Martin Luther King (15 janar 1928 – 5 prill 1968) Dhuna “…Me iu përgjigjë dhunës me dhunë, domethanë me e shumfishue dhunën, tue prekë kështu terrin ma të thellë t’nji nate pa asnji xixë yjesh… Errsinën, s’mundet me e largue urrejtja, pse veç dashnia mundet me ba diçka ksisoji…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1225Tommaso d'Aquino (1225-1274) - filozof dhe shkencëtar katolik i Scolastikës. I nderuar si Shenjtor i Kishës.
1853José Martí (1853-1895) - politikan, shkrimtar dhe revolucionar kuban. Udhëheqës i luftës për pavarsinë e Kubës. I vlerësuar Hero Kombëtar i Kubës.
1888Henrik Bariç (1888-1957) - gjuhëtar, ballkanolog e albanolog kroat. Bëri studime për fusha të ndryshme të historisë së gjuhës shqipe. Në shqyrtimet etimologjike, Bariç shtoi fondin e njohur indoevropian të shqipes e trajtoi disa dukuri të fonetikës historike të saj. Sa i përket prejardhjes së gjuhës shqipe, përkrahu tezën trake, lidhur ne përkimet e shqipes me rumanishten.
1912Paul Jackson Pollock (1912-1956) - piktor amerikan. I famshëm me stilin e tij të Action Painting, sipas veprave të tija të Ekspresionizmit Abstrakt.
1931Lucia Bosè - Borloni (1931) - artiste e njohur e kinmase italiane. Nëna e Miguel Bose-së dhe ish grua e Luis Miguel Dominguin.
1931Lucia Bosè - Borloni (1931-2020) - aktore italiane e natyralizuar spanjolle. Miss Italia 1947. Bashkë me Silvana Pampaninin, Gina Lollobrixhidën e Sofia Loren, një nga aktoret kryesore të kinemasë italiane.
1936Ismail Kadare (1936) - shkrimtar, poet, politikan e eseist i njohur shqiptar i gjysmës së dytë të shek. XX dhe periudhës së Realizmit Socialist. Figurë e vlerësuar në "shërbim të regjimit komunist", fitues çmimesh Ndërkombtare dhe pretendent i hershëm i çmimit Nobel.
Ngjarje
1945Radio Shkupi - filloi transmetimin e programit në gjuhën shqipe.
2022Dita e 28 e vitit, kanë mbetur edhe 337 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
814Charlemagne(Karli i Madh) (0742-0814) - Mbret nga ma të njohurit e Francës. Mbretëroi nga 25 dhjetori i 800 - deri në 28 janar 814.
1928Vicente Blasco Ibáñez (1867-1928) - shkrimtar, dramaturg, regjizor e skenarist mjaft i njohur spanjoll, brenda e jashtë vendit të vet.
1939William Butler Yeats (1865-1939) - poet dhe dramaturg irlandez, ndër shkrimtarët ma të mëdhenj të shekullit të 20-të. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1923.
1969
Rrok Gera (1901-1969) - ekonomist, dy herë ministër i Financave dhe ambasador i Shqipërisë në Gjermani. U dënua me 10 vite burg nga Gjyqi Special më 13 prill 1945. Lirohet në dhjetor 1949. Arrestohet sërish më 24 prill 1951. Dënohet për të njëjtat akuza si herën e parë. Më 8 maj 1958, Gjykata e Lartë i dha pafajësi.
1972Dino Buzzati (1906-1972) - shkrimtar, gazetar i njohur italian, po edhe dramaturg, libretist dhe piktor.
1996Josef Aleksandrovič Brodskij (1940-1996) - poet, eseist e dramaturg rus me shtetësi amerikane. Cmim Nobel për letërsi në viti 1987. Shkroi kryesisht në rusisht e vlersohet si ndër ma të mëdhenjtë poetë rusë të shek. të XX.
1997Mikel Koliqi (1902-1997) - prift, muzikant, kompozitor dhe Kardinali i Parë Shqiptar. U dënua disa herë me burg e interrnime të gjata nga regjimi komunist. Mbas Rënies së Murit u zgjodh Kardinal me 26 nëntor 1994.
2002Astrid Lindgren (1907-2002) - shkrimtare suedeze, mjaft e njohur e letërsisë për fëmijë. Autore e "Pipi Corapgjata".
1225Tommaso d'Aquino (1225-1274) - filozof dhe shkencëtar katolik i Scolastikës. I nderuar si Shenjtor i Kishës.
1853José Martí (1853-1895) - politikan, shkrimtar dhe revolucionar kuban. Udhëheqës i luftës për pavarsinë e Kubës. I vlerësuar Hero Kombëtar i Kubës.
1888Henrik Bariç (1888-1957) - gjuhëtar, ballkanolog e albanolog kroat. Bëri studime për fusha të ndryshme të historisë së gjuhës shqipe. Në shqyrtimet etimologjike, Bariç shtoi fondin e njohur indoevropian të shqipes e trajtoi disa dukuri të fonetikës historike të saj. Sa i përket prejardhjes së gjuhës shqipe, përkrahu tezën trake, lidhur ne përkimet e shqipes me rumanishten.
1912Paul Jackson Pollock (1912-1956) - piktor amerikan. I famshëm me stilin e tij të Action Painting, sipas veprave të tija të Ekspresionizmit Abstrakt.
1931Lucia Bosè - Borloni (1931) - artiste e njohur e kinmase italiane. Nëna e Miguel Bose-së dhe ish grua e Luis Miguel Dominguin.
1931Lucia Bosè - Borloni (1931-2020) - aktore italiane e natyralizuar spanjolle. Miss Italia 1947. Bashkë me Silvana Pampaninin, Gina Lollobrixhidën e Sofia Loren, një nga aktoret kryesore të kinemasë italiane.
1936Ismail Kadare (1936) - shkrimtar, poet, politikan e eseist i njohur shqiptar i gjysmës së dytë të shek. XX dhe periudhës së Realizmit Socialist. Figurë e vlerësuar në "shërbim të regjimit komunist", fitues çmimesh Ndërkombtare dhe pretendent i hershëm i çmimit Nobel.
Ngjarje
1945Radio Shkupi - filloi transmetimin e programit në gjuhën shqipe.
2022Dita e 28 e vitit, kanë mbetur edhe 337 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
814Charlemagne(Karli i Madh) (0742-0814) - Mbret nga ma të njohurit e Francës. Mbretëroi nga 25 dhjetori i 800 - deri në 28 janar 814.
1928Vicente Blasco Ibáñez (1867-1928) - shkrimtar, dramaturg, regjizor e skenarist mjaft i njohur spanjoll, brenda e jashtë vendit të vet.
1939William Butler Yeats (1865-1939) - poet dhe dramaturg irlandez, ndër shkrimtarët ma të mëdhenj të shekullit të 20-të. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1923.
1969
Rrok Gera (1901-1969) - ekonomist, dy herë ministër i Financave dhe ambasador i Shqipërisë në Gjermani. U dënua me 10 vite burg nga Gjyqi Special më 13 prill 1945. Lirohet në dhjetor 1949. Arrestohet sërish më 24 prill 1951. Dënohet për të njëjtat akuza si herën e parë. Më 8 maj 1958, Gjykata e Lartë i dha pafajësi.
1972Dino Buzzati (1906-1972) - shkrimtar, gazetar i njohur italian, po edhe dramaturg, libretist dhe piktor.
1996Josef Aleksandrovič Brodskij (1940-1996) - poet, eseist e dramaturg rus me shtetësi amerikane. Cmim Nobel për letërsi në viti 1987. Shkroi kryesisht në rusisht e vlersohet si ndër ma të mëdhenjtë poetë rusë të shek. të XX.
1997Mikel Koliqi (1902-1997) - prift, muzikant, kompozitor dhe Kardinali i Parë Shqiptar. U dënua disa herë me burg e interrnime të gjata nga regjimi komunist. Mbas Rënies së Murit u zgjodh Kardinal me 26 nëntor 1994.
2002Astrid Lindgren (1907-2002) - shkrimtare suedeze, mjaft e njohur e letërsisë për fëmijë. Autore e "Pipi Corapgjata".
“Nën qarr po rrinte vasha”
tregim nga Anton Pashku
Syni s’e sheh synin matanë hundës
zemra e sheh zemrën matanë bjeshkës
(Thuhej dikur në Has)
1.
Qetësinë, befas, e zhdavariti rrokullisja e një guri.
2.
Mbasi guri Lexo Me Teper.
Kush ishte Pierre Seghers: Babai im shpirtëror në Paris?
nga Skënder Sherifi
Ka tri dekada që publiku shqiptar më ka ndjekur me botimet e mia nëpër ekrane televizive dhe e ka dëgjuar Lexo Me Teper.
Poemë kundër Kongresit të Drejtshkrimit të gjuhës shqipe nga latinisti Nikoll Dakaj me 1972, nji nga 20 gjuhëtarët të përjashtuar nga Kongresi i PPSH 50 vite më parë.
Poemat me motive Lexo Me Teper.
Bashkëkohësia dhe Literatura e Diasporës
Intervistë e Leka Ndojës për gazetarin Ben Andoni
1.Mendoni se studimi i letërsisë së diasporës do të dimensionojë ndryshe letërsinë shqiptare?
Studimi i letërsisë së diasporës si komponente e Lexo Me Teper.
“Lyra” e Haxhiademit, mes tragjikes dhe neoklasicizmit
nga Emrije Krosi (Pjesa e Dytë)
Parathënia si “paratekst” apo “ad hoc” i Parathanëjes së Haxhiademit
Në këtë kuadër, Haxhiademi është një ndër poetët e Lexo Me Teper.
“Lyra” e Haxhiademit, mes tragjikes dhe neoklasicizmit
nga Emrije Krosi (Pjesa e Parë)
(Koha dhe leximi në ex nihilis…)
Të kuptosh një poet, një tekst më përtej kohës së tij, nuk është Lexo Me Teper.
Biografia si mallkim
nga Behar Gjoka
Në lidhje me jetën e shkrimtarëve, më është krijuar bindja se biografia, njollat dhe kleçkat, siç emërtoheshin në kohën e realizmit socialist, është kthyer në mallkim, Lexo Me Teper.
Vizatime dashurie në lëkurën e fatit
nga Rexhep Shahu
(Mbresa nga libri me tregime “Ātman” i Laura Olldashit)
Kohë më parë i kam kërkuar Laura Olldashit tregime për botim në “illz”, revistë letrare Lexo Me Teper.
Pashku i papërsëritshëm
nga Bajram Mjeku
I qetë dhe i tërhequr, shkrimtar brilant e modernist i shquar, ai dukej sikur që nga lindja kishte lidhur paqe me vetminë.
Që nga fëmijëria, kam Lexo Me Teper.
Shpëtim Kelmendi asht nji za përveçse elitar, po edhe i paepun në skenën aktuale,
në artikulimin e problematikave të mprehta lidhur me rikthimin
e magjisë dhe nderit të marrun dikur të Lexo Me Teper.
Mbi “Botën e Çuditshme” të Anton Pashkut
nga Prof. Kristaq Jorgo
Anton Pashku (8 janar 1937 – 31 tetor 1995)
Në datëlindjen e Anton Pashkut, një ndër Mjeshtrit më unik
e më Lexo Me Teper.
Poetika eksperimentale e Frymës Biblike
nga Skënder Zogaj
(Isak Ahmeti: “Uratë zbulimi”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë 1976)
Isak Ahmeti që nga botimi i vëllimit të parë me poezi, “Gallatea” (1972), ka hy në botën Lexo Me Teper.