Largohet nga jeta Nobelistja Louise Glück (22 prill 1943-13 tetor 2023) – përgaditi Artan Kafexhiu

Firstborn – Ky është titulli i libërthit të parë poetik të Nobelit 2020 në letërsi, Louise Glück. Fillime modeste, publikim modest, në vitin e largët 1968, ku në nota më personale, unë nisa klasën e parë, kurse në aspektin më të gjerë, bota po përjetonte fillimet e një paqetësije revolucionare. –

Ndërkohë, Louise Glück, një 25 vjeçare në atë kohë, sillte si produkt të “Fulbright scholarship”, librin e saj të parë. Poezia e saj kontrastonte atmosferën e ndezur të liberalizimit të jetës studenteske, lirinë seksuale pa caqe, zhytjen në eksperiencat, ku droga, të qenurit “hippie”, ishin gjërat më fashionable në aspiratat e brezave, veçanërisht të rinisë. Poezia e saj, nuk vuan nga iluzionet e kohës, është me këmbë në tokë, e pikërisht për këtë, ka forcën e Anteut. Është ky libër, ky moment kur/ku fillon rruga e saj si poete kombëtare amerikane, me një numër të rëndësishëm çmimesh letrare.

Kam fatin të kem në biblioteken time, botimin e saj të parë, origjinalin Firstborn, të cilin ajo ia dedikon mësuesit/es anonim të saj, atë të publikuar me një lidhje krejt modeste, në Londër.

Fillimet…

Shpesh poetet, shkrimtarët, i njohim kur bëhen të famshëm, zakonisht të plakur e të thinjur. Harrojmë se ata/ato kanë qenë të rinj, tërheqës, fashionabël, me një buzeqeshje çarmatosëse, e që i lexohej talenti e cilësitë njerëzore që nga pamja.

Ja një shembull, nobelistja Louise Glück në një foto bardhë e zi, kur lexonte poezitë e saj si një poete rioshe, në vitin e largët 1968, në rrethet dashamirëse e letrare të vendlindjes së saj, New York-ut.

Për më tepër, për jetën dhe veprën e saj, lexoni në linkun në vazhdim: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Louise_Gl%C3%BCckaa

Po sjell dy përkthimet e mija…

Jam i kënaqur që të pëlqeu, tha ai

se mund t’jetë i fundmi n’sojin e vet.

S’kishte mbetur kurrgjë për me thënë;

në fakt, përngjante si fundi i diçkaje.

Ishte një çast solemn.

Qëndruam n’heshtje një kohë, duke vështruar atë s’bashkut.

Jashtë dielli po perëndonte,

n’një lloj simetrije të dallueshme

çka gjithmonë, e kisha vëréjt.

Ah sikur ta kisha ditur,

efektin e fjalëve!

A e sheh, si kjo gjë ka fituar peshë e rëndësi,

që kur ta tregova?

E mund ta kisha bërë këtë kohë më parë, tha ai,

e t’mos humbisja kohë ta rinisja pareshtur.

Në bahçe ishte një pemë molle –

kjo mund të ketë qenë

dyzet vjet më parë – përtej

veçse livadhe. Tufa

shafranësh në barin e lagësht.

Rrija në dritare:

fund prilli. Lule

pranvere në oborrin e fqinjit.

Vërtetë, sa herë pema

çeli lule në ditëlindjen time,

po të njejtën ditë, jo

më herët, jo më pas? Diçka ndryshe

nga të mosndryshuarit

prej zhvendosjes, e evoluimit.

Një zevëndësim pamje

të tokës, që s’rresht. Çka mundet

me dijt unë për këtë vend,

rolin e pemës për dekada

tashmë ndrruar me një bonsai, e zërat

që vinë prej fushave të tenisit –

Fusha! Aroma e barit të lartë, sapo prerë.

Siç dikush pret prej një poete lirike.

Ne i hedhim shikimin botën një herë, në fëmijëri.

Pjesa tjetër është kujtesë.

.