back to top
10.5 C
Tirana
E diel, 8 Dhjetor, 2024

Bibliografia e komentuar e veprave të profesor Kolec Topallit – nga Begzad Baliu

Gazeta

Vepra e botuar e Kolec Topallit
Vepra e botuar e Kolec Topallit
Vepra e Prof. Dr. Kolec Topallit është frut i studimeve të shumta dhe një pune sistematike të pashoqe që ka zgjatur një jetë. Nuk e di kjo punë që po paraqesim, nëse autori do të kishte pasur vërtet liri dhe vazhdimësi në punën e në përkushtimin e tij të kishte qenë edhe më e gjerë edhe më e plotë nga. Vetëm diçka mund ta them qartë, se në muajt e fundit kur jam takuar me Profesor Topallin, më thoshte: Unë e kreva dhe e mbylla misionin tim… Pra atë çka ai kishte menduar të bënte e kishte bërë!
Materiali që po paraqesim është vetëm “Pasqyra e lëndës” e pjesës më të madhe të veprës së tij të botuar, të cilën e ka mbledhur profesori nga Kosova Begzad Baliu; punë të cilën, mbas një sistemimi të gjatë ndarës e të kujdesshëm, po e paraqes, jo pse ajo mund të lexohet apo të kuptohet nga shumica prej nesh, por që ata që e kuptojnë, të mund të ndihmohen sado pak, dhe të kenë pika referenciale, të cilat në punën e tyre studimore mund të vazhdojnë të gërmojnë më tej në studimet e tyre.
Si njeri që e kam ndjekur nga afër punën dhe jetën e Profesor Topallit, që e kam respektuar punën e tij edhe përtej asaj ku mund të mbrrinte kuptimi im, e ndjeva për detyrë, si vlerësim po edhe si dëshmi se sa e gjerë dhe e pakufi mbetet puna e këtij Njeriu, e këtij profesionisti të rrallë në lëmin e gjuhësisë shqipe. Duket sikur Profesor Topalli e ka shetitur si një Diogjen Gjuhën Shqipen, edhe në skutat më të largëta të saj, për t’na dëshmuar sipas këndvështrimit të tij të vërtetën e saj.
Njerëzit e mëdhenj lindin pikërisht atëherë kur vdekja kujdeset për ta.
Të njëjtën gjë mendoj edhe unë për Profesor Kolec Topallin..
jozef radi, dhjetor 2018
Kolec Topalli - Një jetë me brenga - kujtime
Kolec Topalli – Një jetë me brenga – kujtime

Bibliografia e komentuar e veprave të profesor Kolec Topallit

nga Begzad Baliu

-Theksi, 1995: “Theksi në gjuhën shqipe” (Tiranë, 1995)
-Hundorësia, 1996: “Për historinë e hundorësisë së zanoreve në gjuhën shqipe” (Tiranë, 1996)
-Diftongjet, 1998: “Zhvillimi fonetik i diftongjeve të shqipes” (Tiranë, 1998)
-Sistemi i zanoreve, 2000: “Shndërrime historike në sistemin zanor të gjuhës shqipe” (Tiranë, 2000)
-Sonantet, 2001: “Sonantet e gjuhës shqipe” (Tiranë, 2001)
-Mbylltoret, 2000: “Mbylltoret e gjuhës shqipe” (Tiranë, 2002)
-Fërkimoret e afrikatet, 2003: “Fërkimoret e afrikatet e gjuhës shqipe” (Tiranë, 2003)
-Sistemi bashkëtingëllor, 2004: “Dukuritë fonetike të sistemit bashkëtingëllor të gjuhës shqipe” (Tiranë, 2004)
-Bazat e fonetikës historike, 2005: “Bazat e fonetikës historike të gjuhës shqipe” (Tiranë, 2005)
.

Evolucioni historik:

Fonetika historike, 2007: “Fonetika historike e gjuhës shqipe” (Tiranë, 2007)
Accento, 2007: “Ricerche sulla storia dell’ accento in Albanese” (Consenza, 2007)
Përemrat, 2008: “Evolucioni historik i përemrave të shqipes” (Tiranë, 2008)
Nyjat, 2009: “Nyjat e shqipes” (Tiranë, 2009)
Sistemi rasor, 2009: “Sistemi rasor i emrave të shqipes” (Tiranë, 2009)
Sistemi foljor, 2010: “Sistemi foljor i gjuhës shqipe” (Tiranë, 2010)
Gramatika historike, 2001: “Gramatikës historike të gjuhës shqipe” (Tiranë, 2011)
.
Kolec Topalli - Fjalori Etimologjik i Gjuhës Shqipe
Kolec Topalli – Fjalori Etimologjik i Gjuhës Shqipe 

Akademia e Shkencave e Republikës së Shqipërisë,

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.

Vepra: Theksi në gjuhën shqipe,

Prof. Dr. Kolec Topalli.

Kopertina: Isuf Shahini. Tiranë, 1995.Fq. 530.
 
Përmbajtja:
Parathënie (3-5);
Pasqyra e shkurtimeve. Shkurtime bibliografike (7-35);
Gjuhë e dialekte (35-36);
Terma gjuhësore (36-37);
Shkurtime të tjera (37);
Shenja të veçanta (37);
Hyrje, Njohuri të përgjithshme për theksin në gjuhë e sotme evropiane (39-42);
Rezultatet kryesore të studimit të theksit të shqipes nga gjuhëtarët inoevropianistë, ballkanologë e albanologë (42-46);
Problemet e pazgjidhura, mangësitë në parime e metoda; objekti e qëllimi i punimit (46-48);
Fushat me të cilat lidhet studimi (48-49);
Materiali gjuhësor, metoda e punës dhe struktura e monografisë (49- 50);
 
Kreu I –Veçoritë e theksimit të fjalëve në gjuhën shqipe.
Theksi dinamik i gjuhës shqipe. Tiparet themelore të theksit të shqipes (53);
Karakteri dinamik i theksit të shqipes (53-54);
Karakteri i ngulët i theksit të shqipes (54-55);
Karakteri parafundor i theksit të shqipes (55-56);
Gjurmët e theksit nistor në shipen e vjetër (56-58);
Kronologjia e theksit nistor në shqipen e vjetër (58-59);
Ndryshimet me karakter dialektor në vendosjen e theksit (59);
Theksimi parafundor dhe pasojat e tij (60-61);
Kronologjia e kalimit nga theksi nistor në parafundor (61-62);
Rregullimi mekanik i theksit të shqipes.
Prirja për theksim parafundor. Përjashtimet përkatëse (63-65);
Rregullat e vendosjes së theksit në fjalët e shqipes (65-66);
Rregullimi mekanik në formimet e brendshme të shqipes (66-68);
Shpjegime për fjalët që zhvendosin theksin në rrokje nistore (68);
Theksi në fjalët me prapashtesa të huaja (69-70);
Theksi të foljet (70-71);
Theksimi i rrënjës në emrat e mbiemrat e trashëguar, të formuar me prapashtesa (71-72);
Arsyet e theksimit të prapashtesës në emrat e mbiemrat e trashëguar (72-74);
Pozicioni i dyfishtë i disa prapashtesave të shqipes (të theksuara dhe të patheksuara) (74-75);
Përfundime për ndryshimet që ka pësuar theksimi i zanoreve në gjuhën shqipe (75);
 
Kreu II – Kuantiteti i zanoreve të theksuara.
Rregullat e përgjithshme të kuantitetit të zanoreve.
Vështirësitë e studimit të kësaj dukurie në gjuhën shqipe (77-78);
Aspektet e ndryshme të studimit dhe metoda e punës (78-79);
Tri gjatësitë e zanoreve në gjuhën shqipe (79-80);
Zanoret e gjatësisë së mesme (80-82);
Ndryshimet e kunatitetit të zanoreve në pjesët e ndryshme të ligjeratës (82-83);
Mendimet e gjuhëtarëve për arsyet e dallimeve kuantitative të zanoreve të shqipes (Hani, Bopi, Dozoni, Pekmezi etj.) (83-84);
Shpjegimet e Çabejt për arsyet historike të dallimeve kuantitative të zanoreve. Kritika e Bokshit (84-85);
Gjatësia e zanoreve, e krijuar nga rënia e tingujve bashkëtingëllorë (86-88);
Zanoret e gjata të trashëguara (88-90);
Ndryshimet kuantitative e kualitative të sistemit zanor të shqipes, në krahasim me gjuhën idoevropiane (90-92);
Krijimi i tre tipave të fjalëve sipas përbërjes rrokjesore, që dallohen nga kuantiteti i ndyshëm i zanoreve (92-94);
Zanoret e gjata nga veprimi i bashkëtingëlloreve të lëngëta (94-96);
Kronologjia e veprimit të bashkëtingëlloreve të lëngëta mbi zanoret e temës (96-97);
Rrugët e menjanimit të gjatësisë së zanoreve, të krijuara nga tkurrja e dy tingujve, në fjalët me rrokje të mbyllura (97-99);
Kuantiteti i zanoreve të theksuara tek emrat e mbiemrat. Rregullat e kunatitetit sipas përbërjes rrokjesore të fjalës (100);
Gjatësia e zanoreve, e krijuar nga rënia e tingujve fundorë (100-101);
Gjatësia e zanoreve në emra e mbiemra me rrokje të mbyllura, ku gjatësia e zanores vjen nga rrokje të hapura (101-102);
Gjatësia e zanoreve në fjalët e sferës afektive (102-104);
Gjatësia e zanoreve që vjen nga veprimi analogjik i fundoreve të emrave (104);
Zanoret e shkurtëra në trajtat e shumësit, që mbarojnë me një bashkëtingëllore të lëngët (104-105);
Kuantiteti i zanoreve në huazimet turke, në emra me rrokje të hapuara (105-106);
Kundërvënia e zanoreve e gjatë: e shkurtër, në shumësin me prapashtesën – inj, në dialektin e gegërishtes (106);
Kuantiteti i zanoreve të theksuara të përemrat e numërorët. Përemrat ku kuantiteti i zanoreve shpjegohet me rregullat e përgjithshme (107);
Përemrat ku kuantiteti i zanoreve nuk shpjegohet me rregullat e përgjithshme (107-109);
Kuantiteti i zanoreve të përemrat vetorë e dëftorë (109-112);
Kuantiteti i zanoreve të përemrat pzetës – lidhorë e ndajfoljet përemërore (112-114);
Kuantiteti i zanoreve të numërorët (114-116);
Kuantiteti i zanoreve të theksuara në sistemin foljor. Trajtat foljore ku kuantiteti i zanoreve shpjegohet me rregullat e përgjithshme (117-118) ;
Trajtat foljore ku kuantiteti i zanoreve nuk shpjegohet me rregullat e përgjithshme (118-120);
Shpjegimi i gjatësisë së zanoreve në foljet e tipit lāj, lān në të tashmen e dëftores (120-121);
Shpjegimi i gjatësisë së zanoreve në foljet e tipit lūt, rrīt, prēk (geg.) të v. II e III nj. (121-122);
Kuantiteti i zanoreve në trjatat foljore të mënyrës lidhore (122-125);
Shpjegimi i gjatësisë së zanores në trajtën e pjesores me prapashtesën – m (125);
Shpjegimi i zanoreve të shkurtëra te foljet me rrokje të hapura v. II e III nj. ha, pi, di (126-129);
Kuantiteti i zanoreve në trajtën e numrit njëjës të mënyës urdhërore (129-131);
Shpjegimi i zanores së shkurtër të vetës së tretë të së pakryerës, në foljet me rrokje të hapura (131-132);
Shpjegimi i ndryshimit të kuantitetit të zanoreve në vetën III numër njëjës të së kryerës së thjeshtë (132-133);
Kuantiteti i zanoreve të theksuara në pjesët e pandryshueshme të ligjeratës. Shpjegimi për kuantitetin e zanoreve te ndajfoljet (134-135);
Kuantiteti i zanoreve te parafjalët (135-136);
Kuantiteti i zanoreve te lidhëzat (136);
Kuantiteti i zanoreve te pjesëzat (136-137);
Kuantiteti i zanoreve te pasthirrmat (137);
 
Kreu III – Evolucioni i zanoreve të patheksuara.
Zanoret e patheksuara nistore.
Faktorët që kanë përcaktuar evolucionin e pabarabartë të zanoreve të patheksuara (139-140);
Burimi i fjalëve që kanë pësuar aferezën e zanores nistore (140-141);
Kronologjia e rënies së zanoreve në ballë të fjalës (141-145);
Rënia e zanoreve nistore në kohë më të vona, proces i brendshëm zhvillimi dialektor e nëndialektor (145-146);
Problemi i zanoreve nistore para bashkëtingëlloreve hundore ose të lëngëta në tekstin më të vjetër të gjuhës shqipe; mendimet e gjuhëtarëve për këtë problem (146-147);
Vëzhgime lidhur me përdorimin e zanores e – nistore te Buzuku (147-148);
Lidhja ndërmjet elementit zanor në ballë të fjalës dhe zanoreve nistore etimologjike (148-149);
Krahasimi i të dhënave të Buzukut me ato të autorëve të tjerë dhe të folmeve dialektore. Përfundime për përodimin e zanores e – të Buzuku (149-150);
Burimi i zanoreve nistore të shqipes së sotme. Zanorja a – si element parashtesor (150-152);
Zanoret e sotme, të dala nga zhvendosja e theksit në procesin e fjalëformimit (152-153);
Zanorja e sotme u- me burim nga bashkëtingëllorja buzodhëmbore e zëshme në pozicion paratheksor, v(ë) – > -u- te folja ushqej (153-154);
Zanorja u- e emrit ungjill (154);
Zanorja u- e emrit ugjille “mëngjille” (154);
Zanorja u- e emrit unazë (154-155);
Zanorja u- e foljeve uturinj, uturonj (155);
Zanorja u- e emrit urĩth (155-157);
Trajta me u e përemrit vetor, II sh. (158);
Pjesëza u e trajtës joveprore të foljeve (158-159);
Kronologjia e shndërrimit v (ë) – > u- (159-160);
Zanoret paratheksore në trup të fjalës. Rënia e zanoreve të patheksuara të fjalët me një rrokje paratheksore (161);
Rënia e zanoreve të patheksuara në fjalët me dy a më shumë rrokje paratheksore (161-162);
Koha e rënies së zanoreve paratheksore në trup të fjalës (162-164);
Rrëgjimi i zanoreve paratheksore në tingullin -ë- (164-166);
Veçoritë e evolucionit të zanoreve paratheksore në fjalë me dy rrokje të patheksuara (166-168);
Faktorët që kanë krijuar ndryshimet nyjëtimore të zanoreve paratheksore (168-169);
Kronologjia e rrëgjimit të zanoreve paratheksore në tingullin -ë- (169-171);
Metateza e zanores -ë- me bashkëtingëlloren e lëngët -r- të rrokjes paratheksore, në procesin e formimit të fjalëve e të trajtave gramatikore (171-173);
Metateza e zanores -ë- me bashkëtingëlloren -r-, në marrëdhëniet e huazimit (173-175);
Koha deri kur ka vazhduar metateza e zanore -ë- me bashkëtingëlloren -r- (175);
Metateza e zanores -ë- me bashkëtingëlloren e lëngët -l- (175-176);
Shndërrimet nyëtimore të zanores -ë- nëpër dialekte e të folme të veçanta (176-178);
Dukuritë fonetike që kanë shkaktuar ndryshime nyjëtimore të zanores -ë- (178-180);
Huazimet e marra nga gjuhë të nryshme, që tregojnë ndryshime nyjëtimore në zanoren paratheksore (180- 181);
Ndryshimet nyjëtimore, me karakter dialektor, të zanoreve të parrëgjuara (181-183);
Dukuritë fonetike që kanë shkaktuar ndryshimet nyjëtimore të zanoreve të parrëgjuara (183-184);
Zanoret e parrëgjuara joetimologjike (184);
Vështrime etimologjike në fjalë që lidhen me evolucionin e zanoreve paratheksore në trup të fjalës (184-187);
Zanoret pastheksore në trup të fjalës. Rënia e zanoreve pastheksore në trup të fjalës (188-189);
Rrëgjimi i zanoreve pastheksore në zanoren -ë-. Burimet e ndryshme të këtij tingulli (189-191);
Kronologjia e rrëgjimit të zanoreve pastheksore në zanoren -ë- (191-192);
Zanorja -ë- si tingull- shtesë, para bashkëtingëlloreve të lëngëta e hundore (192-193);
Shndërrimet e mëvonshme, me karakter dialektor, të zanores -ë- pastheksore në tinguj të tjerë (193-195);
Burimet e tjera të zanoreve të parrëgjuara pastheksore (195);
Krahasimi i rrugës së evolucionit të zanoreve paratheksore, me zanoret pastheksore në trup të fjalës (195-197);
Zanoret e patheksuara fundore. Rënia e mbaresave të vjetra të trashëguara, të përbëra nga zanore të shkurtëra, të gjata e diftongje (198-200);
Koha e rënies së mbaresave të trashëguara (200-201);
Mbaresa – ë. Prania e saj në kategoritë e ndryshme leksiko- gramatikore të shqipes (201-203);
Burimi i mbaresës – ë tek emrat e gjinisë femërore (203-206);
Burimi i mbaresës – ë tek emrat e gjinisë mashkullore (206-218);
Burimi i mbaresës – ë tek emrat e gjinisë asnjanëse (218-222);
Burimi i zanores – ë te formantet e shumësit të të tri gjinive (222-224);
Burimi i zanores – ë te nyja (224);
Burimi i zanores – ë te mbiemrat (224-226);
Burimi i zanores – ë te numërorët (226);
Burimi i zanores – ë përemrat (226-228);
Burimi i zanores – ë në sistemin foljor (228-235);
Burimi i zanores – ë ndër pjesët e pandryshueshme të ligjëratës (235-237);
Zanorja – ë me vlerë grafike (237);
Rënia e mbaresës – ë nga veprimi i faktorëve fonetikë (237-238);
Rënia e mbaresës – ë nga veprimi i faktorëve morfologjikë (238-242);
Rënia e mbaresës – ë nga veprimi i faktorëve sintakosorë (242-243);
Koha e rënies së mbaresës – ë (243-244);
Mbaresa – e – Prania e saj në kategoritë e ndryshme leksiko- gramatikore të shqipes (244-245);
Mendimet e gjuhëtarëve për burimin e zanores – e nga mbaresa të trashëguara (245-246);
Burimi i mbaresës – e te fundoret e emrave të gjinisë femërore (246-250);
Burimi i zanores – e si formant shumësi (250- 251);
Burimi i zanores – e në emra të tjerë të gjinisë femërore (251-253);
Burimi i mbaresës – e të rasës gjinore, njëjës e shumës (253-254);
Burimi i zanores – e te përemrat (254-256);
Burimi i mbareses – e tek e pakryera dhe e kryera e thjeshtë e foljeve (256-257);
Burimi i zanores – e tek mbaresa e vetës së tretë numër njëjës e së pakryerës (257-258);
Burimi i zanores – e në vetën e dytë numër njëjës të diatezës pësore – vevetore në të tashmen dëftore (258);
Burimi i zanores – e në pjeët e pandryshueshme të ligjëratës (258-259);
Rastet e ndryshme të përdorimit të zanoreve fundore – i dhe – u (259-260);
Tezat e gjuhëtarëve për burimin e mbaresave – i dhe – u (260);
Burimi i zanores – i në zhvillimin e brendshëm të gjuhës shqipe (260-262);
Teza e Majerit dhe e Pedersenit për burimin e nyjave – i dhe – u (262-266);
Burimi i nyjave – i dhe – u sipas tezës së Majerit (266-270);
Shpjegimi i zanores – y te përemrat pronorë yt, ynë (270-273);
Burimi i zanores rasore – i dhe – u (273-274);
Burimi i zanores – i tek mbiemri i zoti dhe përemrat dhe tek përemrat (274-275);
Burimi i mbaresave – i dhe – u në sistemin foljor (275-278) ;
Burimi i zanores – i në pjesët e pandryshueshme të ligjëratës (278-279);
Zanorja fundore – a. Rastet e përdorimit dhe burimi i saj (279-280);
Burimi i zanores – a në sistemin foljor (280);
Zanorja – a në pjesët e pandryshueshme të ligjëratës (280-280);
Mbaresa – o. Përhapja dhe burimi i saj (280);
Krahasimi i rrugës së zhvillimit të zanoreve fundore, me zanoret e patheksuara nistore (281-282);
Pjesa e dytë. Theksi i fjalisë (283);
 
Kreu IV – Dukuritë fonetike në sand’hi.
Ndryshimet fonetike në ligjërimin e lidhur (285-287);
Dukuritë e sand’hit në sistemin zanor. Lëvizja e theksit.
Zhvendosja e theksit në drejtim të mbaresës në trajta gramatikore e në formimin fjalëve (288-289);
Ndryshimi i kuantitetit të zanoreve. Ndryshimi i gjatësisë së zanoreve në sand’hi të jashtëm (289-291);
Ndryshimi i gjatësisë së zanoreve në sand’hi të brendshëm (291-292);
Rëniet e zanoreve. Rënia e zanores – ë fundore në sand’hi (292-296);
Rënia e zanoreve të tjera fundore (296-297);
Elizioni te autorët e vjetër (297-298);
Rënia e zanoreve në ballë të fjalës (afereza) (298);
Rënia e zanoreve në trup të fjalës (sinkopa) (298-299);
Zanoret anaptitike. Zanoret anaptitike në sand’hin e jashtëm (299);
Zanoret anaptitike në sand’ hin e brendshëm (300-302);
Rregullat e përdorimit të zanoreve anaptitike (302-304);
Burimi i zanoreve anaptitike (304);
Dukuritë e sand’hit në sistemin bashkëtingëllor. Veçoritë e dukurive fonetike në sistemin bashkëtingëllor (305);
Rëniet e bashkëtingëlloreve. Rëniet e bashkëtingëlloreve në një grup prej dy bashkëtingëlloresh në sand’hin e jashtëm (305-306);
Rëniet e bashkëtingëlloreve në një grup prej dy bashkëtingëlloresh në sand’hin e brendshëm (306- 307);
Rënia e njërës prej bashkëtingëlloreve në një grup prej tri bashkëtingëlloresh (307-309);
Haplologjia. Haplologjia në sand’hin e jashtëm (309-310);
Haplologjia në fjalëformim (310-312);
Haplologjia në trajtat gramatikore (312-313);
Bashkëtingëlloret që zhdukin hiatin. Tingulli -j- në sistemin emëror në sand’hin e jashtëm (313-314);
Tingulli -j- në sistemin emëror në procesin e fjalëformimit (314-315);
Tingulli -j- i emrave të gjinisë femërore (315-319);
Tingulli -j- i emrave të gjinisë asnjanëse (319);
Tingulli -j- i e mrave të gjinisë mashkullore (319- 320);
Tingulli -j- i emrave muaj, duaj e mbiemrit i huaj (320-323);
Tingulli -j- te përemrat (323);
Tingulli -j- i përemrave, në pozicion fundor (323-325);
Tingulli -j- në sistemin foljor, në trajtat e mënyrës urdhërore (325-326);
Tingulli -j- në ballë të foljeve, i lindur në kushtet e sand’ hit të jashtëm (326);
Tingulli -j- në formimet prapashtesore të sistemit foljor (326);
Tingulli -j- në trajtat gramatikore të sistemit foljor (326-328);
Tingulli -j- në pjesët e pandryshueshme të ligjëratës (328-329);
Tingulli -v- në sand’hin e jashtëm (329);
Tingulli -v- në sand’hin e brendshëm (329-330);
Tingulli -h- për zhdukje të hiatit (331-332);
 
Kreu V – Veprimi i sand’hit në sistemin gramatikor.
Ndryshimet e sistemit gramatikor në sand’ hi (333-334);
Emri e nyjat. Pasojat e procesit të nyjëzimit të emrave (334);
Ndryshimi i fundoreve të temave emërore për shkak të nyjave të prapme (334-336);
Ndryshimet në sand’ hi të nyjave të rasës emërore (336-337);
Ndryshimet në sand’ hi të nyjave të rasës kallëzore (338);
Ndryshimet në sand’ hi të nyjave të rasave të zhdrejta (338-340);
Mospërdorimi i nyjave të përparme në sintagmat emër+ mbiemër ose emër+ emër (340-341);
Zëvendësimi i nyjës së përparme të nga nyja e (334);
Rreth moshes së nyjave (334-347);
Mbiemri. Paranyjëzimi i mbiemrave (347-348);
Nyja e përparme e rasës gjinore (348-349);
Pasojat që solli procesi i paranyjëzimit në klasën e mbiemrave (349-351);
Vendi i treguesve gramatikorë në sintagmatmbiemër+emër e emër+mbiemër në ligjërimin afektiv (351);
Numërorët. Trajta një e Buzukut dhe nji e gegërishtes (351-353);
Trajtat i, j të gegërishtes (353-354);
Përemrat. Përemri vetorë.
Formimi në sand’hi i trajtave të shkurtëra të përemrave vetorë (354);
Trajtat përemërore të vetës së tretë pa pjesëzën deiktike (354-355);
Ndryshimet fonetike në sand’hi të trajtave të shkurtëra (355);
Përemrat vetvetorë. Trajta e shkurtër e përemrit vetvetor (u lava) (355-356);
Trajtat gege të vetvetorit me vedi, vedit (356-357);
Përemrat dëftoë. Formimi i përemrave dëftorë me pjesëzat deiktike a- e kë- (357-358);
Trajtat e rasës kallëzore atë, këtë (358);
Formimi në sand’hi i trajtave aj, at, ket të gegërishtes (358-359);
Përemrat pronorë. Kushtet sintaksore të formimit të përemrave pronorë (359-360);
Trajtat im, yt, i vet pa zanoren – ë (360-361);
Trajtat femërore jot: jote, sat: sate, mi, tu (361-362);
Përdorimi i kushtëzuar i nyjës me përemrat pronorë (362-363);
Përemrat pyetës- lidhorë. Trajta ç e përemrit pyetës dhe qi e përemrit lodhor (363);
Foljet. Ndryshimet fonetike të mbaresave të së kryerës së thjeshtë (363-366);
Ndryshimet fonetike të trajtës pësore të foljeve (366);
Ndryshimet fonetike të foljeve ndihmëse në trajtat e përbëra e të mbipërbëra (366-368);
Ndryshimet në sand’hi të trajtave të mënyrës lidhore (368-369);
Ndryshimet në sand’hi të temave dhe të mbaresave në trajtat e mënyrës habitore (369-370);
Ndryshimet fonetike të prapashtesave të trajtës së pjesores (370-371);
Mospërdorimi i pjesëzës me të paskajore gege në fjalinë kushtore (371);
Parafjalët. Trajtat e parafjalëve të formuara nga pozicioni i tyre i patheksuar në fjali (372-373);
Ndryshimet fonetike të kushtëzuara të parafjalëve në sand’hi (373-374);
Pjesëzat. Ndryshimet fonetike të pjesëzave në sand’ hi (374-375);
 
Kreu VI – Formimi i fjalëve në sand’hi.
Veçoritë e fjalëformimit me përngjitje. Tiparet themelore të fjalëve të përngjitura (377-379);
Emrat. Emrat e përngjitur, ku gjymtyra e pare është një emër (379-380);
Emrat e përngjitur, ku gjymtyra e dytë është një emër (380-383);
Emrat e përngjitur, me pjesëmarrjen e gjymtyrëve joemra (383-384);
Mbiemrat. Mbiemrat e formuar nga paranyjëzimi i një togu parafjalor (384);
Mbiemrat e formuar nga kombinimi i përngjitjes me paranyjëzimin dhe prapashtesimin (384-385);
Mbiemrat e panyjshëm të formuar me anë të përngjitjes (385);
Numërorët. Formimi i numërorëve nga 11 e lart me anë të përngjitjes (385);
Përemrat. Përemrat vetorë e dëftorë (386);
Përemrat pronorë (386);
Përemrat pyetës – lidhorë (386-387);
Përemrat e pacaktuar (387-389);
Foljet. Foljet e përngjitura nga pjesë të ndryshme ligjërate (389-390);
Ndajfoljet. Formimi i ndajfoljeve të përngjitura (390);
Përngjitja e ndajfoljeve sipas gjedhes së përemrave të pacaktuar (390-391);
Përngjitja e ndajfoljeve sipas gjedhes së përemrave dëftorë (391-392);
Formimi i ndajfoljeve nga përngjitja e pjesëve të ndryshme të ligjëratës (392-396);
Parafjalët. Parafjalët e përngjitura të formuara nga bashkimi i dy parafjalëve (396);
Lidhëzat. Formimi i lidhëzave me pjesëmarrjen e një lidhëze ose nga pjesë të ndryshme ligjërate (396-397);
Pjesëzat. Formimi i pjesëzave të përngjitura nga pjesë të ndryshme ligjërate (397-399);
Pasthirrmat. Formimi i pasthirrmave të përngjitura nga pjesë të ndryshme ligjërate (399-400);
Mosha e formimeve të ndryshme me përngjitje. Kriteret e përcaktimit të vjetërsisë së formimit të fjalëve të përngjitura (400-402);
Vështrime etimologjike në fjalë të përngjitura. Analizë e fjalëve: edhe, ende, është, gjetiu, hiç, kahane, kashelashë, madje, mbëndore, ndesh, ndërdomna, ndoset, ndovorria, nejse, qyetë, vete (402-411);
Përmbyllje (413-423);
 
Summary:
Introduction (427-429);
 
First part. The accent of the word.
 
Chapter I – The characteristics of the word stressing in the Albanian language.
The dynamic stress of the Albaninan language (430-432);
The mechanic regulation of the accent in Albanian (433-435);
 
Chapter II
The quantity of the stressed vowels. The general rules of quantity (435-438);
The quantity of the stressed vowels in nouns and adjectives (438-439);
The quantity of the stressed vowels in pronouns and numerals (439-442);
The quantity of stressed vowels in the verbal system (442-446);
The quantity of stressed vowels in the immutable parts of speech (446-447);
 
Chapter III – The evolution of unstresses vowels.
The initial unstressed vowels (447-450);
The pretonic vowels in the body of the word (450-457);
The posttonic vowels in the body of the word (457-460);
The final unstressed vowels (460-474);
 
Second part. The accent of the sentence.
 
Chapter IV – Phonetic phenomena in sand’hi (475);
Sandhi phenomena in the vowel system. The movement of the accent (476);
The change of the quantity of the vowels (476-477);
The fall of the vowels (477-478);
The anaptyctic vowels (478-479);
Sandhi phenomena in the consonant system. The fall of the consonants (479-480);
The haplology (480);
The consonants that eliminate hiatus (481-482);
 
Chapter V: Sand’hi action in the grammatical system (483);
The nouns and the articles (483-488);
The adjectives (488-489);
The numerals (489-490);
The pronouns (490-494);
The verbs (494-496);
The prepositions (496);
The particles (496);
 
Chapter VI – Word – formation in sandhi.
Word-formation characteristics through agglutination (497);
The nouns (497-498);
The adjectives (498-499);
The numerals (499);
The pronouns (499-500);
The verbs (501);
The adverbs (501-502);
The prepositions and the conjuctions (502);
The particles and the interjections (503- 504);
The age of various formations through agglutination (504);
Etimologic views on the agglutinated words (504-507);
Treguesi i lëndës (509-530).
.
Profesor Doktor Kolec Topalli
Profesor Doktor Kolec Topalli

Akademia e Republikës së Shqipërisë,

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.

Vepra: Për historinë e hundorësisë në gjuhën shqipe,

Prof. Dr. Kolec Topalli.

Shtëpia botuese enciklopedike: Tiranë, 1996, f. 196.
 
Përmbajtja
Parathënie (3-4);
Pasqyra e shkurtimeve,
I.Shkurtime bibliografike (5-17);
II .Gjuhë dialektike (17-18);
III.Terma gjuhësor (18-20);
IV.Shkurtime të tjera (20);
V.Shenja të veҫanta (20-21);
 
Kreu I – Karakteristikat e përgjithshme të zanoreve hundore të gjuhës shqipe,
Interesi që paraqet studimi i zanoreve hundore të shqipes për fushat e ndryshme të gjuhësisë shqiptare (23-25);
Materiali gjuhësor (25-28);
Paraqitja grafike e zanoreve hundore në veprat e autorëve të letërsisë së vjetër (28-30),
Hunëdorësia e zanoreve, dukuri që përfshin dy dialektet e shqipes (30-33);
Ҫhundorësimi i zanoreve hundore në dialektin e Jugut (33-34);
Problemet që dalin në studimin e zanoreve hundore të gjuhës shqipe dhe metodat e punës (34-36);
Shkaku i krijimit të zanoreve hundore të gjuhës shqipe (36-37),
Marrëdhëniet ndërmjet dukurisë së hundorësisë dhe diftongimit (37-38);
Shkaqet e mungesës së hundorësisë tek zanorja -o- (38-40);
Hundorëzimi i zanoreve me anë të analogjisë (40-41);
Ҫhundorëzimi i zanoreve hundore (41-42);
Ndryshimet e nyjëtimit të zanoreve për shkak të hundorësisë (42-43);
Kuantiteti i zanoreve hundore (43-46);
Lidhja ndërmjet hundorësisë së zanoreve dhe rotacizmit në dialektin e Jugut (46-48);
Caqet kronologjike të veprimit të hundorësisë (48-52);
Marrëdhëniet e hundorësisë së shqipes me të njëjtin dukuri të gjuhëve të tjera të Gadishullit Ballkanik (52-53);
 
Kreu II – Zanoret hundore para bashkëtingëlloreve hundore,
Grupimi i rasteve të ndryshme të fjalëve me hundorësi (55-56);
Zanore hundore nga bashkëtingëllorja -n- në pozicion fundor (56-61);
Zanore hundore nga bashkëtingëllorja -n- ndërzanore (61-65);
Zanore hundore para një bashkëtingëlloreje spirante (65-70);
Zanore hundore nga bashkëtingëllorja -n-, që ruhet në të dy dialektet (70-73);
Zanore hundore nga bashkëtingëllorja -nj-, që ruhet në të dy dialektet (73-77);
Zanore hundore nga bashkëtingëllorja -n- në grupe konsonantike, ku -n- ja ruhet (77-80);
Zanore hundore nga bashkëtingëllorja -m- (80-83);
 
Kreu III – Zanore gojore në kushtet e hundorësisë,
Zanore gojore para bashkëtingëllores -n- (85-93);
Zanore gojore para bashkëtingëllores -n- ndërzanore, që ruhet në dialektin gegë, por rotacizohet në dialektin toskë (93-97);
Zanore gojore para bashkëtingëllores -nj- (97-100);
Zanore gojore para bashkëtingëllores -n- në grupe konsonantike (100-101);
Zanore gojore para bashkëtingëllores -m- (101-106);
 
Kreu IV – Vështrime etimologjike në fjalë që lidhen me hundorësinë e zanoreve,
Arëz “grerëz” geg. Anxë (107-108);
Argull e ergjëz (108);
Blej (109-110);
Dehem (110-111);
Di (111-112);
Ënjtem, geg. ajem (112);
I gjatë (112-113);
Më, geg. mã (113);
Qen (113-115);
Përmbyllje (117-121);
Treguesi leksikor e onomastik (123-147);
Treguesi i autorëve (149-152);
 
Summary (153);
Chapter I – General characteristics of the nasal vowel sounds of the Albanian language,
The interest that the study of nasal vpwels of the Albanian linguistics (155-156);
The linguistic material (156-157);
The graphic representation of the nasal vowels in the works of ancient literature authors (157-158);
Vowels nasalization, a phenomen that includes both dialects of the Albanian language (158-160);
Vowel denasalization in the Suthern dialect (160);
The problem arising by the study of the Albanian language nasal vowels and the method of working (160-161);
The creation reasons of the Albanian language nasal vowels (161-162);
The relations between the nasalization phenomenon and the diphthongization (162-163);
The reaons of the nasalization absence of the -o- vowel (163-164);
The vowels nasalization by analogy (164);
The changes of the vowels articulation because of nasalization (165);
The connection between vowels nasalization and rhotacism in the Southern dialect (165-166);
The chronologic limits of nasalization action (166-167);
The relations of the Albanian language nasalization with the same phenomenon of the other languages of the Balkan Peninsula (167-168);
 
Chapter II – Nasal vowels precendingg nasal consonants,
The grouping of different cases of words with nasal vowels (168-169);
Nasal vowels formed by the consonant -n- in the end position (169-171);
Nasal vowels derived from the intervocalic consonant -n- (171-172);
Nasal vowels before a spirant consonant (172-174);
Nasal vowels formed by the consonant -n-, kept in the both dialects (174-175);
Nasal vowels formed by the consonant -nj-, retained in the both dialects (175);
Nasal vowels formed by the consonant -n- in consonantic groups, where -n- is kept (176);
Nasal vowels formed by the consonant -m- (176-177);
 
Chapter III – Oral vowels in the contex of nasalization,
Oral vowels before the consonant -n- (177-179);
Oral vowels precending the intervocalic consonant -n- kept in the Gheg dialect, but not in the Tosk one, where it is the subject to rhotacism (179-180);
Oral vowels precending the consonant -nj- (180-181);
Oral vowels before the consonant -n- in consonantic group (181);
Oral vowels before the consonant -m- (181-182);
 
Chapter IV – Etymological observations in the words related to vowel nasalization,
Arëz “wasp”, gheg anxë (183);
Argull and ergjëz “small louse” (183);
Blej – “buy” (184);
Dehem – “inebriate” (184-185);
Di – “know” (185);
Ënjtem, gheg ajem – “swell” ( 185-186);
I gjatë – “long” (186);
Më, gheg mã – “more” (186);
Qen – “dog” (187);
Pasqyra e lëndës (188-196).
.
Kolec Topalli - Zhvillimi Historik i Diftongjeve të Shqipes
Kolec Topalli – Zhvillimi Historik i Diftongjeve të Shqipes

Akademia e Shkencave e Republikës së Shqipërisë

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.

Vepra: Zhvillimi historik i diftongjeve të shqipes

Prof. Dr. Kolec Topalli

Shtëpia botuese “Toena”, Tiranë, 1998 .
Recenzentë: Prof. Dr. Seit Mansaku, As. Prof. Xhelal Ylli, Dr. Anila Omari.
Formati : 61 x 86 / 16 , f. 418.
 
Përmbajtja: Parathënie (3-5);
Pasqyra e shkurtimeve,
I. Shkurtime bibliografike (7-22);
II.Gjuhë e dialekte (22-24);
III.Terma gjuhësore (24-25);
IV.Shkurtime të tjera (25-26);
V.Shenja të veҫanta (26);
 
Pjesa e parë, Diftongjet e trashëguara (27),
 
Kreu I: Diftongjet indoevropiane,
Karakterstikat e përgjithshme të diftongjeve indoeuropiane (29-30);
Diftongu -eḭ- (30-36);
Diftongu -aḭ- (36-38);
Diftongu -oḭ- (38-42);
Diftongu -eṷ- (42-53);
Diftongu -aṷ- (53-56);
Diftongu -oṷ- (56-58);
Diftongjet e gjata indoevropiane (58-61);
 
Kreu II: Diftongjet e huazuara,
Diftongjet -aṷ- e -ḭa- (63-66);
 
Pjesa e dytë, Diftongjet e gjuhës shqipe (67);
 
Kreu III: Klasifikimi i diftongjeve të shqipes së sotme,
Diftongjet e shqipes së sotme dhe kriteret e klasifikimit të tyre (69-73);
 
Kreu IV: Diftongu -je-,
Mendimet e gjuhtarëve të ndryshëm për formimin e diftongut -je- (75-77);
Kushtet fonetike të zbërthimit të zanores /e/ në diftongun -je- (77-79);
Rastet në të cilat zanorja -e- ka mbetur e padiftonguar (79-81);
Shpjegimi i rasteve të diftongut -je-, i formuar me rrugë të tjera (82-85);
Rikthimi i diftongut -je- në zanoren -e- (85-89);
Kronologjia e formimit të diftongut -je- (88-90);
Shpjegime etimologjike për fjalë që përmbajnë diftongun -je- (90-92);
 
Kreu V – Togu zanor -ie-,
Fjalët me diftongun -íe- dhe evolucioni i tyre në të folmet e ndryshme të shqipes (93-96);
Përcaktimi i kushteve fonetike në të cilat është formuar togu zanor -íe- (96-99);
Evolucioni i fjalëve me togun zanor -íe-, që kanë pasur në fund një bashkëtingëllore dridhëse (99-105);
Fjalët me zanoren -e- të pazbërthyer, në kushtet e diftongimit (105);
 
Kreu VI – Diftongu -ja-,
Fjalët që përmbajnë diftongun -ja- (107-110);
Kushtet fonetike të formimit të diftongut -ja- (110-114);
Kronologjia e formimit të këtij diftongu (114);
 
Kreu VII – Diftongjet -ua-/-ue-,
Ndihmesat e gjuhëtarëve në studimin e këtij diftongu (115-116);
Kuantiteti i zanores -o- para fillimit të procesit të diftongimit (116-118);
Karakteri gojor i zanores -o-, që është zbërthyer në diftong (118-119);
Kushtet fonetike të formimit të diftongut (119);
Fazat e zhvillimit të këtij diftongu (122-127);
Kronologjia e fazave të zhvillimit (128-131);
Shpjegime fjalësh me diftong dhe me zanore të pazbërthyer (131-132);
Shpjegime për fjalët që mbarojnë me një bashkëtingëllore të lëngët (132-133);
Shpjegime të veҫanta për temat me -on, -oll, -or (134-135);
Fjalë me diftongun -ua-/-ue- , që kanë pasur fundoren – on (135-136);
Trajtat me bashkëtingëlloren – n të ruajtur (136-138);
Shpjegime për fjalët me bashkëtingëlloren -j- pas diftongut -ua-/-ue- (muaj, duaj, i huaj) (138-142);
Shpjegime fjalësh me bashkëtingëlloren – n të ruajtur (142-145);
Shpjegime fjalësh me zanoren -o- të padiftonguar në pozicion fundor (145-147);
Shpjegimi i zanores -o- te folja thom (147-148);
Foljet me diftong në paradigmën e së tashmes (148-149);
Foljet me diftong në paradigmën e së kryerës së tjeshtë (149-154);
Shpjegimi i zanores -o- të padiftonguar në fjalë që mbarojnë me një bashkëtingëllore të lëngët (154-156);
Shpjegimi i pranisë së diftongut -ua-/-ue- në fjalë me bashkëtingëllore të lëngëta, që nuk janë në kushtet e diftongimit (156-158);
Trajtat analogjike buaj, shuaj (158);
 
Kreu VIII – Diftongu -ye-,
Mendimet e gjuhëtarëve për formimin e diftongut -ye- dhe kritikat përkatëse (159-165);
Karakteri i zanores që është zbërthyer në diftong (165-169);
Kushtet fonetike në të cilat është krijuar diftongu -ye- (169-177);
Fazat e ndryshme të zhvillimit të diftongut -ye- (177-182);
Shpjegime etimologjike për fjalët që përmbajnë diftongun -ye- (182-196);
 
Kreu IX – Grupi fonematik vo-/va-,
Mendimet e gjuhtarëve të ndryshëm për formimin e këtij diftongu (197-199);
Huazimet mbi të cilat ka vepruar kjo dukuri (199-201);
Elementet autoktone mbi të cilat ka vepruar kjo dukuri (201-210);
Fjalët që përmbajnë grupin -ve- (210-212);
Shpjegime për emrin vesh (212-213);
Shpjegime për emrin verzë (213-215);
Fjalët që nuk i përmbushin kushtet për diftongimin e zanores -o- (215-219);
Mendimi i Pedersenit për formimin e këtij grupi (220-223);
Vërejtje kritike për rrugën e skicuar nga Majeri, La Piana e Demiraj (223-225);
Fazat e zhvillimit të këtij grupi fonematik (225-230);
Kronologjia e zhvillimit të kësaj dukurie (230-232);
Rastet mbi të cilat nuk ka vepruar kjo dukuri (232-234);
 
Pjesa e tretë: Diftongjet jofonologjike (235);
 
Kreu X: Diftongjet e formuara nga jotizimi i bashkëtingëlloreve,
Formimi i diftongjev jofonologjike (237);
Diftongjet jofonologjike të formuara nga jotizimi i bashkëtingëlloreve -q-, -gj- (238-240);
Diftongjet jofonologjike të formuara nga jotizimi i bashkëtingëllores -nj- (240-242);
Diftongjet jofonologjike të formuara nga jotizimi i bashkëtingëllores dridhëse -r- (243-244);
 
Kreu XI – Diftongjet e formuara nga volalizimi i një bashkëtingëlloreje,
Mendimet gjuhëtarëve për formimin e diftongut – ua – në trajtën e shumësit kual (245-247);
Burimi i diftongut në këtë trajtë shumësi (247-249);
Burimi i diftongut -ua- tek emri luan (249-251);
Burimi i diftongut -ua- tek emri luadh (251);
Burimi i diftongut -ua- tek emri luar (251-253);
Shpjegime rreth foljes pyes (253);
Vokalizimi i një spiranteje buzodhëmbore në pozicion parabashkëtingëllor (253-256);
Kronologjia e kthimit të një spiranteje të zëshme në zanoren -u- (256)
 
Kreu XII – Diftongjet e patheksuara,
Diftongu i patheksuar te emrat me prapashtesën -je- (257-258);
Diftongu -ja- në paradigmën e emrave të gjinisë femërore (258-259);
Përkatësia e këtyre emrave në një paradigm të veҫantë lakimi (259-261);
Karakteri femëror i emrave me mbaresën -ja- në trajtën e shquar (261-262);
Burimi i gjysmëzanores -j- të diftongut -ja- të patheksuar (262-267);
Diftongu i patheksuar -ua- (267);
Përmbyllje (269-272);
 
Treguesi i autorëve (273-278);
Treguesi leksikor e onomastik (279);
I.Shqip (281-314);
II.Indoevropianisht (314-319);
III.Indishte e vjetër (319-320);
IV.Avestisht (320);
V.Persisht (320-321);
VI.Iranisht (321);
VII.Armenisht (321);
VIII.Tokarishte (321);
IX.Trako-Frigisht (321);
X.Ilirisht (322);
XI.Greqisht (322-324);
XII.Latinisht (324-328);
XIII.Gjuhët romane (328-329);
XIV.Keltisht (329-330);
XV.Gjuhët gjermanike (330-332);
XVI.Gjuhët baltike (332-333);
XVII.Gjuhët sllave (333-334);
 
Summary (335);
 
Table of contents, Part one, Inherited diphthongs,
 
Chapter I: Indo-european diphthong -ei- (337);
General characteristic of the Indo-european diphthongs (337);
Diphthong -eḭ- (338);
Diphthpng -aḭ- (339);
Diphthong -oḭ- (339);
Diphthong -eu- (339-340);
Long Indo-european diphthongs (340-342);
 
Chapter II – Borrowed diphthongs,
The diphthongs – aṷ – and – ḭa – (342-344);
 
Part two, Albanian language diphthongs,
Chapter two, Classifying modern Albanian diphthongs (344);
The criterions of classifying modern Albanian diphthongs (344-345);
 
Chapter IV – Diphthong – je -,
The phonetic conditions of the vowel -e- decomposition (345-346);
The cases when the vowel -e- has not been diphthongized (346-347);
The explationation of the diphthong -je- cases, formed in other ways (347-348);
The restoration of the diphthong -je- to the vowel -e- (348-350);
The chronology of creating the diphthong -je- (350-354);
 
Chapter V – Vocalic group -ie-,
The phonetic conditions wherein the vocalic group -ie- has been involved (354-356);
 
Chapter VI – Diphthong – ja -,
The range of words with the diphthong -ja- (356-357);
The phonetic conditions of the diphthong -ja- formation (357-359);
The chronology of this diphthong formation (359);
 
Chapter VII – Diphthongs -ua-/-ue-,
The quantity of the vowel – o – prior to the commencement of diphthongization (360);
The oral character of the vowel -o- being diphthongized (361-362);
The phonetic conditions of the diphthong -ua-/-ue- fornation (362-363);
The evolution stages of this diphthong (363-364);
The chronology of the evolution stages (364-366);
Words explanations appearing in the diphthongs -ua-/-ue- (366-367);
Explanations as regards the dialectical forms ftoni, kroni (367);
Explanations for words wherein the consonant -j- follows the diphthong -ua-/-ue- (muaj, duaj, i huaj (367-368);
Cases with the consonant -n- being preserved (fron, zakon) (368-369);
The explanation of the vowel -o- in the verb form do (369);
The explanation of the vowel -o- in the verb form thom (369-370);
The verbs appearing with a diphthong to the paradigm of the present (370-371);
The verbs appearing with a diphthong to the paradigm of the simple past tense (371-372);
The explanation of the undiphthongized vowel -o- in the words ending with a liquid consonant (373);
The explanation of the diphthong -ua-/-ue- presence in the words having liquid consonants, being not under diphthongization conditions (373-374);
The analogous forms buaj, shuaj, (374);
 
Chapter VIII – Diphthong -ye -,
The character of the vocal sounds which was subject to diphthongization (374-375);
The phonetic conditions under which the diphthong -ye- has been created (375-379);
The various stages of the diphthong -ye- evolution (379-384);
 
Chapter IX – Phonetic group vo-/va,
The range of words affected by this phenomen (384-386);
The words containing the phonetic group ve – (387-388 );
The formation of the consonant v – in frontal position (388-389);
The evolution stages of this phonetic group (389-391);
The chronology of this phenomenon evolution (391-393);
 
Part three, Non phonological diphthongs,
 
Chapter X – The formation of non-phonological diphthongs (393);
Non- phonological diphthongs being formed by the iotization process of the palatal consonants -q-, -gj- (394-395);
Non-phonological diphthongs being formed by the iotization process of the palatal consonants -nj- (395-396);
Non-phonological diphthongs being formed by the iotization process of the vibrant consonant -r- (396-398);
 
Chapter XI – Diphthongs formed through vocalization of a consonant,
The origin of the diphthong -ua- on the the plural kual (398-399);
The origin of the diphthong -ua- on the noun luan (399-400);
The origin of the diphthong -ua- on the noun luadh (400-401);
The origin of the diphthong -ua- on the noun luar (401);
Explanations about the verbs pyes (401-402);
The vocalization of a labiodentals spirant in the precosonantal position (402);
 
Chapter XII – The unstressed diphthong -je- in the nouns resulting in the final element -je- (403);
The diphthong -ja- present in a feminine nouns paradigm (403-404);
The unstressed diphthong -ua- (404);
Pasqyra e lëndës (405-418).
.

Akademia e Shkencave e Republikës së Shqipërisë,

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.

Vepra: Shndërrime historike në sistemin zanor të gjuhës shqipe,

Prof. Dr. Kolec Topalli.

Tiranë, 2000. Formati: 61 x 86/ 16, f. 456.
 
Përmbajtja:
Parathënie (3-4);
Pasqyra e shkurtimeve ,
I.Revista e përmbledhje studimesh (5-9);
II.Bibliografia (9-23);
III.Burimet (23-30);
IV.Gjuhë e dialekte (30-32);
V.Terma gjuhësore (32-33);
VI.Shkurtime të tjera (33-34);
VII.Shenja të veҫanta (34);
 
Hyrje (35-40);
 
Pjesa e parë, Zanoret e trashëguara (41);
 
Kreu I: Zanoret e shkurtëra indoeuropiane,
Ndryshimet që ka pësuar sistemi zanor indoeuropian në gjuhën shqipe (43-44);
Zanorja /ā/ (45);
Zanorja /ē/ (70-72);
Zanorja /ō/ (72-73);
Zanorja /ī/ (73-74);
Zanorja /ū/ (74-75);
Shpjegime për zanoret e gjata (76-77);
 
Pjesa e dytë, Zanoret e formuara brenda shqipes (79);
 
Kreu III: Zanorja -y-, Tingulli /y/ në gjuhën shqipe (81-82);
Mendimet e gjuhëtarëve për burimin e tingullit -y- në gjuhën shqipe (82-84);
Fjalët që përmbajnë tingullin -y- (84-85);
Analizë e fjalëve që përmbajnë tingullin -y- (86-87);
Tingulli /y/ tek përemrat dëftorë (87-90);
Raporti përemër dëftorë – nyjë ) ky , ai ~ -i , -u- (90-94);
Tingulli /y/ tek përemrat pronorë (94-96);
Tingulli /y/ i ndajfoljes aty (97);
Tingulli /y/ i përemrit tyne/tyre (97-99);
Formimi i përemrave të vetës së tretë tij, saj, tyne/tyre ( 99-103);
Tingulli /y/ i numërorit dy (103-106);
Tingulli /y/ i përemrit ty (106-107);
Tingulli /y/ i emrit sy (107-111);
Tingulli /y/ në trup të fjalës nga zanorja /ū/ (111-112);
Shkallët e kalimit të tingullit /ū/ në /y/ (112-116);
Tingulli /y/ me burim nga zanorja /i/ (116);
Burimi i tingullit /y/ në togun zanor /ye/ (118-119);
Burimi i tingullit /y/ në pozicion të patheksuar (119-120);
Kronologjia e formimit të tingullit /y/ (120-122);
 
Kreu IV: Burimet e zanores /ë/ në të folmet e Jugut (123-124);
Shkallët e kalimit të zanores /ë/ në të folmet e Jugut (124-125);
Rastet e tingullit /ë/ të theksuar në dialektin e Veriut (125-128);
Rastet e zanores /a/ gojore në pozicion hundor në të folmet Jugore ( 128-131);
Kronologjia e kthimit të zanores /ã/ në /ë/ (131-132);
Zanorja /ë/ me burim nga zanorja /e/ në të folmet e Jugut (132-133);
Pjesa e tretë, Dukuri fonetike të sistemit zanor (135);
 
Kreu V: Metafonia në gjuhën shqipe,
Metafonia si dukuri fonetike (137);
Metafonia te shumësi i emrave (138-142);
Ndërrimi /a/ ~ /e/ në rasën gjinore (142-143);
Shpjegime për zanoren /e/ te emrat (143-145);
Metafonia /o/ ~ /e/ ( 145-146);
Metafonia /u/ ~ /y/ (146-147);
Metafonia te mbiemrat (147-148);
Metafonia te foljet (148-153);
Ndërrimi /a/ ~ /e/ te foljet kam, jam (153);
Metafonia te folja thom (153-154);
Ndërrimi /a/ ~ /e/ te foljet erdha, derdha (154-156);
Ndërrimi /a/ ~ /e/ te foljet /a/ ~ /e/ te folja desha (156);
Ndërrimi /o/ ~ /e/ te folja vete (156);
Ndërrimi /a/ ~ /e/ te foljet qep, shkel, qesh, qell (156-158);
Caqet kronologjike të veprimit të metafonisë (158);
 
Kreu VI: Ndërrimi fonetik
Ndërrimi fonetik /e/, /je/ > /i/ në gjuhën shqipe (161-164);
Ndërrimi /e/ ~ /i/ te shumësi i emrave (165-166);
Ndërrimi /e/ ~ /i/ në sistemin emëror si proces disimilimi i zanores së rrënjës nga mbaresa (166-169);
Ndërrimi /e/ ~ /i/ në sistemin foljor në trajtat e kohës së tashme të mënyrave dëftore e urdhërore (169-172);
Ndërrimi /e/ ~ /i/ në trajtat joveprore (172);
Ndërrimi /e/ ~ /i/ në trajtat foljore të së kryerës së thjeshtë (172-177);
Ndërrimi /e/ ~ /i/ në trajtat foljore të së pakryerës (177-181);
Kronologjia e ~ ndërrimit /e/ ~ /i/ (181-182);
Mungesa e veprimit të kësaj dukurie në disa grupe të caktuara foljesh (182-187);
Vështrime etimologjike në emra që paraqesin ndërrimin /e/ ~ /i/ (187-191);
Vështrime etimologjike në folje që paraqesin ndërrimin /e/ ~ /i/ (191-196);
 
Kreu VII: Apofonia në gjuhën shqipe,
Apofonia si dukuri fonetike (197-198);
Apofonia kualitative /o/ ~ /a/ në gjuhën shqipe (198-202);
Apofonia kualitative /o/ ~ /u/ në gjuhën shqipe (202-203);
Apofonia kuantitative në gjuhën shqipe (203);
Apofonia kuantitative në sistemin foljor ( 203-205);
Apofonia kuantitative te foljet njoh, shoh (205);
Apofonia kuantitative në trajtat vete ~ vajta/vojta (205-209);
Apofonia kuantitative në trajtat foljore dua ~ desha ~ dashur (210-211);
Apofonia kuantitative në trajtat foljore thom ~ thashë ~ thënë ( 212);
Apofonia kuantitative te foljet lë ~ lodh (213);
Apofonia kuantitative te foljet lej ~ luaj (213);
Apofonia kuantitative te foljet nxeh ~ ngroh (213-214);
Apofonia kuantitative te foljet qe (v. III. nj. ~ quaj (214);
Apofonia kuantitative te foljet vesh ~ zhvoshk (214-215);
Apofonia kuantitative te bie ~ bore (215);
Apofonia kuantitative te miell ~ bluaj (215);
Apofonia kuantitative te përemrat meje ~ mua (216);
Apofonia kuantitative te foljet bie ~ shporr (216);
Apofonia kuantitative te i ngjelmët ~ gjollë (216-217);
Apofonia kuantitative te grua/grue ~ gra (217);
Apofonia kuantitative te gjah ~ gjuaj (217-218 );
Apofonia kuantitative te përemrat na ~ ne (218);
Apofonia kuantitative te përemrat ti ~ (e) tu (218);
Shkalla e reduktimit në apofoninë kuantitative (219-221);
Shkalla e zhdukjes në apofoninë kuantitative (221-222);
 
Kreu VIII: Tkurrja e zanoreve në gjuhën shqipe,
Tkurrja e zanoreve në togjet e krijuara nga rënia e bashkëtingëlloreve në trup të fjalës (223-228);
Tkurrja e dy zanoreve të njëjta në zhvillime të brendshme të shqipes (228-231);
Tkurrja e zanoreve /a/ + /e/ (231-234);
Tkurrja e zanoreve /o/ + /e/ (234-237);
Tkurrja e zanoreve /i/ + /u/ (237-238);
Tkurrja e togjeve zanore /ue/, /ie/, /ye/ (238);
Tkurrja e zanoreve te përemri dëftor ky (238-239);
Tkurrja e zanoreve në trajtën joveprore të mënyrës urdhërore (239-240);
Krasi (240-243);
Tkurrja e zanores /i/ që formon diftong (243-250);
Tkurrja e zanores /u/ që formon diftong (250-254);
Tkurrja e zanores /e/ të patheksuar (254);
Tkurrja e zanores /o/ të patheksuar (254);
Kronologjia e tkurrjes së zanoreve në një tingull të tjeshtë (254-255);
Pjesa e katërt, Burimet e zanoreve të shqipes së sotme (257);
 
Kreu IX: Burimet e zanoreve të theksuara (259);
Zanorja /a/ (259-261);
Zanorja /e/ (262-265);
Zanorja /i/ (265-267);
Zanorja /o/ (267-268);
Zanorja /u/ (268-270);
Zanorja /y/ (270-271);
Zanorja /ë/ (271-272);
Zanoret e gjata (272-273);
 
Kreu X: Burimet e zanoreve të patheksuara,
Zanorja /a/ (275-278);
Zanorja/e/ (279-282);
Zanorja /i/ (282-284);
Zanorja/o/ (284-286);
Zanorja /u/ (287-290);
Zanorja /y/ (291);
Zanorja /ë/ (292-296);
Përmbyllje (297-301);
Treguesi i autorëve (303-310);
 
Treguesi leksikor e onomastik (311);
I.Shqip (313-351);
II.Indoevropianisht (351-356);
III.Indishte e vjetër (356-357);
IV.Avestisht 357-358);
V.Persisht (358);
VI.Armenisht (358);
VII.Tokarisht (359);
VIII.Greqisht,
a) greqishte e vjetër ( 359-361);
b) greqishte e mesme dhe e re (362);
X.Dialektet italike (362);
XI.Latinisht (362-368);
XII.Gjuhët romane dhe dialektet e tyre (369-370);
XIII.Gjuhët kelte (370);
XIV.Gjuhët gjermanike (371-373);
XV.Gjuhët baltike (373-374);
XVI.Gjuhët sllave (374-375 );
XVII.Turqisht (375);
 
Summary (377);
Preface (379);
Introduction (379-380);
 
Part I: Inherited vowels,
 
Chapter I: Short Indo-European vowels (380);
Short /a/ (380);
Short /e/ (380-381);
Short /o/ ( 381-384);
Short /i/ (384);
Short /u/ (385);
The reduced sound shva (385);
Chapter II: Long Indo-european vowels,
The vowel /ā/ (385-386);
The vowel /ē/ (386);
The vowel /ō/ (386);
The vowel /ī/ (386);
The vowel /ū/ (387);
The explanation of these phenomena (387);
 
Part II: Vowels formed in Albanian,
 
Chapter III: The historical development of vowel /y/ (388);
The problems related to the analysis of the sound /y/ (388-389);
The sound /y/ in Albanina words (389-390);
The sound /y/ in the pronoun ky (390-393);
The sound /y/ in the pronouns yt, ynë (393-394);
The sound /y/ in the pronoun tyne/tyre (394-395);
The sound /y/ in the numeral dy (395);
The sound /y/ in the personal pronoun ty (396);
The sound /y/ in the noun sy (396-397);
The source of the sound /y/ from the vowel /ū/ (397);
The source of the sound /y/ from the vowel /i/ (397);
The source of the sound /y/ from the vowel /u/ (398);
The sound /y/ in the vowel group /ye/ (398);
The sound /y/ in unstressed position (398);
The formation chronology of the sound /y/ (398-399);
Chapter IV: The historical development of sound /ë/,
The phases of the change of vowel /a/ into /ë/ in the dialect of the South (399-400);
Explanations about the cases of vowel /ë/ in the dialect of the North (400-401);
Explanations about the cases of vowel /a/ not darkened into /ë/ in the dialect of the South (401);
Chronologic limits of the change of vowel -a- into -ë- (401-402);
 
Part III: Phonemena of the vowel system,
 
Chapter V: The cases of metaphony in Albanian (402);
Metaphony in the plural of nouns (403);
Metaphony in the genitive t’et ( 403-404);
The metaphony /o/ ~ /e/ (404-405);
The metaphony /u/ ~ /y/ (405);
The metaphony in adjectives (405-406);
The metaphony in verbs (406-408);
The chronology of this phenomenon (408-409);
Chapter VI: The phonetic change /e/, /je/ > /i/,
The phonetic change /e/ >/i/ in the plural of nouns (409-412);
The phonetic change /e/ > /i/ in the verbal system (412-413);
The phonetic change /e/ > /i/ in the passive voice (413);
The phonetic change /e/ > /i/ in the past simple tense (413-414);
The phonetic change /e/ > /i/ in the imperfect tense (414-417);
The chronology of this change (417);
Chapter VII: Apophony in Albanian,
The qualitative apophony (418-419);
The quantitative apophony (419-423);
The reduced grade (423-424);
The disappearance grade (424);
Chapter VIII: Vowel contraction in Albanian,
Vowel contraction in clusters created from the fall of consonants (425-426);
The contraction of two identical vowels in the inner developments of Albanian (426);
The contraction of vowels /a/ + /e/ (427-428);
The contraction of vowels /o/ + /e/ (428-429);
The contraction of vowels /i/ + /u/ (429);
The contraction in the vocalic groups /ue/, /ie/, /ye/ (429-430);
The contraction in the demonstrative pronoun ky (430);
The contraction in the inactive form of verbs Crasis (430-431);
The contraction of the vowel /i/ forming a diphthong (431-433);
The contraction of the vowel /u/ forming a diphthong (433);
 
Part IV, Vowels sources in current Albanian,
 
Chapter IX: Sources of stressed vowels,
The vowel /a/ (433-434);
The vowel /e/ (434);
The vowel /i/ (434-435);
The vowel /o/ (435);
The vowel /u/ (435);
The vowel /y/ (435-436);
The vowel /ë/ (436);
Long vowels (436);
Chapter X: Sources of unstressed vowels,
The vowel /a/ (436-437);
The vowel /e/ (437-438);
The vowel /i/ (438);
The vowel /o/ (438-439);
The vowel /u/ (439-440);
The vowel /y/ (440);
The vowel /ë/ (440-441);
 
Pasqyra e lëndës (442-456).
 .

Akademia e Shkencave e Republikës së Shqipërisë,

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.

Vepra: Sonantet e gjuhës shqipe,

Prof. Dr. Kolec Topalli.

Recensues: Prof. Dr. Seit Mansaku, Prof. Dr. Ethem Likaj, Dr. Anila Omari. Tiranë, 2001. Fq. 464.
 
Përmbajtja:
Parathënie (3-4);
Pasqyra e shkurtimeve. Revista e përmbledhje studimesh (5-10);
Bibliografia (10-25);
Burimet (25-32);
Gjuhë dialektike (32-34);
Terma gjuhësore (35-36);
Shkurtime të tjera (36);
Shenja të veçanta (37);
Hyrje (39-42);
 
Kreu I: Sonantet e trashëguara rrokjeformuese.
Sonantet rrokjeformuese të idoevropianishtes (43-46);
Mendimet e gjuhëtarëve për reflekset e sonanteve indoevropiane në gjuhën shqipe (46-50);
Reflekset e sonanteve dridhëse të trashëguara në gjuhën shqipe (50-53);
Reflekset e sonanteve anësore të trashëguara në gjuhën shqipe (53-55);
Reflekset e sonanteve hundore të trashëguara në gjuhën shqipe (55-56);
 
Kreu II: Sonantet rrokjeformuese te “Meshari” i Buzukut
Mendimet e gjuhëtarëve për sonantet rrokjeformuese në veprën e Buzukut (57-59);
Vërejtje lidhur me përdorimin e sonanteve rrokjeformuese te Buzuku (59-61);
Elementi zanor i sonanteve të veprës së Buzukut në raport me zanoret nistore etimologjike (61-62);
Elementi zanor i sonanteve të veprës së Buzukut në raport me të dhënat e dialektologjisë historike (62-65);
 
Kreu III: Bashkëtingëllorja hundore /M/
Bashkëtingëllorja /m/ e indoevropianishtes në gjuhën shqipe (67-72);
Bashkëtingëllorja /m/ në pozicion fundor (72-74);
Bashkëtingëllorja /m/ si shtesë para buzoreve (74-75);
Geminatat /mm/ (75-76);
Grupet bashkëtingëllore /m/ + sonante hundore (76-78);
Grupet bashkëtingëllore me një sonante lëngëzore (79-80);
Grupi /m/ + bashkëtingëllore dhëmbore (81-82);
Grupi /m/ + bashkëtingëllore buzore (82-84);
Grupi /m/ + spirante (84-85);
Grupi /m/ + /v/ (85);
Burimet e sonantes /m/ (85-86);
 
Kreu IV: Bashkëtingëllorja hundore /N/
Bashkëtingëllorja /n/ e gjuhës indoevropiane në gjuhën shqipe (87-88);
Bashkëtingëllorja /n/ në pozicion fundor (88-89);
Rënia e bashkëtingëllores /n/ në temat me -on (89-91);
Ndërhyrja e bashkëtingëllores /n/ para bashkëtingëlloreve dhëmbore (92-93);
Shtimi i një bashkëtingëlloreje dhëmbore pas tingullit /n/ (93-96);
Ndërhyrja e bashkëtingëllores /n/ para bashkëtingëlloreve grykore (96-99);
Shpjegimet e Joklit për formimin e grupeve bashkëtingëllore me tingullin /n/ (99-100);
Shtimi i tingullit /n/ para bashkëtingëllores /h/ (100-101);
Raste disimilimi të bashkëtingëlloreve hundore (101-102);
Geminatat /nn/ (102-103);
Grupet bashkëtingëllore me hundoren /n/ (103);
Grupet /n/ + dhëmbore (104-105);
Kronologjia e kalimit të grupeve /nt/, /nd/ në n (105-106)
Grupet /nt/, /nd/ me dhëmbore të ruajtur (106-107);
Rastet me tingullin /n/ fundor ose ndërzanor (107-112);
Grupi /nt/ (112-113);
Grupet /n/ + grykore (114-115);
Shpjegimet e Çabejt për grupin /ng/ (116-118);
Grupi /n/ + buzore (118-119);
Grupet /n/ + spirante (119-121);
Grupi /nz/ me spirante të zëshme (121-122);
Grupi /nd/ i ndjekur nga një spirante (122);
Grupet /n/ + spirante buzodhëmbore (122-123);
Grupi /n/ + /th/ (123);
Burimet e tingullit /n/ (123-124);
Burimet e grupit /nd/ (124-125);
 
Kreu V: Rotacizmi
Lidhjet e rotacizmit me hundorësinë e zanoreve (127-128);
Rastet dhe kushtet e veprimit të rotacizmit (128-129);
Kthimi i tingullit n/ në /r/ në pozicion pastheksor (129-133);
Shndërrimi /n/ > /r/ në pozicion paratheksor (134-135);
Shndërrimi /n/ > /r/ në rrokje të patheksuar (135-139);
Bashkëtingëllorja /n/ e parotacizuar në kushtet e rotacizmit (139-147);
Bashkëtingëllorja /n/ e parotacizuar në kushtet e rotacizmit në pozicion paratheksor (148-149);
Karakteri dialektor i rotacizmit (149-158);
Përkatësia krahinore e fjalëve që nuk i janë nënshtruar rotacizmit (158-160);
Kronologjia e zhvillimit të rotacizmit (160-167);
Shkaqet e shfaqjes së rotacizmit (167-170);
Shkaqet e shkuarjes së kësaj dukurie (170-171);
 
Kreu VI: Sonantja hundore qiellzore /NJ/
Elementet formuese të tingullit /nj/ të shqipes (173);
Tingulli /nj/ nga /n/ + /j/ (174-175);
Tingulli /nj/ nga grupi bashkëtingëllor /gn/ (175-177);
Reflekset e grupit /gn/ të latinishtes (177-180);
Tingulli /nj/ nga /n/ + /j/ në zhvillime të brendshme të shqipes (180- 182);
Tingulli /nj/ nga /n/ + /j/, me burime të brendshme nga grykorja e grupit /ct/ nga të latinishtes (182- 183);
Tingulli / n/ + /j/ te emri vlonjat (183);
Tingulli /nj/ në fjalë të huazuara (183);
Tingulli /nj/ nga grupi bashkëtingëllor /ngj/ (184);
Tingulli /nj/ nga grupi bashkëtingëllor /mj/ (184);
Kthimi dialektor i tingullit /nj/ në /j/ (185-188);
Kronologjia e formimit të rasteve të ndryshme të tingullit /j/ (188-190);
Burimi i tingullit /nj/ te fjala njom (190-193);
Burimi i ndajfoljes gjetiu (193-194);
Analizë e emrit qengj (194-195);
Burimi i emrit kanjushë (195-197);
Folja me njethë (197);
Emri shnjall (197-198);
Burimet e tingullit /nj/ (198);
 
Kreu VII: Tingulli /J/
Tingulli /j/ i gjuhës shqipe (199-200);
Reflekset e gjysmëzanores së trashëguar në gjuhën shqipe (200-203);
Tingulli /j/ i formuar formuar nga zbërthimi në diftong i/e/ – së së shkurtër (203-204);
Tingulli /j/ nga grupi /lj/ (204-205);
Tingulli /j/ nga grupet bashkëtingëllore /kl/, /gl/ (205-206);
Tingulli /j/ nga grupet bashkëtingëllore /lk/, /lg/ (206);
Tingulli /j/ nga grupi bashkëtingëllor /lgj/ (206-207);
Tingulli /j/ nga grupi /ct/ i latinishtes (207);
Tingulli /j/ nga qiellzoret /q/, /gj/ (207-208);
Tingulli /j/ nga sonantja / nj/ në grupe bashkëtingëllore (209-210);
Tingulli /j/ nga sonantja dridhëse në grupe bashkëtingëllore (210);
Tingulli /j/ me burim nga zanorja /i/ (210-213);
Tingulli /j/ me burim nga zanorja / e/ në pozicion të patheksuar (213-214);
Tingulli /j/ për të zhdukur hiatin (214-215);
Tingulli /j/ në fjalë të huazauara (215-217);
Evolucioni i tingullit /j/ pranë zanores /i/ (217-222);
Rënia e tingullit /j/ për shkak të hundorësisë së zanores (222-223);
Kronologjia e formimit të rasteve të ndryshme të tingullit /j/ (223- 226);
Burimi i tingullit /j/ te emir cjap (226-227);
Burimi i tingullit /j/ në trajtën folojore fjeta (227-229);
Burimi i tingullit /j/ te ndajfolja thjeshtë (229);
Burimi i tingullit /j/ në gjuhën shqipe (229-230);
 
Kreu VIII: Sonantet e lëngëta anësore.
Sonantet e lëngëta anësore te indoevropianishtes në gjuhën shqipe (231-233);
Rregulla e Pedersenit për evolucionin e tingujve /l/ të shqipes (233-234);
Shpjegime për rastet që shmangen nga rregullat e përgjithshme (234);
Shpjegime pë emrin lëmoshë (234-235);
Shpjegime për emrat shelg, qelq (235-236);
Shpjegime për emrin Pal (236-237);
Shpjegimi për fjalët me /ll/ (dyfishe) në gjuhën huazuese (237-238);
Shpjegime për fjalët me /lj/ në gjuhën huazuese (238-239);
Fjalët me /ll/ nistore në gjuhën shqipe (239-240);
Fjalët me tingullin /ll/ në një grup bashkëtingëllor (240-241);
Kronologjia e zhvillimit të tingujve /l/ (242-244);
Huazimet nga greqishtja e mesme bizantine, që përmbajnë tingujt /l/ (244-245);
Huazimet nga italishtja, që përmbajnë tingujt /l/ (245-249);
Grupet bashkëtingëllore që përmbajnë tingullin /l/ (249);
Grupet /l/ + grykore qiellzore (249-254);
Grupet /l/ + dhëmbore (254-256);
Grupet /l/ + buzore (256);
Grupet /l/ + sonante (256-258);
Grupet /l/ + spirante (258-259);
Burimet e tingullit /l/ (259-260);
Burimet e tingullit /ll/ (260-261);
 
Kreu IX: Sonantet e lëngëta dridhëse.
Sonantet dridhëse të gjuhës idoevropiane (263-264);
Rregullat e përgjithshme të evolucionit të sonanteve dridhëse (265);
Evolucioni /r/ >/rr/ (265-267);
Fjalët me sonanten dridhët me sonanten dridhëse në pozicion nistor (267-268);
Shpjegime të veçanta për fjalë që përmbajnë sonante dridhëse (268-271);
Tingulli /rr/ nga geminacioni ekspresiv (271-272);
Tingulli /r/ në trup të fjalës (272-275);
Tingujt /r/ ~ /rr/ në pozicion fundor në rrokje të theksuar (275-276);
Rënia e tingullit /r/ në një rrokje të patheksuar fundore (276-279);
Tingulli /rr/ në një rrokje të patheksuar fundore (279-280);
Tingulli /r/ si shtesë fonetike (280-281);
Grupet bashkëtingëllore që përmbajnë tingullin /r/ (281);
Grupi /r/ + mbylltore (282-283);
Grupet /r/ + sonante hundore (283-285);
Grupet /r/ + spirante (285-287);
Grupet bashkëtingëllore me tingullin /rr/ (287);
Burimet e tingullit /r/ (287-288);
Burimet e tingullit /rr/ (288-289);
Përmbyllje (291-297);
Treguesi i autorëve (299-307);
Treguesi leksikor e onomastik (309);
Shqip (311-350);
Indoevropianisht (350-354);
Indishte e vjetër (354-355);
Avestisht (355-356);
Persisht (356);
Iranisht (356);
Tokarishte B (356);
Hititisht (356);
Armenisht (356- 57);
Greqisht (367-361);
Ilirisht (361);
Mesapisht (361);
Epirotisht (361);
Trakisht (361);
Danisht (362);
Latinisht (262-368);
Gjuhët romane dhe dialektet e tyre (368-371);
Gjuhët kelte (371-372);
Gjuhët gjermanike (372-374);
Gjuhët baltike (374-375);
Gjuhët sllave (375-378);
Gjuhët joindoevropiane (378);
 
Summary:
Preface (381);
Introduction (381-383);
 
Chapter I: Syllable – forming inherited sonants.
Indo-european syllable – forming sonants (383-384);
The thoughts os linguists on the reflexes of Indo-european sonants in Albanian (384-385);
Reflexes of inherited flapped consonants in Albanian (385-386);
Reflexes of inherited lateral sonants in Albanian (386);
Reflexes of inherited nasal sonants in Albanian (386);
 
Chapter II: Syllable-forming sonants in Buzuku’s “Meshari”.
The thoughts of linguists on syllable-forming sonants in Buzuku’s work (387-388);
Observations regarding the use of syllable-forming sonants in Buzuku (388);
The vocalic element of sonants in Buzuku’s work in relation to the etymological initial vowels (388);
The vocalic element of sonants in Buzuku’s work in relation to the historical dialectology data (388- 389);
 
Chapter III: Nasal consonant /M/.
Indoeuropean consonant /m/ in Albanian (389-390);
Consonant /m/ in final position (390-391);
Consonant /m/ as an addition before labials (391);
Double consonant /mm/ (391);
Consonant groups /m/ + nasal sonant (391);
Consonant groups with a liquid sonant (392);
Group /m/ + dental consonant (392);
Group /m/ + labial consonant (393);
Group /m/ + spirant (393);
Group /m/ + /v/ (393);
The sources of sonant /m/ (394);
 
Chapter IV: Nasal consonant /N/.
Indo-european consonant /n/ in Albanian (394);
Consonant /n/ in final position (394-395);
The disappearance of consonant /n/ in stems with – on (395);
The interference of consonant /n/ in front of dental consonants (395);
The addition of a dental consonant after sound /n/ (396);
The interference of consonant /n/ in front of guttural consonants (396);
Jokl’s explanations regarding the formation of consonant groups with sound /n/ (396-397);
The addition of sound /n/ in front of consonant /h/ (397);
Dissimilation cases of nasal consonants (397);
Double consonant /nn/ (397-398);
Consonant groups with the nasal /n/ (398);
Groups /n/ + dental (398);
The chronology of the change of groups /nt/, /nd/ into /n/ (398- 399);
Groups /nt/, /nd/ with preserved dental (399);
The cases with final or intervocalic sound /n/ (399-400);
Group /nt/ (400-401);
Groups /n/ + guttural (401);
Çabej’s explanations regarding group /ng/ (401-402);
Group /n/ + labial (402);
Groups /n/ + spirant (402);
Group /nz/ with voiced spirat (402);
Group /nd/ followed by a spirant (403);
Group /n/ + labio- dental spirant (403);
Group /n/ + /th/ (403);
The sources of sound /n/ (403);
The sources of group /nd/ (403- 404);
 
Chapter V: Rhotacism.
The relations of rhotacism to the nasalization of vowels (404);
The cases and conditions of the action of rhotacism (404);
The change of sound /n/ into /r/ in posttonic position (405-406);
The change /n/> /r/ in pretonic position (406-407);
The change /n/> /r/ in unstressed syllables (407-408);
The unrhotacised consonant /n/ in the conditions of rhotacism in posttonic position (408);
The unrhotacised consonant /n/ in the conditions of rhotacism in pretonic position (408-409);
The dialectal character of rhotacism (409);
The regional belonging of words which have not undergone rhotacism (409-410);
The chronology of the development of rhotacism (410);
The causes of the appearance of rhotacism (410-411);
The causes of the disappearance of this phenomenon (411-412);
 
Chapter VI: Palatal nasal sonant /N/.
The formation elements of sound / nj/ in Albanian (412);
Sound /nj/ from /n/ + /i/ (412-413);
Sound /nj/ from consonant group /gn/ (413);
The reflexes of Latin group /gn/ (413- 414);
Sound /nj/ from /n/ + /j/ in inner developments of Albanian (414);
Sound /nj/ from /n/ + /j/, with a source from the guttural of Latin group /ct/ (414);
Sound /nj/ from /n/ + /j/ in noun vlonjat (415);
Sound /nj/ in borrowings (415);
Sound /nj/ from consonant group /ngj/ (415);
Sound /nj/ from consonant group /mj/ (415);
The dialectal change of sound /nj/ into /j/ (416);
The chronology of the formation of different cases of sound /j/ (416- 417);
The source of sound /nj/ in word njom (417-418);
The source of adverb gjetiu (418);
An analysis of noun qengj (418);
The source of noun kanjushë (419);
Verb me njethë (419);
Noun shnjall (420);
The sources of sound /nj/ (420);
 
Chapter VII: Sound /J/.
Albanian sound /j/ (420);
The reflexes of the inherited semivowel in Albanian (421);
Sound /j/ formed by the change of short /e/ into a diphthong (421);
Sound /j/ from group /lj/ (421-422);
Sound /j/ from consonant groups /kl/, /gl/ (422);
Sound /j/ from consonant groups /lk/, /lg/ (422);
Sound /j/ from consonant group /lgj/ (422);
Sound /j/from Latin group /ct/ (423);
Sound /j/ from palatals /q/, /gj/ (423);
Sound j/ from consonant / nj/ in consonant groups (423-424);
Sound /j/ from flapped sonant in consonant groups (424);
Sound /j/ with the source the source from vowel / i/ (424);
Sound /j/ with the source from vowel /e/ in unstressed position (424-425);
Sound /j/ in order to avoid the hiatus (425);
Sound /j/ in borrowings (426);
The evolution of sound /j/ near vowel /i/ (426-427);
The disappearance of sound /j/ due to vowel nasalization (427-428);
The chronology of the formation of different cases of sound / j/ (428-429);
The source of sound /j/ in noun cjap (429);
The source of sound /j/ in the verbal form fjeta (429-430);
The source of sound /j/ in adverb thjeshtë (430);
The sources of sound /j/ in Albanian (430);
 
Chapter VIII: Lateral liquid sonants.
Indo-european lateral liquid sonants in Albanian (431);
Pedersen’s rules on the evolution of Albanian /l/ sounds (431-432);
Explanations of the cases which avoid general rules (432);
Explanations of noun lëmoshë (432);
Explanations of nouns shelg, qelq (432);
Explanations of noun Pal (433);
Explanations of words with (double consonant) /ll/ in the lending language (433);
Explanations of words with /lj/ in the lending language (433-434);
Words with initial /ll/ in Albanian (434);
Words with sound /ll/ in a consonant group (434);
The chronology of development of sound /l/ (434-435);
The borrowings from Byzantine Middle Greek which contain sounds /l/ (435);
The borrowings from Italian which contain sounds /l/ (435-436);
Consonant groups which contain sound /l/ (436);
Groups /l/ + guttural and palatal (436-437);
Groups /l/ + dentals (437);
Groups /l/ + labials (437);
Groups /l/ + sonants (438);
Groups /l/ + spirants (438);
The sources of sound /l/ (439);
The sources of sound /ll/ (439);
 
Chapter IX: Flapped liquid sonants.
Indo-european flapped sonants (439);
General rules of the evolution of flapped sonants (439- 440);
The evolution /r/ > /rr/ (440);
The words with a flapped sonant in initial position (440);
Special explanations of words containing flapped sonants (441);
Sound /rr/ fromexpressive double consonant (441);
Sound /r/ in the stem of the word (441-442);
Sounds /r/ ~ /rr/ in final position in stressed syllables (442);
The disappearance of sound /r/ in a final unstressed syllable (442);
Sound /rr/ in a final unstressed syllable (442-443);
Sound /r/ as phonetic addition (443);
Consonant groups which contain sound /r/ (443);
Group /r/ + occlusives (444);
Groups /r/ + nasal sonants (444);
Groups /r/ + spirants (444-445);
Consonant groups with sound /rr/ (445);
The sources of sound /r/ (445-446);
The sources of sound /rr/ (446);
Pasqyra e lëndës (447-464).
 .

Qendra e studimeve albanologjike.

Instituti i gjuhësisë dhe i letërsisë.

Vepra: Gramatikë historike e gjuhës shqipe,

Prof. Kolec Topalli.

Recensues: Prof. Dr. Seit Mansaku, As. Prof. Anila Osmani. Tiranë 2001.
 
Përmbajtja:
Parathënie (29-32).
Shkurtimet:
I-Libra e revista,
II-Gjuhë e dialekteve,
III-Terma gjuhësore,
IV-Shkurtime te reja,
V-Simbole (33-46).
Biblografia (47-84),
Burimet (85-94),
 
Hyrje (96-106),
 
Studimet në fushën e gramatikes historike të gjuhës shqipe (96).
Objekti i veprës dhe metoda e hartimit te saj (106).
 
Pjesa I – Evolucioni i sistemit gramatikor.
 
Kreu I: Veçoritë e sistemit gramatikor të shqipes, shqipja dhe indoevropianishtja (113),
Rrugët e zhvillimit të sistemit gramatikor, (120-126),
-Shqipja, gjuhë sintetike-analitike e inovuese (126-129).
 
Kreu II: Faktorët e krijimit të sistemit gramatikor (130-141),
Faktorët e fonetikës (130),
Faktorët morfologjikë (131),
-Dukuritë e fonetikës sintaksore (134),
-Theksi i fjalës (134),
-Theksi sintagmatik dhe theksi i fjalisë (139),
-Problemii i ndikimeve të huaja në sistemin gramatikor të shqipes (140).
 
Kreu III:Format dhe mjetet gramatikore (142-159).
-Format gramatikore dhe kufijtë e tyre (142),
-Mjetet e ndërtimit tê formave gramatikore (143),
-Mbaresat (144),
-Prapashtesat trajtëformuese (146),
-Ndërrimet morfologjike (146),
-Gjatêsia e zanoreve (147),
-Tingujt e shtuar (147),
-Përemrat dëftorë (149),
-Numërori një (149),
-Foljet ndihmëse modale (149),
-Supletivizmi (150),
-Parafjalët e lidhëzave, (150),
-Përngjitja (151),
-Shkalla e prodhimtarisë së mjeteve gjuhësore (152),
-Pozicioni i mjeteve gjuhësore (153),
-Mosha e mjeteve të ndryshme gjuhësore (155),
-Llojet e eptimeve të shqipes (156),
-Literatura e pjesës parë (160).
 
Pjesa II: Sistemi emëror.
Kreu IV: Mjetet gramatikore të sistemit emêror (165-177),
-Evolucioni i sistemit të lakmit (165),
-Mjetet e ndêrtimit të formave gramatikore, (166),
-Mbaresat, nyjet dhe prapashtesat (168),
-Ndërrimet e fonemave nē temë (170),
-Shtesat e fonemave (171),
-Mjetet analitike (174).
 
Kreu V: Paradigmat e lakimeve (178-197).
-Kriteret e ndarjes së emrave në paradigma (178).
-Lakimi i parë (183),
-Lakimi i dytë (187),
-Lakimi i tretë (190),
-Lakimi i katërt (194),
-Veçoritë e lakimeve të emrave (197).
 
Kreu VI: Kategoria gramatikore e gjinisë (200-219),
Sistemi tri gjinish i emrave,
-Gjinia-kategori semantike-gramatikore (200),
-Gjinia-kategori e mëvetsishme (202),
-Gjinia e emrave në gjuhën indoevropiane (202),
-Gjinia mashkulllore, femërore (203).
-Mjetet e dallimit të dy gjinive (204),
-Kriteret gramatikore të dalllimit të gjinisë (208),
-Gjinia asnjanëse (210),
-Asnjanēsi në gjuhën shqipe (210),
-Karakteri indoevropian i asnjanēsit tê shqipes (213),
-Çintegrimi i gjinisë asnjanëse (219).
 
Kreu VII: Kategoria gramatikore e numrit (225-291),
-Evolucioni i kategorisë së numrit (225),
-Kategoria e numrit nē indoevropianishte (225).
-Krijimi i temës së shumësit (226),
-Formantet e shumësit (213),
-Formanti-i (231),
-Formantet e -inj; -anj; -enj (233),
-Formanti-a (241),
-Formanti-na/-ra (246),
-Formanti-iqe (247),
-Formanti, -zë, (247),
-Formanti-m (247),
-Shumësi me ndērrime fonemash në temë (249),
-Këmbimet morfologjike (249),
-Ndërrimet morfologjike tê zanoreve (249),
-Metafonia (250),
-Ndërrimi/e/-/i/ (259),
-Ndërrimi (o) -/ua/ue/ (261),
-Ndêrrimi/e/~/ye/ (263),
-Ndërrimet morfonologjike të bashkëtinglloreve (265),
-Qiellëzorizmi (266),
-Qiellëzorizimi i grykoreve (266),
-Këmbimi (269),
-Qiellëzorizimi i sonantes hundore-n (271),
-Ndërrimi/r/~/j/ (272),
-Format e parrregulla shumësi (272),
-Format e parregullta (272),
-Dorê, duar, derë~dyer (273),
-Ditë~dit, natë~natë (273),
-Rreth~rathë, thes~thasë, gëthep~gëthapë, (274),
-Njeri/niri/njerēz (275),
-Vella~vëllazën/vëllezër (274),
-Shpend~shpezë (277),
-Dhandërr/dhëndërr/ dhandurr/dhëndurë (276),
-Gjalm(ë)~gjelmitër (278),
-Vesht~vreshtê (278),
-Ka-qe (279),
-Krye~ krenë/krerê (279),
-Vit/vjetë~(280),
-Djalë~djem (281),
-Vajzë~varza (281),
-Argull~ergjëz (282),
-Kopësht~gipishte (283),
-Pëlle~Pëlle, rre~rra (283),
-Grua~grue-gra (283),
-Djal~djemën/djemër (284),
-Ejēll-ëj (285),
-Shënjt~shenjtorë, shejtorë (285),
-Ka/kual, kalë~kuaj (286),
-Bri~brienë, dry~dryenë, krue~kroenë, (288),
-Shumêsi i singularizuar (289),
-Rastet të shumêsave tê singularizuar (289),
-Shkaqet e singularizumit të shumësit (290),
-Singularizimi nga shumësi u shquar (292),
-Singularizimi i shumësit në onomiastikë (292).
 
Kreu VIII: Kategoria gramatikore e rasës (294-406).
I.Evolucioni i sistemit rasor,
-Sistemi rasor indo-evropian (294),
-Ndryshimet e gjuhës shqipe (296).
II.Rasa emërore,
-Gjinia mashkullore (298),
-Emrat me temë në bashkëtingllore (299),
-Emrat që dalin me zanore të theksuar (301),
-Emrat që dalin me zanore e patheksuar -ë (302),
-Burimi i mbaresës -ë të emrave mashkullorë (307),
-Rrugêt e njësimit të rasës kallëzore me emrorën (313),
-Trajta e shquar e emrave mashkullorê (318),
-Gjinia femërore (318),
-Emrat që dalin me zanoren e patheksuar-ë (320),
-Emrat qê dalin me zanoren e patheksuar-ë (320),
-Emrat që dalin me zanore të theksuar (325),
-Emrat që dalin me zanoren e patheksuar~e (330),
-Emrat që sakin me zaniren e patheksuar~o (331),
-Emrat që dalin me tog zanor (331),
-Emrat me temë nē bashkëtingllore (332),
-Trajta e shquar e emrave femërore (336),
-Gjinia asnjanëse (345),
Trajta e shquar e emrave asnjanëse (348).
III.Rasa kallēzore,
-Gjinia mashkullore, Trajta e pashquar (352),
-Trajta e shquar e emrave mashkullorë (352),
-Gjinia femërore. Trajta e pashquar (358).
-Trajta e shquar e emrave femërore (358),
-Numri i shumësit. Trajta e pashquar (359),
-Trajta e shquar e numrit shumës (361).
IV.Rasa gjinore e dhanorja
-Trajta e pashquar. Numri njëjës (363),
-Trajta e pashquar e numrit shumës (368),
-Trajta e shquar, numri njëjës (370),
-Trajta e shquar e numrit shumës (372).
V.Rasa rrjedhore.
-Trajta e pashquar (373),
-Rjedhorja e dhanorja (376),
-Rasa rrjedhore në shqipen e sotme (380).
-Rjedhorja tek autorët e vjetër (386),
-Rjedhorja në sintasmën emërore, ujë mali (388),
-Trajta e shquar (390).
-Mënjanimi gradual i rrjedhores nga gjuha shqipe (394).
VI.Rasa kallëzore parafjalore,
-Tiparet e kësaj rase (397),
-Raporti me kallëzoren joparafjalore (398),
-Kallëzore parafjalore me numrin shumës (402),
-Përdorimi i kësaj rase me përemra (403),
-Burimi i mbaresës -t (403)
-Zanorja anapatike me emrat e kësaj rase (404).
-Literatura e pjesës II. (406-412).
 
Pjesa III: Sistemi nyjor
 
Kreu IX: Formimi i nyjave (415-443),
-Nyjat, mjete gramatikore sui generis (415),
-Nyjat e shqipes së dokumentuar (416),
-Sintagmat gjenrtivale ku u formuan nyjet (418),
-Formimi i nyjeve me anë të përngjitjes (420),
-Nyjet e përparme (423).
 
Kreu X: Format dhe burimet e nyjave.
I.Rasa emërore
-Nyjat e gjinisë mashkullore (425),
-Nyjat e gjinisë femërore (429),
-Nyja e gjinusë asnjanëse (432).
II.Rasa kallëzore,
-Nyja e prapme -në (433),
-Nyjat e përparme të, e (433).
III.Rasa gjinore-dhanore (435).
IV.Rasa rrjedhore (438).
V.Gjinia asnjanëse (441).
VI.Numri shumës (443-446).
 
Kreu XI. Funksionet e nyjave (447-468).
I:Nyjat e prapme (448-453),
II.Nyjat e përparme (453-468).
 
Kreu XIII: Nyja joshquese (469-478).
Kreu: XIII (479-505),
Zhvillime të nyjave në kushtet e sand’hit (478-483),
Rëniet e zanoreve fundore (483-486),
Asimilimi (486-491),
Tkurrja e zanoreve (492),
Zanoret anapatike (493),
Bashkētinglloret që zhduken hiatun (494),
Têrheqja e nyjave (495-497),
Kēmbimet e nyjave (498-504),
Zhvillime të nyjes joshquese (505-508).
 
Kreu XIV: Mosha e nyjave (509-516).
 
Pjesa IV: Sistemi mbiemëror.
 
Kreu XV: Paranyjëzimi i mbiemrave (525-530).
Kreu XVI: Kategoritë gramatikore të mbiemrave (535-556),
Literatura e pjesës IV. (558),
 
Pjesa V: Sistemi përemror.
 
Kreu XVII: Përemrat vetorë e vetvetorë (563-580).
Kreu XVIII: Përemrat dëftorë (583-594),
I.Format e theksuara (585-589),
Fornat e numrit shumës (590-591),
Format e patheksuara (591-592),
Format e numrit shumës (592-593),
III-Përemri dëftor (i, e) tillë (594).
Kreu XIX:Përemrat pronorë (595-627).
Formimi i pronorëve me anë të përngjitjes (595),
Format e thjeshta (596),
Format e përngjitura (597-609),
Topika e përemrave pronorë (610-616),
Zhvillime fonetike të pronorëve (617-618),
Zhvillime morfo-sintaksore te pronorëve (619-622),
Zhvillime të pronorëve në shqipen e shkruar (623-626),
Kronologjia (627-630).
Kreu XX: Përemrat pytēs e lidhorë (631-644).
Përemrat pytës e lidhorē të gjuhës shqipe (631-633),
Përemri pytës -kush (633-636),
Përemri pytës -Çë (637-639),
Përemrat pytës se, si, sa (640),
Përemri pytës-lidhor -qish- dhe përemri lidhor që (641-643),
Përemri pytës -cili dhe përemri lidhor -i cili (644-645).
Kreu XXI:Përemrat e pacaktuar (646-662),
Përemrat e pacaktuar të shqipes (645-648),
Klasifikimi i përemrave të pacaktuar (648-651).
Rrugët e formimit të përemrave të pacaktuar (652-655),
Burimet e përemrave të thjeshtë (656-661),
Literatura e pjesës V: (662-665).
 
Pjesa VI – Sistemi u numërimit.
 
Kreu XXII. Numërorët themelorē (669-685).
-Kategoritë gramatikore tē numërorëve (669-687).
Kreu XXIII: Numërorët rreshtorë (688-690),
-Formimi i numërorëve rreshorë (688-691),
Literatura e pjesës VI. (692-695) .
 
Pjesa VII: Sistemi foljor.
 
Kreu XXI: Evolucioni i sistemit foljor (699-710).
Kreu XXV: Mjetet gramatikore të sistemit foljor (711-773).
Mbaresat (714-715),
Prapashtesat trajtëformuese (716-717),
Zanoret anapatike (718-719),
Bashkëtinglloret që zhdukin hiatin (719-720),
Ndërrimet morfonologjike (720-744),
Gjatësia e zanoreve (744-745),
Foljet ndihmëse (745-747),
Foljet modale dhe aspektore (747-750),
Pjesëzat (751-752),
Foljet supletive (752-754).
Kreu XXVI: Paradigmat e zgjedhimit (755-773).
-Kriteret e përcaktimit të paradigmave foljore (775),
-Zgjedhimi I (763),
-Zgjedhimi II (764),
-Zgjedhimi i III (765),
-Zgjedhimi i IV (768),
-Veçori zhvillimi të paradigmave foljore (770).
Kreu XXVII: Kategoria gramatikore e vetës dhe e numrit (774-801),
Mënyra dëftore (806-807),
Mënyra lidhore (808-810),
Mënyra urdhërore (811-817),
Mënyra dëshirore, (818-828),
Mënyra habitore (829-838).
Kreu XXIX: Kategoria gramatikore e kohës, (839-871),
-Kohêt imperfektive:e tashmja dhe e pakryera (844-848),
-E kryera e thjeshtë (849-851),
-Kohët e kryera analitike (852-857),
-Kohët e ardhme (858-875).
Kreu XXX: Kategoria gramatikore e diatezës (876-893),
Format joveprore sintetike (881-886),
Format joveprore me pjesëzen -u- (887-892),
Format joveprore me foljen ndihmëse -jam- (893-895).
Kreu XXXI: Zgjedhimi atematik (896-936),
-I.Mënyra dëftore (897-900),
Folja – jam (901-910),
Folja – kam (910-912),
Folja – thom (913-914),
Koha e pakryer (915-922),
Koha e kryer e thjeshtë (923-926),
Forma joveprore (927-928).
II.Mënyra lidhore (928-930),
III.Mënyra urdhërore (931-933),
IV.Mënyra dëshirore (934-935),
Pjesorja (935-939).
Kreu XXXII:Zgjedhimi i parë (940-958),
-Koha e tashme e mënyrês dëftore (940),
-Koha e pakryer (952),
-Koha e kryer e thjeshtë (954),
-Forma joveprore (956),
-Mënyra lidhore (957),
-Mënyra urdhërore (958).
Kreu XXXIII: Zgjedhimi i dytë (959-978),
Koha e tashme e mënyrës dëftore (959-970),
Koha e pakryer (971-973),
Koha e kryer e thjeshtë (973),
Forma joveprore (974),
Mënyra lidhore (975),
Mënyra urdhërore (976-977),
Mënyra dëshirore (978).
Kreu XXXIV: Zgjedhimi i tretë (978-1000),
-Koha e tashme e mënyrës dëftore (980-987),
Koha e pakryer, (988-989),
Koha e kryer e thjeshtë (989-995),
Forma joveprore (996-997),
Mënyra lidhore, (997-998),
Mënyra urdhërore (998-1000),
Mēnyra dëshirore (1000-1001).
Kreu XXXV: Zgjedhimi i katërt (1002-1019).
Foljet e zgjedhimit të katërt (1002),
-Klasa e parë (1003),
-Klasa e dytë – Nënklasa e parë (1006),
-Nënklasa e dytë (1012),
-Klasa e tretë (1015-1019).
Kreu XXXVI: Foljet e parregullta (1020-1033),
Folja vdes (1020-1021),
Folja lë (1021-1022),
E pakryera (1023-1024),
Mënyra lidhore, urdhërore (1025),
Mēnyra dëshirore, Folja -Dua (1026),
E pakryera (1027-1028),
E kryera e thjeshtë dhe pjesorja (1028-1029),
Forma joveprore (1030-1031),
Mēnyra dëshirore (1032),
Folja-vete (1033-1038).
Kreu XXXVII:Format e pashtjelluara (1039-1086),
Format e pashtjelluara të sistemit foljor (1039-1040),
Pjesorja (1041-1047),
Prapashtesa (1048-1049),
Prapashtesa-n, prapashtes-të (1050-1052),
Prapashtesa-m (1053-1054),
Prapashtesa-në/-rë (1055-1056),
Prapashtesa -jtë (1059-1060),
Prapashtesa-tun (ë) /tur (ë) (1061),
Prapashtesa -nun (ë) (1062-1 064),
Format analitike me bazë pjesoren (1065-1079),
Format analitike me bazë emrat prejfoljorë (1080-1085).
Literatura e pjesēs VII (1086-1096).
 
Pjesa VIII: Kategoritë e paeptushme.
 
Kreu XXXVIII: Ndajfoljet (1099-1110),
-Lidhja e ndajfoljeve me mbiemrat (1099),
-Lidhja e ndajfoljeve me përemrat (1100),
-Lidhja e ndajfoljeve me parafjalët e lidhëzat (1101),
-Ndajfoljet e parme (1102),
-Ndajfoljet e prejardhura (1103),
-Ndajfoljet e përngjitura (1105),
-Ndajfoljet nga forma rasore të emrave (1106),
-Forma fonetike e ndajfoljeve (1107-1110).
Kreu XXXIX: Parafjalēt (1111-1120),
-Parafjalët si fjalë shërbyese 1111-1112),
-Parafjalët në gjuhën indoeuropiane (1113),
-Parafjalët e mirëfillta (të trashëguara), (1115-1119),
-Regjimi i trajtês së emrave nga parafjalët (1116-11).
Kreu XL: Lidhëzat (1122-1135)
-Lidhëzat dhe klasifikimi shërbyes (1122-1123),
-Lidhëzat e mirëfillta (1124),
-Lidhëzat e pamërfillta (1125).
Kreu XLI: Pjesēzat (1127-1132)
-Pjesēzat si fjalë shërbyese (1127),
-Pjesëzat e pohimit (1127-1128),
-Pjesëzat e mohimit (1129-1130),
-Pjesëzat pytëse (1131),
-Pjesëzat me kuptime të tjera (1132-1135).
Kreu XLII:Pasthirrmat (1136-1143).
-Veçoritê e llojet e pasthirrmave (1136-1137),
-Pasthirrmat dhe kategoritë gramatikore (1137-1138),
-Lashtësia e pasthirrmave (1138-1139),
-Pasthirrmat si burim fjalëformimi (1141-1143).
-Literatura e pjesës VIII (1144-1145).
 
Pjesa IX: Sistemi i fjalëformimit.
 
Kreu XLIII: Mënyrat e krijimit të fjalēve (1149-1156),
-Sistemi i fjalëformimit dhe mjetet e tij (1149-1150),
-Formimi i fjalëve në indoeuropianishte (1150),
-Kompozimi (1151),
-Përngjitja (1152)
-Kalket (1155),
-Antroponimet (1156).
Kreu XLIV: Ndajshtesat (1157-1173),
-Parashtesat (1157-1160),
-Prapashtesat (1161-1172).
-Literatura e pjesës IX. (1173-1175).
 
Pjesa X: Sintaksa e fjalisë.
 
Kreu XLV: Mjetet e lidhjes sintaksore (1178-1187),
-Lidhjet e fjalëve në fjali (1179),
-Veçoritë sintaksore të indoeuropianishtes (1179),
-Parataksa dhe hipotaksa (1180-1181),
-Mjetet si taksore të shqipes (1182-1183),
-Parafjalët (1184-1185),
-Lidhëzat (1885)
-Përemrat lidhorë (1186)
-Nyjat e përparme (1187).
Kreu XLVI: Përshtatja sintaksore ( (1188-1219),
I.Mjetet e përshtatjes sintaksore (1189-1190),
Nyjat (1191-1192),
Ndryshimet e fonemave (1193-1194),
Format supletive (1194),
II.Përshtatja në kategorinë e gjinisë (1194-1196),
Përshtatja e përemrave (1197-1206),
II.Përshtatja në kategorinë e numrit (1207-1210),
III.Përshtatja në kategorinë e rasës (1211-1212),
Përshtatja e përemrave (1213-1214),
Përshtatja e emrave (1215),
IV.Përshtatja në kategorinë e shquarsisë (1216-1219).
Kreu XLVII:Topika e gjymtyrëve të fjalisë (1220-1253),
-Rendi i fjalëve në fjali (1220-1221),
-Veçoritë e shqipes (1222),
Gjymtyrët e pamëvetsishme (1223-1224),
Gjymtyrêt e mëvetësishme (1225),
-Topika e mbiemrave dhe emrave në gjinore (1226),
-Topika e pjesëzave mohuese (1233-1248),
-Topika e gjymtyrëve të tjera (1249-1253).
Kreu XLVIII.Theksi i fjalisë dhe dukuritë e Sand’hit (1254-1278),
I.Dukuritë e Sand’hit në sistemin zanor (1257-1262),
Rëniet e zanoreve (1263-1266),
Ndërhyrja e bashkëtingëlloreve (1267-1270),
Ndërrimi i timbrit të zanoreve (1270-1272),
II.Dukuritê e Sand’hit nē sistemin bashkêtingëllor,
Rëniet e bashkëtingëlloreve (1273-1274),
Shtimi i zanoreve (1275-1277),
Ndêrimi i timbrit të bashkëtinglloreve (1277-1278).
Literatura e pjesës X (1279-1281).
 
Treguesi alfabetik i lëndës (1285-1289).
Treguesi alfabetik i autorëve (1293-1307).
Treguesi alfabetik i shembujve (1309-1369),
II.Indoeuropianisht (1369-1372),
III.Indishte e vjetër (Sanskritisht) (1373),
IV.Iranisht (1373),
V.Armenisht (1373),
VI.Tokarisht B,
VII.Trakisht. (1374),
VIII.Greqisht (1374-1377),
IX.Dialektet italike (1377),
X.Latinisht (1378-1382),
XI.Gjuhë e dialekte romane (1383-1384),
XII.Gjuhët kelte (1385-1387),
XIII.Gjuhët gjermanike (1386-1389),
XIV.Gjuhët baltike (1389-1390),
XV.Gjuhët sllave (1390-1391),
XVI.Gjuhët joindoeuropiane (Turqisht), (1391).
 
English – Preface, Introduction (1395-1398).
 
Part I: The evolution of the grammatical system (1398-1403),
Chapter II: The factors that led to thr creation of the grammatical system (1402-1406) .
Chapter III: Forms and grammatical tools (1406-1410).
 
Part II: The nominal system (1411-1414),
Chapter V: The paradigms of declensions (1414-1420).
Chapter VI: The grammatical category of gender (1420-1428).
Chapter VII: The grammatical category of number (1429-1444).
Chapter VIII: The grammatical category of case (1445-1492).
 
Part III: The article system.
Chapter IX: The formation of articles (1493-1496).
Chapter X: The forms of the articles ans their origins (1497-1504).
ChapterXII: The functions of thr articles (1504-1512).
Chapter XIII: The development of articles under the conditons of sandhi (1512-1516).
Chapter XIV: The age of the articles (1517-1518).
 
Part IV: The adjectival system.
Chapter XV: The pre-articulation of adjectives (1519-1522).
Chapter XVI: The grammatical category of adjectives (1523-1531).
 
Part V: The pronominal system-
Chapter XVII: Personal and reflexive pronuns (1532-1538).
Chapter XVIII: Demonstrative pronouns (1539-1544).
Chapter XIX: Possesive pronouns-simple forms, agglutinated forms (1544-1554),
Phonetic and morpho-syntacitc developments (1555-1557).
Chapter XX: Interrogative and relative pronouns,
Classification, The pronun-kush, The pronoun- çë, The pronouns-se, si, sa, The pronouns-qish and -që (1557-1664).
Chapter XXI: Indefinite pronouns (1565-1568).
 
Part VI: The numeral system
Chapter XXII: The cardinal numerals (1569-1575).
Chapter XXIII: The ordinal numerals (1575-1578).
 
Part VII: The verbal system.
Chapter XXIV: The evolution of verbal system (1578-1581).
Chapter XXV: Grammatical means of the verbal system (1581-1586).
Chapter XXVI : The conjugation paradigms (1587-1593).
Chapter XXVII: The grammatical categories of person and numer (1593-1598).
Chapter XXVIII: The Grammatical category of mood (1599-1608).
Chapter XXIX: The grammatical category of tense (1609-1622).
Chapter XXX: The grammatical category of voice (1623-1630).
Chapter XXXI: The athematic conjugation (1630-1642).
Chapter XXXII: The first conjugation (1642-1652).
Chapter XXXIII: The second conjugation – The present tense of the indicative mood (1653-1658).
Chapter XXXIV: The third conjugation (1659-1659).
Chapter XXXIV: The Third Conjugation (1658-1666).
Chapter XXXV: The fourth conjugation, The first class (1666-1674).
Chapter XXXVI: Irregular verbs (1674),
Verb lë (1675-1677),
Verb dua (1677-1678),
Verb vete (1680).
Chapter XXXVII: The imlict forms (1680-1692).
 
Part VIII: The Uninflected categories.
Chapter XXXVIII: The Adverbs (1693-1695).
Chapter XXXIX: The Prepositions (1696-1698).
Chapter XL: The Conjuctions (1699-1701).
Chapter XLI: The particles (1702-1704).
Chapter XLII: The interjections (1704-1706).
 
Part IX: The word formation system.
Chapter XLIII: The ways of word creation (1706-1710).
Chapter XLIV: The Affixes (1710-1714).
 
Part X: Sentence – Level syntax.
Chapter XLV: The Linguistic tools of syntactic connection (1715-1718).
Chapter XLVI: Syntactic Accord (1719-1722),
Accord un Gender (1722-1723).
Accont Number (1723-1726).
Chapter XLVII: The topic of terms (1726-1732).
Chapter XLVIII: Sentence-Level stress and the phenomenon of sand’hi (1732-1733),
Sand’hi in the Vowel system (1734-1735) .
Sand’hi in the Consonantal System (1736-1737).
.
Prof. Dr. Kolec Topalli
Prof. Dr. Kolec Topalli

Akademia e Shkencave e Republikës së Shqipërisë,

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.

Vepra: Mbylltoret e gjuhës shqipe,

Prof. Dr. Kolec Topalli

Recensues: Prof. Dr. Seit Mansaku, Prof. Dr. Et’hem Likaj, Dr. Anila Omari. Tiranë 2002, Formati: 61×86/16, f. 388.
 
Përmbajtja:
Parathënie (3-4);
Pasqyra e shkurtimeve,
I.Revista e përmbledhje studimesh (5-10);
II.Bibliografia (11-29);
III.Burimet (29-34);
IV.Gjuhë e dialekte (35-37);
V.Terma gjuhësore (37-38);
VI.Shkurtime të tjera (38-39);
VII.Shenja të veҫanta (39-40);
 
Hyrje (41-42);
 
Kreu I: Grykoret indoeuropiane në gjuhën shqipe,
Rëndësia e studimit të grykoreve indoeuropiane për gjuhën shqipe (43-45);
Mendimet e gjuhëtarëve për reflekset e grykoreve indoeuropiane (45-47);
Klasifikimi i gjuhëve indoeuropiane sipas reflekseve të grykoreve (48-49);
Teza e Meyerit dhe Pedersenit për reflekset e grykoreve të trashëguara në gjuhën shqipe (49-55);
Reflekset e paraqiellzoreve indoeuropiane në gjuhën shqipe (55-63);
Reflekset e bozoprapaqiellzoreve indoeuropiane në gjuhën shqipe (63-67);
Mendimet e gjuhëtarëve për reflekset e paraqiellzoreve indoeuropiane në gjuhën shqipe (67-68);
Kritikë tezës së Ҫabejt për burimin e tingullit /z/ nga një /ḭ/ e trashëguar (68-83);
Refleksi /ǩ/ > /th/ i qiellzoreve të pazëshme (83-84);
Refleksi /ǩ/ > /s/ i qiellzoreve të pazëshme (85-89);
Refleksi /ĝ/, /ĝ ͪ / > /dh/ i qiellzoreve të zëshme (89-91);
Refleksi /ĝ ͪ / > /d/ i qiellzoreve të zëshme në ballë të fjalës (91-92);
Refleksi /ĝ/ , /ĝ ͪ / > /z/ i qiellzoreve të zëshme (92-94);
Refleksi /ǩ/ > /h/ i qiellzoreve të pazëshme (94-96);
Ndërrimi i serisë së grykoreve (96);
Shpjegime për reflekset e qiellzoreve të trashëguara (99-104);
 
Kreu II: Grupet bashkëtingëllore me një grykore si element të parë (105);
Grupi bashkëtingëllor /kt/ i trashëguar (106);
Grupi /kt/ i periudhës historike (107-110);
Grupet bashkëtingëllore /ks/, /gs/ të trashëguara (110-113);
Grupet bashkëtingëllore /ks/, /gs/ të periudhës historike (111-113);
Grupet e lashta bashkëtingëllore me një lëngëzore (113-114);
Zhvillime dialektore të grupeve /kl/, /gl/ (116-119);
Grupet /kl/, /gl/ në rokje paratheksore (119);
Grupet /kl/, /gl/ në rokje pastheksore (119-120);
Grupet e sotme /kl/, /gl/ (120-122);
Grupet grykore + /r/ (122-124);
Grupi grykore e zëshme + / m / (124);
Grupet /k/ + /j/, /g/ + /j/ (124-125);
 
Kreu III: Qiellëzoret e shqipes,
Burimi i qiellzoreve të shqipes (127-129);
Bashkëtingëlloret qiellzore te emrat (129);
Bashkëtingëlloret qiellzore te foljet (130);
Qiellzoret në format e mënyrës urdhërore (130-131);
Qiellzoret në format joveprore (131);
Qiellzoret në format e së kryerës së thjeshtë (131-132);
Qiellzoret në format e së pakryerës (132);
Lashtësia e qiellzorëzimit të grykoreve në gjuhë shqipe (132-134);
Qiellzoret nga grupe /kl/, /gl/ (135);
Qiellzoret nga grupe /tj/, /dj/ (135-136);
Qiellzorja e zëshme nga gjysmëzanorja /i/ (137);
Rastet me grykore të ruajtur para zanoreve qiellzore (137-141);
Qiellzoret para zanoreve të mbyllta (141-145);
Grupet bashkëtingëllore me një qiellzore (146);
Burimet e qiellzoreve në gjuhë shqipe (146-147);
 
Kreu IV: Tingulli /h/,
Tingulli /h/ në gjuhët indoeuropiane (149-150);
Tingulli /h/ nga fërkimorja indoeuropiane /s/ (151);
Tingulli /h/ nga grupi bashkëtingëllor /sk/ (151-152);
Tingulli /h/ nga grupet bashkëtingëllore /ks/, /gs/ (152);
Tingulli /h/ nga qiellzorja e trashëguar /ǩ/ (152-153);
Tingulli /h/ nga fërkimorja buzodhëmbore e zëshme /v/ (153-154);
Tingulli /h/ për zhdukje të hiatit (154-155);
Formimet onomatopeike që përmbajnë tingullin /h/ (155);
/H/-ja në ballë të fjalës për një shqiptim emfatik (155-157);
/H/-ja në huazimet e periudhës historike (157-158);
Rënia e /h/ – së në ballë të fjalës (158);
Grupet bashkëtingëllore me tingullin /h/ (158-161);
Kronologjia e formimit të tingullit /h/ (161-162);
Shkronja /h/ te Buzuku (162);
Mendimet e gjuhtarëve për shkronjën /h/ te Buzuku (162-167);
Rastet kur /h/ – ja paraqet një tingull të caktuar (167-178);
Shkronja /h/ në ballë të fjalës (168-169);
Shkronja /h/ në fund të fjalës (169-171);
Arsyet e përdorimit të shkronjës /h/ te Buzuku (171-175);
Shkronja /h/ pas zanores /i/ (176-177);
Shkronja /h/ në trup të fjalës (177-178);
Përdorimi i /h/-së- veҫori individuale e Buzukut (178-180);
Burimet e tingullit /h/ në gjuhë shqipe (180);
 
Kreu V: Bashkëtingëlloret mbylltore buzore,
Buzoret e trashëguara në gjuhë shqipe (181-185);
Shndërrimet e zëshme ~ e pazëshme dhe anasjelltas (185-186);
Buzoret nga fërkimoret bozodhëmbore /v/, /f/ (186);
Buzorja e zëshme /b/ nga sonantja /m/ (186-187);
Buzorja e zëshme /b/ si tingull shtesë pas sonantes /m/ (187-189);
Grupet bashkëtingëllore me një buzore (189);
Grupet buzore + sonante (190);
Grupi buzore + /l/ (190-191);
Evolucioni /pl/ > /pj/, /bl/ > /bj/ (191-192);
Grupet buzore + /r/ (192-194);
Grupi /pt/ (194-195);
Grupi /ps/ (195-196);
Burimet e mbylltoreve buzore në gjuhën shqipe (196-197);
 
Kreu VI: Bashkëtingëllorte mbylltore dhëmbore,
Reflekset e dhëmboreve indeuropiane në gjuhë shqipe (199-207);
Kthimi i dhëmboreve në ndërdhëmbore (207-214);
Ndërhyrja e tingullit /t/ në grupin /sr/ (214-215);
Shtimi i tingullit /d/ pas sonantes /n/ 215-217 );
Sonantja /n/ para dhëmbores /d/ (218);
Evolucioni i grupeve /tḭ/ > /s/, /dḭ/ > /z/ (218-221);
Evolucionet /tḭ/ > /q/ , /dḭ/ > /zgj/ (222);
Evolucioni /tj/ > /dj/ (223);
Grupet bashkëtingëllore me një dhëmbore (223);
Geminantat /tt/ e grupi /dt/ (224-229);
Grupi /tn/ (229-231);
Grupet dhëmbore + /l/ (231);
Grupet /tr/, /dr/ (231-233);
Grupet dhëmbore + fërkimore (233-235);
Burimet e dhëmboreve të shqipes (235-237);
Përmbyllje (239-246);
Treguesi i autorëve (247-255);
Treguesi leksikor e onomastik (257);
I.Shqip (259-281);
II.Indoevropianisht (281-288);
III.Indishte e vjetër (288-290);
IV.Avestisht (290);
V.Persisht (290-291);
VI.Iranisht (291);
VII.Tokarisht (291);
VIII.Armenisht (291-292);
IX.Greqisht,
a) greqishte e vjetër (292-295);
b) greqishte e mesme dhe e re (295-296);
X.Ilirisht (296);
XI.Trakisht (296);
XII.Dakisht (296);
XIII.Frigisht (296);
XIV.Dialektet italike (296);
XV.Latinisht (297-302);
XVI.Gjuhët romane dhe dialektet e tyre (302-303);
XVII.Gjuhët Kelte (303-304);
XVIII.Gjuhët gjermanike (304-307);
XIX.Gjuhët baltike (307-309);
XX.Gjuhët sllave (309-311);
XXI.Gjuhët joindoevropiane,
a) Turqisht (311);
 
Summary (313);
Introduction ( 315-316);
 
Chapter I: The indoeuropean gutturals in Albanian,
The importance of studying the Indo-european gutturals for the Albanian language (316);
Linguist’s opinions regarding the reflexes of Indo-european gutturals (317);
The classification of the Indo-european languages according to the reflexes of gutturals (317-318);
Meyer and Pedersen’s thesis about the reflexes of the inherited gutturals in Albanian (319-320);
The reflexes of the Indo-european velars in Albanian (320-321);
The reflexes of the Indo-european labio-velars in Albanian (321);
Linguist’s opinions regarding the reflexes of the Indo-european palatals in Albanian (321-322);
Critique of Ҫabej’s thesis concerning the origin of /z/ from an inherited /i/ (322-326);
The reflex /ǩ/ > /th/ of the voiceless palatals (326);
The reflex /ǩ/ > /s/ of the voiceless palatals (327-328);
The reflex /ĝ/, /ĝ ͪ / > /dh/ of the voiced palatals (328);
The reflex /ĝ ͪ / > /d/ of the voiced palatals word-initially (329);
The reflex /ĝ/, /ĝ ͪ / > /z/ of the voiced palatals ( 329-330);
The reflex /ǩ/ > /h/ of the voiceless palatals (330);
The change of the series of gutturals (331);
Explanations about reflexes of inherited palatals (331-333);
 
Chapter II: Consonant clusters with a guttural as the first element (333);
Consonant cluster with a guttural as the first element (333);
Inherited consonant cluster /kt/ (333);
Consonant cluster /kt/ of the historical period (333-334);
Inherited consonant clusters /ks/, /gs/ (334);
Consonant clusters /ks/, /gs/ of the historical period (334-335);
Ancient consonant clusters with a liquid (335-336);
Dialectal evolutions of consonant clusters /kl/, /gl/ (336);
Consonant clusters /kl/, /gl/ in a pretonic syllable (336);
Consonant clusters /kl/, /gl/ in a posttonic syllable (337);
Present day consonant clusters /kl/, /gl/ (337);
Consonant clusters guttural + /r/ (337);
Consonant cluster voiced guttural + /m/ (337);
Consonant clusters /k/ + /j/, /g/ + /j/ (338);
 
Chapter III: Albanian palatals (338);
The source of Albanian palatals (338);
Palatal consonants in nouns (338);
Palatal consonants in verbs (338-339);
Palatals in the imperative mood forms (339);
Palatals in nonactive forms (339);
Palatals in the simple past tense forms (339-340);
Palatals in the imperfect forms (340);
The antiquity of the palatalization of gutturals in Albanian (340-341);
The palatals from the consonant cluster /kl/, /gl/ (341);
The palatals from the clusters /tj/, /dj/ (341);
The voiced palatal from the Indo-european spirant /s/ (341);
The voiced palatal from the semivowel /ḭ/ (342);
The cases with the preserved guttural before palatal vowels (342-343);
Palatals before closed vowels (343);
The consonant clusters with a palatal (343);
The sources of palatal in Albanian (344);
 
Chapter IV: The sound /h/ (344);
Sound /h/ in modern Indo-european languages (344-345);
Sound /h/ from the Indo-european spirant /s/ (345);
Sound /h/ from the consonant cluster /sk/ (345);
Sound /h/ from the consonant clusters /ks/, /gs/ (345);
Sound /h/ from the inherited palatal /ǩ/ (345);
Sound /h/ from the voiced labiodentals spirant /v/ (345-346);
Sound /h/ to avoid hiatus (346);
Onomatopoeic formations containing the phoneme /h/ (347);
The word-initial emphatic /h/ (347);
The phoneme /h/ in borrowings of the historical period (347-348);
The disappearance of word-initial /h/ (348);
Consonant clusters with sound /h/ (348);
The chronology of formation of the phoneme /h/ (349);
The grapheme /h/ in Buzuku’s work (349);
Linguist’s opinions about the grapheme /h/ in Buzuku’s work (349-350);
Cases in which the grapheme /h/ represents a determined phoneme (350-351);
The grapheme /h/ word-initially (351);
The grapheme /h/ word-finally (351-352);
Reasons for the use of the grapheme /h/ in Buzuku’s work (352-354);
The grapheme /h/ after vowel /i/ (354-455);
The grapheme /h/ word-medially (355);
The use of the grapheme /h/ as a characteristic of Buzuku’s work (355-356);
The sources of the phoneme /h/ in Albanian (356);
 
Chapter V: Occlusive labial consonants (356);
Inherited labials in Albanian (356-357);
Voicing alterations (357);
Labials evolving from labiodentals spirants /v/, /f/ (358);
Viced labial /b/ from sonant /m/ (358);
Epenthetic /b/ after sonant /m/ (358-359);
Consonant clusters with a labial (359);
Consonant clusters labial + sonant (359-360);
Consonant cluster labial + /l/ (360);
The evolution /pl/ > /pj/, /bl/ > /bj/ (360);
Consonant cluster labial + /r/ (360-361);
Consonant cluster /pt/ (361);
Consonant cluster /ps/ (361);
The sources of labial occlusies in Albanian (361-362);
 
Chapter VI: Occlusive dental consonants (362);
The reflexes of the Indo-european dental in Albanian (362-363);
The change of dentals into interdentals (363-365);
The epenthesis of /t/ in consonant cluster /sr/ (365);
The insertion of /d/ after sonanat /n/ (365-366);
The evolution /tḭ/ > /s/, /dḭ/ > /z/ ( 366 );
Evolutions /tḭ/ > /q/, /dḭ / > /gj/ (367-368);
Dental consonant clusters (368);
The evolution of /tj/ > /dj/ (368);
Double consonant /tt/ and consonant cluster /dt/ (368-369);
Consonant cluster /tn/ (369-370);
Consonant cluster dental + /l/ (370);
Consonant cluster /tr/, /dr/ (370);
Consonant cluster dental + spirant (370-371);
The sources of dentals in Albanian (371-372);
Pasqyra e lëndës (373-388).
.
Kolec Topalli - Fërkimoret dhe afrikatet e gjuhës shqipe
Kolec Topalli – Fërkimoret dhe afrikatet e gjuhës shqipe

Akademia e Shkencave e Shqipërisë,

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë

Vepra: Fërkimoret e afrikatet e gjuhës shqipe,

Prof. Dr. Kolec Topalli.

Recensues: Prof. Dr. Seit Mansaku, Prof. Dr. Emil Lafe. Tiranë, 2003, f. 387.
 
Përmbajtja:
Parathënie (3-4);
Pasyra e shkurtimeve (5);
I.Revista e përmbledhje studimesh (5-9);
II.Bibliografia (9-22);
III.Burimet (23-27);
IV.Gjuhë e dialekte (28-30);
V.Terma gjuhësore (30-31);
VI.Shkurtime të tjera (31-32);
VII.Shenja të veҫanta (32);
 
Hyrje (33-37);
 
Kreu I: Fërkimoret e trashëguara dhe reflekset e tyre në gjuhën shqipe (39);
Fërkimoret e gjuhës inevropiane (39-40);
Mendimet e gjuhëtarëve për reflekset e fërkimoreve indoevropiane (40-44);
Reflekset e fërkimores së trashëguar në gjuhën shqipe (44-45);
Evolucioni /s/ > /sh/ (45-47);
Rënia e fërkimores /s/ në pozicion fundor (47-48);
Evolucioni /s/ > /gj/ (48-51 );
Evolucioni /s/ > /h/ (51-54);
Evolucionet /s/ > /gj/ dhe /s/ > /h/, dy aspekte të një refleksi të vetëm (54);
Evolucioni /s/ > /th/ (55-57);
Pavërtetësia e tezës së ruajtjes së fërkimores së trashëguar (57-59);
Pavërtetësia e tezës së refleksit /s/ > /d/ (59-63);
Dy reflekse të vetme të fërkimores së trashëguar në gjuhën shqipe (63-64);
Fërkimorja e zëshme e trashëguar /z/ në grupe bashkëtingëllore (64-66);
Fërkimorja ndërdhëmbore e trashëguar (/þ/) në gjuhën shqipe (66-69);
 
Kreu II: Grupet bashkëtingëllore të trashëguara me fërkimoren alveolare si element të parë (71);
Grupet /s/ + bashkëtingëllore (71-72);
Geminatat /ss/ (72);
Mendimet e gjuhëtarëve për reflekset e grupeve /s/ + grykore (73-76);
Fjalët me grupin e trashëguar /s/ + grykore (76-78);
Reflekset grupit /s/ + grykore në gjuhën shqipe (78-85);
Grupi bashkëtingëllor /s/ + /m/ (85-86);
Grupi bashkëtingëllor /s/ + /n/ (86-88);
Grupi bashkëtingëllor /s/ + /l/ (88);
Grupi bashkëtingëllor /s/ + /r/ (88-89);
Grupi bashkëtingëllor /s/ + /p/ (89-91);
Grupi bashkëtingëllor /s/ + /t/ (91);
Grupi bashkëtingëllor /s/ + /ṷ/ (91-92);
 
Kreu III: Fërkimoret alveolare /s/, /z/ e qiellzore-alveolare /sh/, /zh/ të periudhës historike të shqipes (93);
Fërkimoret /s/, /sh/ në huazimet e periudhës historike (93-100);
Grupi bashkëtingëllor /sh/ + /q/ (100-103);
Grupi bashkëtingëllor /sh/ + /m/ (103);
Burimet e fërkimores /s/ të periudhës historike (104);
Burimet e fërkimores /z/ të periudhës historike (105);
Burimet e fërkimores /sh/ të periudhës historike (105-106);
Burimet e fërkimores /zh/ të periudhës historike (106-108);
 
Kreu IV: Fërkimorja buzodhëmbore e zëshme /v/ (109);
Fërkimoret buzodhëmbore të gjuhës shqipe (109-110);
Gjysmëzanorja e trashëguar në ballë të fjalës (110-112);
Rastet e rënies së gjysmëzanores së trashëguar (113-114);
Tingulli /v/ i huazimeve të periudhës historike (115-118);
Tingulli /v/ në fjalët që nisin me vo-/-va (118-120);
Tingulli /v/ në trajtën e së kryerës së thjeshtë (120-121);
Tingulli /v/ në huazimet e periudhës historike (121-122);
Krijimet onomatopeike që përmbajnë tingullin /v/ (122);
Tingulli /v/ nga buzorja e zëshme /b/ (122-130);
Tingulli /v/ nga fërkimorja ndërdhëmbore /dh/ (131);
Shndërrimi /v/ > /h/ (131-132);
Shndërrimi /v/ > /u/ (132-134);
Shndërrimet /lv/ > /lb/, /rv/ > /rb/ (134-135);
Shndërrimi /v/ >/ dh / (135-136);
Shndërrimi /v/ > /m/ (136);
Tingulli /v/ në grupin /l/ (136-138);
Tingulli /v/ në grupin /ṷr/ (138-140);
Tingulli /v/ në grupin /vn/ (140-141);
Grupet /v/ + mbylltore (140-141);
Prirjet e zhvillimit të tingullit /v/ (141);
Burimet e tingullit /v/ gjuhën shqipe (141-142);
 
Kreu V: Fërkimorja buzodhëmbore e pazëshme /f/ (143);
Tingulli /f/ si zhvillim i brendshëm i shqipes (143-144);
Tingulli /f/ nga grupi bashkëtingëllor /sp/ (144-151);
Tingulli /f/ nga bashkëtingëllorja buzore e shurdhët /p/ (151-157);
Tingulli /f/ nga buzodhëmborja e zëshme /v/ (157-160);
Tingulli /f/ në formime onomatopeike (160-161);
Tingulli /f/ në krijime elementare (161);
Tingulli /f/ nga fërkimorja ndërdhëmbore /th/ (161-167);
Tingulli /f/ nga bashkëtingëllorja /h/ (167-168);
Tingulli /f/ nga bashkëtingëlloret mbylltore të pazëshme (168-169);
Tingulli /f/ në huazime (169);
Grupet bashkëtingëllore me fërkimoren /f/ (169-172);
Kronologjia e formimit të tingullit /f/ (172);
Burimet e fërkimores /f/ në gjuhën shqipe (172-174);
 
Kreu VI: Fërkimoret ndërdhëmbore (75);
Fërkimoret ndërdhëmbore, formime të brendshme të shqipes (175-176);
Fërkimoret ndërdhëmbore nga qiellzoret e trashëguara (176-178);
Fërkimoret ndërdhëmbore nga dhëmboret /t/, /d/ (178-179);
Huazimet me fërkimore ndërdhëmbore (179-180);
Kthimi i fërkimores ndërdhëmbore të shurdhët në dhëmbore (180-182);
Kthimi i fërkimores ndërdhëmbore të zëshme në dhëmbore (182-183);
Kthimi i fërkimores ndërdhëmbore të pazëshme në buzodhëmbore (183);
Kthimi i fërkimores ndërdhëmbore të zëshme në buzodhëmbore (183-186);
Kthimi i ndërdhëmbores së zëshme /dh/ në bashkëtingëlloren /ll/ (186-187);
Kronologjia e formimit të fërkimoreve në gjuhën shqipe (187-188);
Burimet e fërkimoreve ndërdhëmbore në gjuhën shqipe (188-189);
 
Kreu VII: Afrikatet alveolare (191);
Afrikatet e shqipes (191-193);
Afrikatja /c/ nga grupet bashkëtingëllore /t + s/, /t + z/ (193);
Afrikatja /c/ nga fërkimorja alveolare /s/ (193-196);
Tingulli /c/ nga fërkimorja alveolare e zëshme /z/ (196);
Tingulli /c/ nga afrikatja qiellzore-alveolare /ҫ/ (197);
Tingulli /c/ në formime onomatopeike (197);
Tingulli /c/ në disa krijime elementare (198);
Tingulli /c/ në ballë të disa fjalëve (198-199);
Kronologjia e formimit të tingullit /c/ (199-203);
Koha e formimit të tingullit /c/ në gjuhën shqipe (203-204);
Burimet e tingullit /c/ në gjuhën shqipe (204-205);
Afrikatja alveolare e zëshme /x/ (205-207);
 
Kreu VIII: Afrikatja qiellzore-alveolare nga grupi bashkëtingëllor /sk/ (209-210);
Afrikatja /ҫ/ nga fërkimorja /sh/ (210-213);
Tingulli /ҫ/ nga qiellzorja /q/ (213-215);
Tingulli /ҫ/ nga afrikatja /c/ (215-216);
Tingulli /ҫ/ nga shkrirja e dy bashkëtingëlloreve (216-217);
Tingulli /ҫ/ nga shkrirja e dy fërkimoreve, /sh/ + /sh/, /s/ + /sh/ (217);
Tingulli /ҫ/ në formime onomatopeike e krijime elementare (218-219);
Tingulli /ҫ/ në huazime (219-222);
Koha e formimit të tingullit /ҫ/ në gjuhën shqipe (223);
Burimet e tingullit /ҫ/ në gjuhën shqipe (223-224);
Afrikatja qiellzore-alveolare e zëshme /xh/ (224-226);
Përmbyllje (227-234);
Treguesi i autorëve (235-242);
Treguesi leksikor e onomastik (243);
I.Shqip (245-273);
II.Indoevropianisht (274-278);
III.Indishte e vjetër (279-280);
IV.Iranisht (280-281);
V.Armenisht (281);
VI.Greqisht,
a) greqishte e vjetër (281-284);
b) greqishte e mesme dhe e re (284-285);
VII.Ilirisht (285);
VIII.Trakisht (285;
IX.Frigisht (285);
X.Dialektet italike (285);
XI.Latinisht (86-289);
XII.Gjuhët romane e dialektet e tyre (289-291);
XIII.Gjuhët kelte (291);
XIV.Gjuhët gjermanike (292-294);
XV.Gjuhët baltike (294-296);
XVI.Gjuhët sllave (296-299);
XVII.Gjuhët joindoevropiane (299);
 
Introduction (303-304);
 
Chapter I: Inherited fricatives and their reflexes in Albanian (304);
Indo-european fricatives (304);
Linguist’s ideas regarding the reflexes of indo-european fricatives (305-306);
Reflexes of the inherited fricative in Albaninan (306);
Evolution (/s/>/sh/ (306-307);
The disappearance of the fricative /s/ in the final position (307-308);
Evolution /s/ > /gj/ (308);
Evolution /s/ >/h/ (308-309);
Evolution /s/ > /gj/ and /s/ >/h/, two aspects of single reflex (309);
Evolution /s/ > /th/ (309-310);
The untruthfulness of the inherited fricative preservation thesis (310-311);
The untruthfulness of the reflex /s/ > /d/ thesis (311-313);
Two single reflexes of the Albanian inherited fricative (313);
The inherited voiced fricative /z/ in consonantic clusters (313);
The Albanian inherited interdental fricative (314);
 
Chapter II: Inherited consonantic clusters with the gingival fricative as first element (314);
Clusters /s/ + consonant (314);
Double consonant /ss/ (314-315);
Linguist’s ideas regarding the reflexes of cluster /s/ + guttural (315-316);
Words with the inherited cluster /s/ + guttural (316-317);
The reflexes of cluster /s/ + guttural in Albanian (317-318);
The consonantic cluster /s/ + /m/ (318-319);
The consonantic cluster /s/ + /n/ (319);
The consonantic cluster /s/ + /l/ (319-320);
The consonantic cluster /s/ + /r/ (320);
The consonantic cluster /s/ + /p/ (320-321);
The consonantic cluster /s/ + /t/ (321);
The consonantic cluster /s/ + /ṷ/ (321);
 
Chapter III: Gingival fricatives /s/, /z/ and palatal gingival fricatives /sh/, /zh/ of the Albanian historic period (322);
Fricatives /s/, /sh/, in borroviwings of the historic period (322-323);
The consonantic cluster /sh/ + /q/ (323-324);
The consonantic cluster /sh/ + /m/ (324);
The sources of fricative /s/ of the historic period (324-325);
The sources of fricative /z/ of the historic period (325);
The sources of fricative /sh/ of the historic period (325-326);
The sources of fricative /sh/ of the historic period (326);
 
Chapter IV: Voiced labiodentals fricative /v/ (327);
Albanian labiodentals fricatives (327);
Word-initial inherited semivowel (327-328);
Cases of the disappearance of the inherited semivowel (328-329);
Phoneme /v/ of the historic period borrowings (329-330);
Phoneme /v/ in words starting with vo-/-va (330-332);
Phoneme /v/ in the simple past form (332-333);
Phoneme /v/ in borrowings of the historic period (333);
Onomatopoeic formations containing phoneme /v/ ( 333);
Phoneme /v/ from the voiced labial /b/ (333-335);
Phoneme /v/ from the inherited fricative /dh/ (335-336);
The alteration /v/ > /h/ (336);
The alteration /v/ > /u/ (336-337);
The alterations /lv/ > /lb/, /rv/ > /rb/ (337);
The alteration /v/ > /dh/ (338);
The alteration /v/ > /m/ (338);
Phoneme /v/ in cluster /ṷl/ (338);
Phoneme /v/ in cluster /ṷr/ (339);
Phoneme /v/ in cluster /vn/ (339);
Clusters /v/ + occlusive (339-340);
Development tendencies of phoneme /v/ (340);
Sources of phoneme /v/ in Albanian (340-341);
 
Chapter V: Voiceless labiodentals fricative /f/ (341);
Phoneme /f/ as Albanian inner development (341);
Phoneme /f/ from the consonantic cluster /sp/ (341-343)
Phoneme /f/ from the unvoiced labial consonant /p/ (343-345);
Phoneme /f/ from the voiced labiodental /v/ (345-346);
Phoneme /f/ in onomatopoeic formations (346);
Phoneme /f/ in elementary creations (347);
Phoneme /f/ from the interdental fricative /th/ (347-348);
Phoneme /f/ from consonant /h/ (348);
Phoneme /f/ from voiceless occlusive consonants (348-349);
Phoneme /f/ in borrowings (349);
Consonantic clusters with the fricative /f/ (349- 350);
The formation chronology of phoneme /f/ (350);
The sources of the fricative /f/ in Albanian (350-351);
 
Chapter VI: Interdental fricatives (351);
Interdental fricatives ass inne developments of Albanian ( 351-352 );
Interdental fricatives from inherited palatals (352);
Interdental fricatives from dentals /t/, /d/ (352);
Borrowings with interdental fricatives (353);
The alteration of the voiceless interdental fricative into a dental (353);
The alteration of the voiced interdental fricative into a dental (353-354);
The alteration of the voiceless interdental fricative into a labiodental (354);
The alteration of the voiced interdental fricative into a labiodentals (354);
The alteration of the voiced interdental /dh/ into consonant /ll/ (354-355);
Formation chronology of Albanian fricatives (355-356);
The sources of the Albanian interdental fricatives (356);
 
Chapter VII: Gingival affricates (357);
Affricate /c/ from consonantic clusters /t + s/, /t + z/ (357);
Affricate /c/ from the gingival fricative /s/ (357-358);
Phoneme /c/ from the voiced gingival fricative /z/ (358);
Phoneme /c/ from the palatal gingival affricate /ҫ/ (358);
Phoneme /c/ in onomatopoeic formations (359);
Phoneme /c/ in some elementary creations (359);
Phoneme /c/ in front of some words (359-360);
Formation chronology of the phonem /c/ ( 360-361);
The recent formation time of phoneme /c/ in Albanian (361-362);
The sources of the phoneme /c/ in Albanian (362);
The voiced gingival affricate /x/ (362-363);
 
Chapter VIII: Palatal gingival affricates (363);
The palatal gingival affricate from the consonantic cluster /sk/ (363-364);
Affricate /ҫ/ from fricative /sh/ (364);
Africate /ҫ/ from palatal /q/ (364-365);
Africate /ҫ/ from the melting of two consonants (366);
Africate /ҫ/ from the melting of two fricatives: /sh/ + /sh/, /s/ + /sh/ (366-367);
Affricate /ҫ/ in onomatopoeic formations and elementary creatiotns (367-368);
Affricate /ҫ/ in borrowings (367-368);
Formation time of affricate /ҫ/ in Albanian (368);
The sourcs of affricate /ҫ/ in Albanian (369);
The voiced palatal gingival affricate /xh/ (369-370);
Pasqyra e lëndës (371-387).
.

Akademia e Shkencave e Shqipërisë,

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.

Vepra: Dukuritë fonetike të sistemit bashkëtingëllor të gjuhës shqipe,

Prof. Dr. Kolec Topalli.

Recensues: Prof. Dr. Seit Mansaku, Prof. Dr. Et’hem Likaj. Tiranë, 2004. Fq. 330; 21 cm.
 
Përmbajtja:
Parathënie (3-5);
Pasqyra e shkurtimeve.
Revista e përmbledhje studimesh (7-10);
Bibliografia (10-22);
Burimet (23-31);
Gjuhë e dialekte (31-33);
Terma gjuhësore (33-34);
Shkurtime të tjera (34);
Shenja të veçanta (34-35);
 
Hyrje (37-41);
 
Kreu I: Asimilimi.
Asimilimi si dukuri fonetike (43-44);
Asimilimi i grupeve bashkëtingëllore (44-49);
 
Kreu II: Bashkëtingëlloret dyfishe.
Bashkëtingëlloret dyfishe të trashëguara (51-53);
Bashkëtingëlloret dyfishe të huazimeve (53-54);
Bashkëtingëlloret dyfishe të shqipes (55-59);
 
Kreu III: Disimilimi.
Raste disimilimi në bashkëtingëllore (61-67);
Disimilimi në shkallën zero (67-70);
 
Kreu IV: Metateza.
Metateza si dukuri fonetike (71);
Metateza e lëngëzoreve (71-90);
Metateza në bashkëtingëllore të tjera (90-91);
 
Kreu V: Shtesat
Proteza (93-96);
Epenteza (96-107);
Epiteza (107-113);
 
Kreu VI: Rëniet.
Rëniet e bashkëtingëlloreve (115-116);
Afereza (116);
Sinkopa (117-133);
Apokopa (133-137);
Rëniet në grupet bashkëtingëllore (137-149);
 
Kreu VII: Haplologjia.
Haplologjia në fjalë të trashëguara e në huazime (151-153);
Haplologjia në huazime (151-153);
Haplologjia në formime të brendshme të shqipes (153-159);
 
Kreu VIII: Zëshmimi e shurdhimi.
Zëshmimi i bashkëtingëlloreve të shurdhëta (161-173);
Shurdhimi i bashkëtingëlloreve të zëshme (173-185);
 
Kreu IX: Ndërrimet morfonologjike.
Dukuritë morfonologjike në sistemin bashkëtingëllor (187-188);
Ndërrimet e mbylltoreve (188-194);
Ndërrimet e sonanteve hundore (194-198);
Ndërrimet e sonanteve lëngëzore (198-205);
Ndërrimet e fërkimoreve (205);
Përmbyllje (207-213);
Treguesi alfabetik i autorëve (215-223);
 
Treguesi alfabetik i fjalëve:
Shqip (227-256);
Indoevropianisht (256-258);
Indishte e vjetër (258-259);
Iranisht (259);
Armenisht (259);
Greqisht (259-261);
Ilirisht (261-262);
Trakisht (262);
Dakisht (262);
Latinisht (262-267);
Gjuhët romane e dialektet e tyre (267-269);
Gjuhët kelte (269);
Gjuhët gjermanike (269-271);
Gjuhët baltike (271-272);
Gjuhët sllave (272-273);
Gjuhët joindoevropiane (turqisht) (273);
 
Summary:
Introduction (277-278);
Chapter I: Assimilation (278-280);
Chapter II: Double consonants (280-283);
Chapter III: Dissimilation (283-285);
Chapter IV: Metathesies (285-292);
Chapter V: The additions of consonants.
Prothesies (292-293);
Epenthesis (294-296);
Epithesis (296-298);
Chapter VI: The disappearances of consonants.
Apheresis (298-299);
Syncopation (299-300);
Apocope (300-302);
The disappearances in consonantic groups (303- 305);
Chapter VII: Haplology (306-308);
Chapter VIII: Sonorization and devoicing.
The sonorization of voiceless consonants (308-311);
The devoicing of voiced consonants (311-315);
Chapter IX: The morphonologic alterations (315-316);
The alterations of gutturals (316-318);
The alterations of nasal sonants (318-319);
The alterations of liquid sonants (319-322);
The alterations of fricatives (322);
Pasqyra e lëndës (323-327).
.

Vepra: Bazat e fonetikës historike të gjuhës shqipe,

Prof. Dr. Kolec Topalli.

Redaktore: Marie Mato, Punoi dhe faqosi në kompjuter: Autori,
Kopertina: Klara Shoshi. Tiranë, 2005. Formati: 70x 100/ 16,174.; 23 cm.
 
Përmbajtja:
Parathënie (3-4);
Pasqyra e shkurtimeve:
Gjuhë e dialekte (5);
Terma gjuhësorë (5);
Shkurtime të tjera (6);
Shenja të veçanta (6);
Hyrje: Evolucioni i fonemave (7-8);
Objekti i fonetikës historike (8-9);
Lidhja me shkencat e tjera (9);
Ndërrimet fonetike dhe rregullat fonetike (9-10);
Karakteristikat fonetike themelore të shqipes (10-11);
Fonemat dhe grafemat (11-12);
Historiku i studimit (12-14);
Rëndësia e studimit të fonetikës historike (14-15);
Literatura (15);
 
I.Sistemi zanor.
Kreu I: Theksi.
Theksi dinamik i gjuhës shqipe (17);
Theksi muzikor e dinamik (17-18);
Lëvizja e theksit (18-19);
Vendi i theksit (19-20);
Theksi nistor i shqipes së lashtë (20-21);
Theksi parafundor i shqipes së sotme (21-22);
Rregullimi mekanik i theksit (22-23);
Dallime dialektore (23);
Theksi i sintagmës dhe i fjalisë (24);
Dukuritë fonetike të sand’hit (24-25);
Roli i sand’ hit në sistemin gramatikor (25-26);
Literatura (27);
Kreu II: Zanoret e theksuara.
Sistemi zanor i shqipes së sotme (26);
Sistemi zanor indoeuropian (27);
 
A-Zanoret e shkurtra:
Zanorja /a/ (28);
Zanorja /e/ (28);
Zanorja /i/ (28-29);
Zanorja /o/ (29);
Zanorja /u/ (29);
 
B-Zanoret e gjata.
Zanorja /ā/ (30);
Zanorja /ē/ (30);
Zanorja /ī/ (30);
Zanorja /ō/ (30);
Zanorja /ū/ (30-31);
 
C-Zanoret e formuara brenda shqipes.
Zanorja /y/: Burimet (31-32);
Kronologjia (32);
Zanorja /ë/;
Burimet (32-33);
Zhvillime dialektore (33);
Kronologjia (33);
Literatura (34);
 
Kreu III: Gjatësia e zanoreve.
Dallimet e gjatësië së zanoreve (35-36);
Faktorët e trashëgimisë (36-37);
Faktorët e zhvillimit të brendshëm (38);
Roli i analogjisë (38-39);
Roli i fonetikës sintaksore (39-40);
Roli i ligjërimit afektiv (40);
Literatura (41-41);
 
Kreu IV: Zanoret hundore.
Karakteri dialektor i hundoësisë (42-44);
Kushtet fonetike (44-45);
Mungesa e hundorësisë te diftongjet (45-46);
Shndërrime të zanoreve hundore (46);
Kronologjia (47-48);
Literatura (48);
 
Kreu V: Zanoret e patheksuara.
Evolucioni i zanoreve të patheksuara (49);
A-Zanoret nistore: Rënia e zanoreve nistore (49-50);
Zanoret nistore te Buzuku (50-51);
Zanoret nistore të shqipes së sotme (51-52);
B-Zanoret paratheksore në trup të fjalës.
Rënia e zanoreve paratheksore (52);
Shndërrimi i zanoreve paratheksore në fonemën /ë/ (52-53);
Kronologjia (53);
Rënia e zanores /ë/ (53-54);
Shndërrime të zanores /ë/ (54);
C-Zanoret pastheksore në trup të fjalës. Rënia e zanoreve pastheksore (54-55);
Shndërrimi i zanoreve pastheksore në fonemën /ë/ (55-56);
Shndërrime të zanores /ë/ (56);
D-Zanoret fundore (56-57);
Zanorja /ë/ (57-58);
Zanorja /e/ (58);
Zanoret /i/, /u/ (59);
Zanorja /a/ (59);
Zanorja /o/ (59);
Literatura (60);
 
Kreu V: Diftongjet (61);
A-Diftongjet e trashëguara (61-62);
Gjysmëzanoret në ballë të fjalës (62-63);
B-Diftongjet e formuara në gjuhën shqipe (63);
Diftongu /je/: Kushtet fonetike (63-64);
Rikthimi i diftongut /je/ në zanoren /e/ (64-65);
Diftongu /ja/: Kushtet fonetike (65-66);
Kronologjia (66);
Togu zanor /íe/ (66- 68);
Togjet zanore /ua/ue/: Kushtet fonetike (68);
Tiparet e zanores së diftonguar (68-69);
Fazat e diftongimit (69-70);
Kronologjia (70-71);
Togu zanor /ye/: Burimi (71-72);
Kushtet fonetike (72-73);
Tiparet e zanores së diftonguar (73-74);
Fazat e diftongimit (74);
Kronologjia (74-75);
Grupi tingullor /vo-/va-/: Burimi (75-76);
Kushtet fonetike (76-77);
Kronologjia (77);
Literatura (77-78);
 
Kreu VII: Dukuritë morfonologjike (79);
A-Apofonia (79);
Apofonia kualitative (80);
Apofonia kuantitative: Zanoret e theksuara (80-81);
Zanoret e patheksuara (81-82);
B-Metafonia (83);
Metafonia tek emrat (83-84);
Metafonia tek foljet (84-85);
Kronologjia (85);
C-Ndërrimi /E/ ~ /I/ (86);
Ndërrimi /e/ ~ /i/ tek emrat (86);
Ndërrimi /e/ ~ / i/ tek foljet (87-88);
D-Këmbimet e togjeve me zanore të thjeshta (88);
E-Tkurrja e zanoreve (kontraksioni):
Zanoret e njëjta (88-89);
Zanoret endryshme (89-90);
Kronologjia (90);
Tkurrja në diftong (90-91);
Krasi (91-92);
F-Anaptiksi:
Zanorja /ë/ (92);
Zanoret /i/ ~ /u/ (92-93);
Literatura (93);
 
II.Sistemi bashkëtingëllore.
 
Kreu VIII:
Bashkëtingëlloret e shqipes (95);
Sistemi bashkëtingëllor indoeuropian (95-96);
Laringalet (96-97);
Zhvillime të brendshme të shqipes (97-98);
Literatura (98);
 
Kreu IX: Sonantet (99);
A-Sonantet idoeuropiane në gjuhën shqipe.
Sonantet indoeuropiane (99-100);
Sonantet lëngëzore (100-101);
Sonantet hundore (101);
B-Bashkëtingëllorja hundore /M/: Burimet (101);
Grupet bashkëtingëllore: Grupi /mn/ (101);
Grupi /mt/ (102);
Grupi /ms/ (102);
Grupi /mv/ (102);
C-Bashkëtingëllorja hundore /N/:
Burimet (102-103);
Grupet bashkëtingëllore:
Grupet /nt/, /nd/ (103-104);
Grupet /nd/, /np/ (104);
Grupi /ns/ (104);
Grupi /nz/ (104);
Grupet /nf/, /nv/ (104);
Rotacizmi (104-105);
Kushtet fonetike (105-106);
Kronologjia (106-107);
D-Bashkëtingëllorja hundore-qiellzore / NJ/:
Burimet (107);
Kronologjia (107-108);
Shndërrimi dialektor /nj/ > /j/ (108-109);
E-Bashkëtingëllorja qiellzore /J/: Burimet (109-110);
Kronologjia (110) ;
F-Lëngëzoret anësore /L/, /Ll/. Llojet e /l/-së:
Rregulla I (111);
Rregulla II (111);
Rregulla III (111);
Rregulla IV (111-112);
Rregulla V (112);
Kronologjia (112);
Grupet bashkëtingëllore: Grupet /kl/, /gl/ (112-114);
Grupet /pl/, /bl/, /fl/ (114);
Grupi /ln/ (114);
Grupet /lk/, /lg/ (114);
Grupi /lt/ (114);
Kronologjia (114-115);
G-Lëngëzoret dridhëse /R/, /Rr/: Llojet e /r/-së: Rregulla I (115);
Rregulla II (116);
Rregulla III (116);
Rregulla IV (116);
Kronoligjia (116-117);
Grupet bashkëtingëllore (117);
Literatura (117-118);
 
Kreu X: Bashkëtingëlloret mbylltore (119);
A-Mbylltoret grykore.
Grykoret e gjuhës indoeuropiane (119-120);
Grykoret e trashëguara në gjuhën shqipe (121);
Prapaqiellzoret (122);
Qiellzoret (122);
Buzoprapaqiellzoret (122-123);
Grupet bashkëtingëllore: Grupi /gn/ (122-124);
Grupet /kl/, /kr/ e /gl/, /gr/ (124);
Grupet /lk/, /lg/ (124);
Grupi /kt/ (124-125);
Grupi /ks/ (125);
Mbylltoret qiellzore /Q/, /GJ/:
Burimet (126- 127);
Kronologjia (127) ;
C-Mbylltoret dybuzore /P/, /B/:
Burimet (127);
Rënia e dybuzores /b/ (128);
Grupet bashkëtingëllore:
Grupi /pn/ (128);
Grupi /pt/ (128);
D-Mbylltoret dhëmbore /T/, /D/:
Burimet (129);
Rënia e dhëmbores /d/ (129);
Shndërrimi i dhëmboreve në fërkimore (129-130);
Grupet bashkëtingëllore:
Grupi /dl/ (131);
Grupi /tn/ (131-132);
Literatura (132);
 
Kreu XI: Bashkëtingëlloret fërkimore (133);
A-Fërkimorja /S/ e trashëguar në gjuhën shqipe (133-134);
Reflekset: Refleksi /s/ > /sh/ (134);
Refleksi /s/ > /gj/ (134);
Refleksi /s/ > /h/ (134- 135);
Refleksi /s/ > /th/ (135);
Grupet bashkëtingëllore: Grupi /sk/ (135-136);
Grupet /sm, /sn/ (136);
Grupet /sl, /ls/ (136);
Grupi /sr/ (136);
Grupi /sp/ (136);
Grupi /sų/ (136);
Grupi /zd/ (137);
B- Fërkimoret alveolare /S/, /Z/ (137);
C-Fërkimoret ndërdhëmbore /Th/, /Dh/;
Burimet (139);
Shndërrimi i ndërdhëmboreve në buzodhëmbore (140);
E- Fërkimoret buzodhëmbore / F/, /V/ (140);
Bashkëtingëllorja / f/:
Burimet (140);
Kronologjia (141);
Bashkëtingëllorja / v/;
Burimet (141-142);
Rënia e fërkimores / v/ (142) ;
Shndërrime të fërkimores / v/ (142-143);
Kronologjia (143);
F- Fërkimorja /H/: Burimet (143-144);
Rënia e bashkëtingëllores / h/ (144);
Kronologjia / 144-145);
Literatura (145);
 
Kreu XII: Bashkëtingëlloret afrikate (146);
A-Afrikatet alveolare /C/, /X/.
Bashkëtingëllorja /c/: Burimet (147);
Kronologjia (147-149);
Bashkëtingëllorja /x/ (149);
B- Afrikatet qiellzore- alveolare /Ç/, /XH/. Bashkëtingëllorja /ç/:
Burimet (150-151);
Kronologjia (151);
Bashkëtingëllorja /xh/ (152);
Literatura (153);
 
Kreu XIII: Dukuritë fonetike (154);
A.Asimilimi (154-155);
B.Disimilimi (155);
C.Haplologjia (156) ;
D.Bashkëtingëlloret e dyfishta (157);
E.Grupet prej tri bashkëtingëlloresh (158);
F.Shtesat: Proteza (158-159);
Epenteza (159-161);
Epiteza (161);
Bashkëtingëlloret që zhdukin hiatin:
Bashkëtingëllorja /j/ (161-163);
Bashkëtingëllorja /v/ (163);
Bashkëtingëllorja /h/ (163-164);
G.Metateza: Lëvizja e pare (164);
Lëvizja e dytë (165);
Lëvizja e tretë (165-166);
H.Zëshmimi e shurdhimi: Zëshmimi i bashkëtingëlloreve (166-167);
Shurdhimi i bashkëtingëlloreve (167-168);
I.Ndërrimet morfonologjike (168);
Ndërrimet e grykoreve (168);
Ndërrimet e dhëmboreve (168-169);
Ndërrimet e sonanteve hundore (169);
Ndërrimet e lëngëzoreve anësore (169-170);
Ndërrimet e lëngëzoreve dridhëse (170-171);
Ndërrimet e fërkimoreve (171);
Literatura (171-172);
Pasqyra e lëndës (173).
.
Prof. Kolec Topalli
Prof. Kolec Topalli (1938-2018)

Akademia e Shkencave e Shqipërisë,

Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.

Vepra: Fonetika historike e gjuhës shqipe.

Prof. Dr. Kolec Topalli.

Recensues: Prof. Dr. Seit Mansaku, As. Prof. Anila Omari. Tiranë: Dituria, 2007, f. 712.
 
Përmbajtja:
Parathënie (5-10);
Pasqyra e shkurtimeve,
I.Revista e përmbledhje studimesh (11-17);
II.Gjuhë dialektike (17-18);
III.Terma gjuhësorë (18);
IV.Shkurtime të tjera (18-19);
V.Shenja të veҫanta (19);
Bibliografia (20-40);
Burimet (41-49);
 
Hyrje,
Objekti i fonetikës historike (51-55);
Metoda e studimit (55-57);
 
Pjesa Ι, Sistemi zanor,
 
Kreu Ι: Theksi, Theksi i fjalës,
Tiparet themelore të theksit të shqipes (61);
Theksi muzikor e dinamik (61-63);
Lëvizja e theksit (63-65);
Vendi i theksit (65-72);
Theksimi parafundor (72-77);
Dallime dialektore (78-79);
Theksi i sintagmës dhe i fjalisë,
Dukuritë e sand’hit (79-80);
Ndryshimi i gjatësisë së zanoreve (80-81);
Rëniet e fonemave (81-83);
Roli i sand’hit në sistemin gramatikor (83-86).
 
Kreu ΙΙ: Zanoret e theksuara,
Sistemi zanor i gjuhës indoeuropiane (88-89);
Zanoret e shkurtra (89);
Zanorja /a/ (89-90);
Zanorja /e/ (90);
Zanorja /і/ (90-91),
Zanorja /o/ (91-92);
Zanorja /u/ (92);
Tingulli /ә/ (shva) (92-93);
Zanoret e gjata (93);
Zanorja /ā/ (93);
Zanorja /ē/ (94);
Zanorja /ī/ (94-95);
Zanorja /ō/ (95);
Zanorja /ū/ ( 95-96);
Zanoret e formuara brenda shqipes (96);
Zanorja /y/ (96-98);
Zanorja /ë/ (98-103).
 
Kreu ΙΙΙ: Gjatësia e zanoreve,
Dallimet e gjatësisë së zanoreve të shqipes (106-108);
Roli i trashëgimisë (108-110);
Faktorët e zhvillimit të brendshëm (110-114).
 
Kreu ΙV: Zanoret hundore,
Karakteri dialektor i hundorësisë (115-117);
Kushtet fonetike (118-122);
Kronologjia (122-124).
 
Kreu V: Zanoret e patheksuara,
Evolucioni i zanoreve të patheksuara dhe faktorët e ndryshimit të tyre (126);
Zanoret nistore,
Rënia e zanoreve nistore (126);
Zanoret nistore në fjalë me dy rrokje paratheksore (129);
Zanoret nistore në veprën e parë të gjuhës shqipe (130);
Zanoret nistore të shqipes së sotme (130-131);
Zanoret paratheksore në trup të fjalës,
Rënia e zanoreve paratheksore (132-133);
Rrëgjimi i zanoreve paratheksore (133-136);
Rënia e zanores së rrëgjuar (136-138);