back to top
14.5 C
Tirana
E enjte, 28 Mars, 2024

“Portret i Beethovenit” – nga Richard Specht njё pёrkthim dhe njё shёnim pёr Beethovenin – nga Lame Fandi

Gazeta

Busti iLudwig van Beethoven (1770-1827)
Busti i Ludwig van Beethoven (1770-1827)

“Portret i Beethovenit” – nga Richard Specht

njё pёrkthim dhe njё shёnim pёr Beethovenin

nga Lame Fandi

Harallamb Fandi
Harallamb Fandi

I dashur Jozef,

pёr ty kam si gjithmonё mirёnjohjen,
qё vjen nga pasurimi i vazhdueshёm i botёs sonё shpirtёrore
me gjithçka qё publikon.
Pёr Beethovenin kam diçka tjetёr:
shkrimin e mёposhtёm, tё cilin e kam shqipёruar
menjёherё sapo e gjeta nё internet si dhe njё shkrim timin,
frymёzuar nga leximet mbi heshtjen nё muzikё.
Ky i fundit ёshtё pa asnjё pretendim,
por do tё kёnaqesha tё ma pranoje si shenjё falenderimi
pёr pёrpjekjet e tua pёr mposhtjen e heshtjes
nё shoqёrinё e kohёve qё jetojmё.
Kështu fillon një prej biografive më të sakta për Beethovenin.
Me respekt, Lame Fandi
.
Ludwig Van Bethoven
Ludwig Van Beethoven

“Portret i Beethovenit”

nga Richard Specht

“Ajo që e dallon më tepër forcën e Beethovenit në gati dy shekuj që nga vdekja e tij, është mungesa e pasardhësve. Ai nuk ka pasardhës, ka vetëm bashkëkohës.
Në të vërtetë, ne e jetojmë dramën e muzikës së tij, që ishte drama e jetës së gjeniut, sikur ai të ishte midis nesh dhe sikur të mund të dëgjonim zërin e tij të zemëruar dhe të qeshurën e tij jo pak të egër. Asgjë nuk është venitur, asgjë nuk është ngurosur në humanizmin, që ai e ktheu në tingull: shpirti ekspert i sekretit të botës, ekspert i tragjedisë së të gjitha krijesave, është bërë i tingullt. Muzikë e gjallë si në ditën e saj të parë dhe e shkëlqyer si në kohën kur u krijua, muzikë që, për njohjen e forcës së vet, nuk kërkon mendimin e historianëve, as ndonjë prezantim special apo skalitje figurash virtytmbartëse, si ato që shoqërojnë shpeshherë portretet e klasikëve. Ajo jeton sovrane, në po atë pavarësi ku jetoi sovran krijuesi i saj, më i liri dhe, njëherësh, më i vetmuari nga të gjithë.
Tërë njerëzimi ka marrë prej Beethovenit mesazhin më të fuqishёm të kohës dhe të shpirtit të tij. Askush nuk e ka mbartur emrin e artistit më pastër se ai, askush nuk e ka ngritur me më shumë dhimbje dinjitetin e tij njerëzor dhe as i është kundërvenë fatit të çmendur me forcën më të madhe morale për kryerjen e misionit që i ka ngarkuar vetes. Vrulli rebel drejt lartësive, sensi i egër i pavarësisë, krenaria e palëkundur, mbretërore, përulja përpara veprës, vullneti i pathyeshëm, fanatik për arritjen e përsosmërisë, madhështia morale dhe shpirtërore, tragjizmi i veçantë i mënyrës së të jetuarit, të gjitha këto të mbledhura sëbashku, i hapin rrugë asaj force të madhe, që nuk e ka asnjë figurë tjetër njerëzore. Kaq i pasuruar është ky sens i jetës, kaq imediat është shembulli i gjithçkaje që përbën misionin e vërtetë artistik, sa që muzika e këtij titani është bërë për të gjithë ne një hymn për ekzistencën!”.
.
Ludwig van Beethoven (1770-1827)
Ludwig van Beethoven (1770-1827)

“Muzikë e heshtjes shpërthyese.”

nga Lame Fandi

Kështu do ta quaja unë Beethovenin.
Kur u ndesha me thënien “Mozarti nuk është vetëm muzika e tij, por dhe heshtja që vjen pas saj…”, natyrisht që u mrekullova. Por, u mbusha me entusiazëm kur, i nisur nga kjo shprehje, duke bërë një shtesë të vogёl në të, shtesë vetëm të një fjale, them se preka kuintesencën e fenomenit Beethoven. Sepse “Beethoveni nuk është vetëm muzika e tij, por edhe heshtja Pёrpara dhe Pas saj…”. Ndonёse pёr këdo kjo pjesë kohore, e përcaktuar vetëm nga fjala “Pёrpara”, ёshtё e patingullt, pёr Beethovenin e shurdhuar heshtja s’ishte e tillë… Ajo ishte e tëra një shpërthim i pallogaritshёm muzikor. Më shumë se kushdo tjetër atë tornado tingujsh, e ndjente ai që, duke parafytyruar e pastaj duke vrojtuar lёvizjet e harqeve në orkestër gjatë dirigjimit, i shihte ato si heshta qё shponin dhe grisnin mantelin e heshtjes, pёr tё vërvitur me forcё në ajër stuhinë muzikore që ushtonte brenda tij.
.

Related Images:

More articles

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.

Portali Radiandradi.com, prej 11 vitesh dhuron kontribute të përditshme në shumë fusha të kulturës, historisë dhe vlerave shqiptare. Herë pas here siti ka nevojë për mirmbajtjeje, rikonstruktim si dhe rikonceptim në formatin letër. Për ta mbajtur këtë punë shumvjeçare, ndër më seriozet dhe më të lexuarat që të vazhdojë aktivitetin bëhet e domosdoshme mbështetja e lexuesve.

Jozef Radi

Redaktor i Radi & Radi

Artikujt e fundit

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.