Zogut dhe udhëheqës i Rezistencës Antifashiste të popullit shqiptar. Vdiq në ezil.
2006Ibrahim Rugova (1944-2006) - njeriu legjendë i Pavarsisë se Kosovës, i cili përmes frymës gandiste "rezistencës pasive të moskundërshtimit të së keqes me dhunë", e aktualizoi botërisht çeshtjen e Kosovës duke u hyrë në histori si Presidenti i Parë i Kosovës së Pavarur.
2010Pashko Gjeçi (1918-2010) - profesor i latinishtes, poliglot dhe përkthyes i mjaft kryeveprave të letërsisë botërore si "Komedisë Hyjnore"- Alighierit, "Odisesë" së Homerit, "Faustit" të Gëtes, etje. I dënuar politik i regjimit komunist.
Tue pritë Nanë Terezën (1991)
Poezi nga Jozef Radi
Dola me e pritë
njat grue të mpakun dhimbjesh,
pse bota e vogël kish mbetë
n’sandallet e saj.
.
Dola me e pritë me zemër t’mbushun
rrugës ku tanket Lexo Me Teper.
Ju s’kishit, Ju keni, Ju s’keni
poezi nga Jozef Radi
Ju zbritët prej kuajve t’asgjasë
e kambkryq ratë me dyfek mbas shpine
ndër sheshe që i quejtët tuejat.
Prej asaj dite krejt ajo bot’e vogël
sillet Lexo Me Teper.
Ikja e nanës – 22 mars 1997
poezi nga Jozef Radi
S’po di duert ku me i vendosë
as sytë s’po di ku me i ndalë!
Shpirti yt çarçaf i bardhë
n’qiell të k’tij Lexo Me Teper.
45 vite të shkuara (1975) kur ende s’i kisha mbushur të 19 vitet,
i kam kushtuar tim eti, në të gjashtëdhjetin vit të jetës,
këto vargje të kurajshme, kur ai Lexo Me Teper.
Jeta ime prej hebreu
poezi nga Jozef Radi
Jeta ime prej hebreu
kurrë s’ka m’u ra n’sy hebrejve
pse me të drejtë, atyne
u del e u tepron kujtesa e tyne…
Jeta ime prej hebreu
e Lexo Me Teper.
Mall për diçka të vdekun
poezi nga Jozef Radi
dhe emocione lexuesish në dy vite leximi
A ke pesë minuta kohë me ia vjedhë së dielës,
dhe unë kam me t’dhurue Lexo Me Teper.
Tue pritë Nanë Terezën (1991)
Poezi nga Jozef Radi
Dola me e pritë
njat grue të mpakun dhimbjesh,
pse bota e vogël kish mbetë
në sandallet e saj.
Dola me e pritë me zemër t’mbushun
rrugës Lexo Me Teper.
Ura e Tabakëve – (1991)
Poezi nga Jozef Radi
Krejt jeta mbetun si lumë pa ura,
tmerrsisht n’vuejtje si ura pa lumë…
O Zot, ura pa lumë, si hana pa natë!
Asgja s’gurgullon nën qemeret Lexo Me Teper.
Perendim me diell e me detë
Poezi nga Jozef Radi
Thyej nji copë diell prej diellit tand
dhe mshehma ndër sy,
edhe nji copë det të djegun gushti
merre ndër grushte
e laji Lexo Me Teper.
Kujtesa e Mjegullës – Jozef Radi (Tiranë 2000)
Cikel poetik me 12 poezi (1987-1994)
Ky cikël poetik asht shkëputë nga libri im “Kujtesa e Mjegullës”, botue në vitin 2000.
At kohë sapo Lexo Me Teper.
Kajherë trishtimi ka emën t’përveçëm
Cikël Poetik i Jozef Radit
shkëputë nga Libri “Fletorja e Vjeshtës” 2011
Ky cikël poetik, asht shkëputë nga Libri Fletorja e Vjeshtës,
nji botim i Sh. Botuese Pakti Lexo Me Teper.
Tri poezi… nga krijimet e fundit
Jozef Radi
Shakallarja e teposhtës
S’asht
tragjedi
me u shue
mbrenda teje
kuptimi i zjarrit
ruejtun edhe n’kohnat
ma të vshtira të ngricës,
as me i shlye çastet e ditve
dhe netve t’përpjestueme bashkë,
as krejt Lexo Me Teper.