back to top
8.5 C
Tirana
E premte, 6 Dhjetor, 2024

Lazër Radi: Migjeni si poet dhe si njeri (1938)

Gazeta

Migjeni dhe Lazër Radi, Pukë 1936
Migjeni dhe Lazër Radi, Pukë 1936

Lazër Radi

Migjeni si poet dhe si njeri

100 vjetori i lindjes se Poetit te Vargjeve te Lira

Lazër Radi njofton në shtyp vdekjen e Poetit:
“Larg atdheut, në Torino, vdiq letrari ynë i ri 27 vjeçar, Millosh Gjergj Nikolla, i njohur në botën letrare me pseudonimin Migjeni.
Vlera e këtij kangëtari djalosh, tashma asht mjaft e njohun në botën tonë letrare. Migjeni ishte nji bashkëpuntor i vlertë i revistave tona më të spikatura: “Minerva”, “Illyria”, “Përpjekja Shqiptare”, “Bota e Re”, “Kombi”, etj. Lirika e këtij poeti të ndrydhun shpirtërisht, ka momente me vlerë të përherëshme, sepse në to xixëllon me dritë të lehtë e të qartë, dashtunia njerëzore…
(Drita, 2 shtator 1938)

Dhe menjiherë mbas këtij njoftimi, po në gazetën Drita, dërgova për botim edhe artikullin e gjatë “Migjeni – si poet dhe si njeri…”, ku shpreha njashtu i tronditun jo vetëm vlerësimin ma të naltë ndaj poetit, por edhe ndjenjën e dashnisë e të dhimbjes për humbjen e tij të parakohshme. Vlen me u theksue fakti se redaksia e gazetës në fjalë e botoi menjiherë shkrimin tim te nesërmen.

 

Dr. Lazer Radi (1916-1998)
Dr. Lazer Radi (1916-1998)

Lazër Radi

Migjeni si poet dhe si njeri… (1938)

“O kangë qi fleni reliket e mia
q’ende s’keni prekun asnji zemër t’huej,
vetëm unë me ju po knaqem si fmija,
unë djepi juej, ndoshta vorr’i juej.”

Migjeni!
Nji emën i njomë – paksa i përhapun në lamin e letërsisë shqiptare. Nji vezullim i zbehtë, që posa kish nisë me ndriçue plot shpresa ngadhnjimi n’errësinën e tmerrshme të kulturës letrare. Migjeni – njeri pa zhurmë e reklama – i pastër dhe i bardhë si bora e maleve.
Si njeri, Migjeni asht me të vërtetë shembull. Tue shqyrtue tanë prodhimin e tij letrar në prozë shohim se vetëm nji gja spikat tek ai: Migjeni shkruen dhe ndien, ndien dhe shkruen… Kjo, dhe vetëm kjo, asht karakteristika udhëheqëse e veprës së tij.
Në asnji vjershë, në asnji strofë, në asnji varg e në asnji fjalë të vetme, emri i Migjenit nuk njolloset as me lajka servile, as me hipokrizi.
Ai asht gjithmonë i sinqertë.
Emni i tij qëndron nalt, fort nalt, si nji flamur. Ja nji arsye bazë, që na ban të ndiejmë dashuni për poetin e vdekun dhe respektin ma të madh për prodhimin e tij letrar.
Edhe si poet, Migjeni qëndron në nji shkallë të naltë, në rradhë të parë ndër poetët bashkëkohore, e ma i pari ndër shokë të vet. Poezia e tij fort e çmueshme, nuk i takon asnji drejtimi – veç shprehjes së ndjenjave të dashnisë njerzore.
Gjaja ma e dukshme që mund të vërehet te ky djalosh kangëtar asht fryma e thellë poetike që ai zotnon. Vuen ai e vuejtjet e tij janë të njajta me të gjithë vuejtjet e njerëzve të kohës së sotme. Dhimbjet, që posi heshta i randojnë në zemër, e bajnë shpeshherë të revoltohet e, atëher Migjeni shpërthen në neveri ndaj çdo kulti.
Vargjet e tij nuk janë të shtangueme, të thata e artificiale. Shprehja e tij nuk asht e vdekun, përkundrazi ajo gufon natyrshëm dhe derdhet plot hir. Migjeni, ka nji forcë poetike të mrekullueshme e, në këtë mënyrë, s’len lexues pa e prekë mu në zemër. Ky poet, ai askush tjetër ndër të rinjtë tanë, din me nxjerrë në pah kontrastet e jetës së përditshme.
Diku-diku, rrethanat e shtyjnë të bahet pak si i pakuptueshëm, diku mund të ndeshim edhe në difekte të artit poetik, por këto, në asnji mënyrë nuk ia ulin vlerën, sepse fryma që zotnon në lirikën e tij asht e nji vlere të përhershme, mbasi në të shkëlqen me nji dritë të qartë e të fortë, vetë dashnia njerzore. Ndjeshmënia e tij humane, e pakufijshme, derdhet pa kursim në gjithë poezinë e tij.
Migjeni, ndonëse vdiq i ri, asgja mangut s’la, me at prodhim të vogël letrar që na ka lanë, do të hyjë në rendin e poetëve tanë ma të mirë. Lirika e tij, ndonëse e pakët, pasi të grumbullohet, ka me hapë horizonte të reja në letërsinë tonë dhe ka me e shembë traditën.

Millosh Gjergj Nikolla - Migjeni
Millosh Gjergj Nikolla – Migjeni

Migjeni, asht poet mendimtar. Asht ndër të parët që bani të depërtojë në poezinë shqiptare “vargu i lirë”, si dhe ndër të parët novatorë të sajë. Mënyra e shprehjes tek ky djalosh poet, pa përshkrime shabllonike të natyrës, por plot ironi dhe tallje sarkastike, s’ka dyshim se do të shkaktojë nji revolucion në beletristikën (letërsinë e bukur) tonë ende foshnje.
Poezia e Migjenit asht krejt e lirueme prej zgjedhës së vargëzimit klasik, pasi nuk shkruen në gjuhën e randë popullore, folklorike e dialektore.
Migjeni na dhuroi nji poezi krejt moderne, diçka të re e befasuese për letërsinë tonë të kësaj kohe.
Ndoshta, kjo poezi, sot mund edhe të mos kuptohet sa duhet, ka mundësi edhe të mos çmohet dhe të shijohet për vlerën e vet të vërtetë, por, me siguri, në të ardhmen, ajo do të kunorzohet me dafina e do të mbahet si model poezie për breznitë e ardhme.
Nëqoftëse deri më sot, ky poet, që u shue në moshën ma të njomë, nuk bani asnji efekt në letërsinë tonë, sigurisht do të bajë në të ardhmen, do të bajë kur prodhimi letrar i tij – në poezi e në prozë – të mblidhet dhe të botohet.
Asht mirë me u ngarkue dikush t’i mbledhë shkrimet dhe dorëshkrimet e këtij të riu… Ato do të jenë jo vetëm lulet ma të hijshme të kopshtit letrar shqiptar, por do të jenë dëshmitare të forta, se si Atdheu i çmon talentet e veta të shueme.
Vepra e tij, le të jetë monumenti i tij mirënjohja e Kombit kundrejt poetit, që vdiq në të 27-tën prendverë.

.
(Drita, 5 shtator 1938)  (fb 12 tetor 2011)

Lazër Radi - Nji verë me Migjenin - Kujtime Tiranë 1998
Lazër Radi – Nji verë me Migjenin
Kujtime – Tiranë 1998 (botim i pare)
Lazër Radi – “Nji verë me Migjenin” - 2019
Lazër Radi – “Nji verë me Migjenin” – 2019 (botim i dyte)

 

Related Images:

More articles

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.

Portali Radiandradi.com, prej 11 vitesh dhuron kontribute të përditshme në shumë fusha të kulturës, historisë dhe vlerave shqiptare. Herë pas here siti ka nevojë për mirmbajtjeje, rikonstruktim si dhe rikonceptim në formatin letër. Për ta mbajtur këtë punë shumvjeçare, ndër më seriozet dhe më të lexuarat që të vazhdojë aktivitetin bëhet e domosdoshme mbështetja e lexuesve.

Jozef Radi

Redaktor i Radi & Radi

Artikujt e fundit

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.