“Kisha katolike dhe shteti komunist në Shqipëri (1944-1990)” – nga Arben Borshi

“Kisha katolike dhe shteti komunist në Shqipëri (1944-1990)”
nga Arben Borshi
koment për librin në fjalë…

Në 35 vitet e fundit na asht ba e mundun me u njoftë me nji numër të madh librash që dokumentojnë krimet e përbindshme të regjimit komunist në Shqipni. Autorë si at Zef Pllumi, at Konrad Gjolaj, at Simon Jubani, Ahmet Bushati, Visar Zhiti e shum të tjerë që janë të mbijetuemt e “gulageve” shqiptar, kanë pëshkru kalvarin e tyne nëpër burgjet e tmerrshme komuniste. Por edhe studjues të historisë të vërtetë si Jozef Radi, Marcel Hila, Agron Tufa, Fritz Radovani e shum të tjerë, kanë publiku libra ku denoncojnë jo vetëm krimet makabër që ky regjim ka kry mbi njerëz të pafajshëm, por edhe historinë e vërtetë të ktyne ngjarjeve, histori kjo që lakejt e regjimit terrorist komunist e kishin deformu dhe përçudnu n’at formë sa sot, nji pjesë e mirë e atyneve që “bilbilat e partisë” ia shplanë trunin, kan vështirsi me besu të vërtetën që lexohet në kto libra.
Në vazhdën e këtyne libra-dëshmi, radhitet me të gjitha të drejtat edhe libri i profesoreshës të Universitetit Luigj Gurakuqi, Nertila Ljarja me titull: “Kisha katolike dhe shteti komunist në Shqipëri (1944-1990)”. E veçanta e ktij libri, të cilit profesoresha i dedikoi plot 7 vjet punë, asht se për çdo ngjarje e për çdo datë, ka spjegim edhe referencat ku asht marrë, ku nji pjesë e mirë e tyne janë marrë nëpër arkivat e shteteve të hueja si Mbretnia e Bashkueme, Italia, Franca etj. po edhe në arkivin e shtetit shqiptar, për aq sa ka pshtu pa u djegë. Tashma duhet ta dini se dokumenta të cilsuem “kompromentues” prej kupolës së terrorit të kuq, janë asgjësu. Po puna e hollsishme që profesoresha ka ba me kët libër, na jep nji libër-dokument që duhet t’i vlejë cilitdo shqiptar që me ndërgjegje të painfektueme prej izmave, don me ba dritë në errsinën gjysëshekullore të historisë tonë, pikrisht atë periudhë që bilbilat e partisë, tuj ba garë me njeni-tjetrin, i thurshin lavde kryekriminelit dhe imoralit enver hoxha e bandës së tij, tuj propagandu nji “fanar në breg të Adriatikut”, nji vend të begatë e të lumtun!!

Natyrisht ky libër nuk asht nji roman aventurash dashurije, leximi i të cilit në nji far mnyre tërheq ma shumë. Aventura mund t’i quejm edhe ato që lexohen në kët libër të së Vërtetës Historike, por janë shpesh, bile në shumicën e rasteve, tragjedi njerzore, janë vërtetimi se si qenia njerzore shndrrohet aq shpejt në nji bishë të egër, tuj harru principet themelore njerzore. Se si për arrivizem dhe karrierë shkelen me kambë vlerat njerzore universale. Ky libër trajton luftën që regjimi i bani kryesisht klerit katolik, të cilin e konsideronte anmikun ma të rrezikshëm. Dhe e gjithë kjo sepse në fund të fundit, siç asht shprehë edhe profesori i nderuem Sami Repishti: “Jeta me dha mundsi me dëshmue periudhën e letargjisë dhe vorfnisë në vitet e Monarkisë, okupacionin ushtarak fashist, vitin kalimtar të hordhive shkatërruese naziste në vendin tonë, 15 vjet të regjimit komunist, dhe sot periudhën e nji tranzicioni anemik e të pakualifikuem, kaosi i të cilit mundon qindra mijra shqiptarë, dhe shkakton nji konfuzion të gjithmbarshëm në mendjet e individëve dhe të kolektivit shqipëtar. Sot, Shqipëria, ende e pashërueme nga plagët e murtajës komuniste, ende e trazueme nga mbeturinat helmuese të saj në jetën e përditëshme e në ndërgjegjen e seicilit, mban të gjallë nji të kalueme monstruoze që refuzon me vdekë, dhe nuk gjen fuqi të mjaftueshme me ushqye të renë e lirë e demokratike që duhet të lindë…! Në këtë mes të padëshrueshëm, un shoh veten dëshmitar okular i epokave që kam jetue. Si i këtillë duhet të flas, sepse heshtja asht e papranueshme. Me folë do të thotë me thanë të vërtetën që, pa qenë absolute për arsye të kontekstit që e përban, asht shprehja e nji dëshmitari me të gjith vlerën që kjo mund të ketë. Ky qëndrim më ka detyrue moralisht me tregue ngjarje të jetueme, sidomos gjatë viteve të diktaturës së proletariatit, dhe me theksue atë që quej “esenciale” në jetën e popullit tonë: vuejtjen e pameritueme dhe forcën e karakterit me i qëndrue besnik vetes para kërcnimeve, përfshi edhe atë të vdekjes. Sot përsëris se në katastrofën tonë komuniste, ka pasë nji element kolektiv që ka mbajtë nji qëndrim frymzues për ne e për breznitë e ardhme. Ky element, ky kolektiv ka kenë popullsia katolike shqiptare dhe udhëheqsit e saj shpirtnorë, kleri katolik apostoli roman shqiptar. Binomi “Fe e Atdhe” gjatë viteve te diktaturës së kuqe, u tregue nji fortesë e pathyeshme, dhe e papërkuleshme! Unë jam dëshmitar!” – përfundon fjalën e Tij profesori i shquem Sami Repishti në Universitetin Katolik të San Francisko, Cal. SHBA me 13 shtator të 2014.
Po të gjithë këto libra dhe referime historike, mbetën nji “garniturë” derisa as edhe njeni prej tyne nuk futet me të drejtë në programet e detyrueshme të arsimit. E ktu qëndron edhe thelbi i rezistencës që po bajnë skoriet e komunizmit që aktualisht kanë uzurpu pozitat kryesore të shtetit. Prandaj vazhdoj ta theksoj nevojën e nji reforme të thellë ose siç i thojnë në gjuhen teknike kompiuterike: Hard reset!!
Marrë nga Muri i FB Arben Borshi, 26 prill 2025

Related Images: