Malësori i Veriut… – nga Indro Montanelli (1938)

Malësori i Veriut

nga Indro Montanelli (1938)

“Malësori i Veriut është njeri fizikisht i bukur, i bukur pa naze: i gjatë, i thatë, i skalitur në tipare të ashpra, burrëror në të gjitha shprehjet e tij, i vetvetishëm; instikti dhe veprimi i shpërthejnë pothuaj njëherësh, pa diafragmën e të menduarit. Eshtë njeri i fortë, prej shkëmbi; zor se dallohet nga flora dhe fauna që e rrethojnë. Edhe pse shumë i varfër është zotëri i vërtetë, ka një linjë të tijën elegante, një dinjitet të tijin fizik, të pacënuar aspak nga varfëria e të veshurit dhe thjeshtësia e jetës së tij.
Unë mbeta i mallëngjyer dhe i befasuar përballë disa orendive të barinjve mirditorë që stolisin banesat e tyre: gjethe fiku të lakuriqësive spartane. Do të doja t’i blija disa syresh, por kur ua kërkova këtë miqve të mi, ata nxituan të m’i bënin dhuratë – e atëhere m’u desh të heshtja. Sepse ky bari i varfër i Veriut, në mjerimin e tij është një zotëri i vërtetë, ai është estet jo tregëtar, nuk e kupton paranë dhe për rrjedhojë nuk do dinte ç’të bënte me të, nuk shet por dhuron. Ndërsa ti borgjez perëndimor mbetesh i ndrojtur dhe plot nderime përballë kësaj bujarie krejt instiktive, të çiltër dhe aspak për t’u dukur. Dhe të vjen turp që je njeri i qytetëruar…

Një jetë e tillë e vetmuar dhe e ashpër, e zhvillon tej masë personalitetin e këtyre njerzëve. Çdo njeri ka një botë të veten dhe në këtë botë është despot absolut.
Duke iu afruar ndjen menjëherë o ti europian i zvogëluar nga shoqëria, gjigandizmin e këtij qytetërimi primitiv duke iu nënshtruar pa pasur mundësinë ta masësh dhe ta gjykosh…
Shqiptari i veriut ka virtytet e tij të veçanta që janë virtyte homerike të guximit dhe trimërisë. Për malësorët ashtu sikur për grekët e lashtë, forca dhe mirësia janë një gjë e vetme, kështu edhe ligësia dhe dobësia…
Luftëtarë dhe poetë nga instikti, çdo heroizëm është objekt këngë për ta. Aspirata e madhe e malësorit është të kujtohet edhe pas vdekjes si protagonist i aventurave të rrezikshme…
Secili prej tyre kur lind, vë kandidaturën për pavdekësi…”
Indro Montanelli – Albania Una e Mille

Marrë nga Muri i Fb i Dodë Melyshi, 4 prill 2022

Related Images: