Martin Luther King (15 janar 1928 – 5 prill 1968) Dhuna “…Me iu përgjigjë dhunës me dhunë, domethanë me e shumfishue dhunën, tue prekë kështu terrin ma të thellë t’nji nate pa asnji xixë yjesh… Errsinën, s’mundet me e largue urrejtja, pse veç dashnia mundet me ba diçka ksisoji…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1547Miguel Cervantes de Savedra (1547-1616) - romancier e dramaturg ndër ma të njohurit e shek. të 16-të. Fama e tij botërore, lidhet në veçanti me figurën e Don Kishotit të Mançës. Data e saktë e lindjes nuk gjendet në regjistra. (Mendohet se ka lindur me 29 shtator, ditën e San Miguelit).
1758Horatio Nelson(1758-1805) - lord, Viskont i Parë Nelson, Dukë i Brontes - admiral i shquar britanik. Hero Kombëtar i Perandorisë Britanike.
1864Miguel de Unamuno (1864-1936) - shkrimtar, poet, filozof, dramaturg e politikan spanjoll me origjine baske.
1901Enrico Fermi (1901-1954) - fizikant italian, i njohur për zhvillimin e reaktorit të parë bërthamor, me kontributet në zhvillimin e teorisë kuantike, në fizikën bërthamore dhe mekanikën statistike, çmim Nobel në Fizikë, në vitin 1938.
1902Mikel Koliqi (1902-1997) - prift, muzikant, kompozitor dhe Kardinali i Parë Shqiptar. U dënua disa herë me burg e interrnime të gjata nga regjimi komunist. Mbas Rënies së Murit u zgjodh Kardinal me 26 nëntor 1994.
1931Anita Ekberg (1931-2015) - aktore suedeze me shtetësi italiane, e famshme në interpretimin e filmit "La dolce vita" të Federico Fellini, te skena e xhveshjes te Fontana di Trevi.
1936Silvio Berlusconi (1936) - biznesmen, pronar mediash, President i Klubit Milan, politikan italian së Djathtës së Qendrës dhe disa herë Kryeministër i Italisë.
1943Lech Wałęsa (1943) - punëtor, sindikalist, politikan dhe aktivist polak. Udhëheqës i Solidarnosc-it, i pari organizim antikomunist i Lindjes. President i Polonisë nga viti 1990 në 1995. Në vitin 1983, mori çmimin Nobel për Paqe.
Ngjarje
1911Italia i shpall luftë Perandorisë Osmane.
2021Dita e 272 e vitit, mbeten edhe 93 ditë nga mbarimi i tij.
Vdiq
1577Gjon Buzuku (1499-1577) - peshkop katolik, autor i Dokumentit Më të Lashtë të Gjuhës Shqipe, "Meshari", botuar në Venezia, rreth vitit 1555.
1885Vincenc Stratigò (1822-1885) - poet i njohur arbëresh, i lindur në Kozenca të Kalabrisë, në ngulimet e hershme arbëreshe të shek. XV.
1971Dom Shtjefën Kurti(1898-1971) - prift dhe atdhetar katolik. U pushkatua para banorëve të Gurëzit, mbasi Sigurimi e akuzoi se desh të helmatiste popullin duke shfrytëzuar furrat e bukës, pse kishte pagëzuar nji fëmijë dhe pse i kish shkruar Papës, duke i rrefyer nji të vërtetë, që s'duhej ta kalonte kufirin shqiptar.
2012Serafin Fanko (1937-2007) - aktor dhe regjisor i njohur shqiptar i periudhës së Realizmit Socialist. I nderuar me titullin "Artist i Popullit".
1547Miguel Cervantes de Savedra (1547-1616) - romancier e dramaturg ndër ma të njohurit e shek. të 16-të. Fama e tij botërore, lidhet në veçanti me figurën e Don Kishotit të Mançës. Data e saktë e lindjes nuk gjendet në regjistra. (Mendohet se ka lindur me 29 shtator, ditën e San Miguelit).
1758Horatio Nelson(1758-1805) - lord, Viskont i Parë Nelson, Dukë i Brontes - admiral i shquar britanik. Hero Kombëtar i Perandorisë Britanike.
1864Miguel de Unamuno (1864-1936) - shkrimtar, poet, filozof, dramaturg e politikan spanjoll me origjine baske.
1901Enrico Fermi (1901-1954) - fizikant italian, i njohur për zhvillimin e reaktorit të parë bërthamor, me kontributet në zhvillimin e teorisë kuantike, në fizikën bërthamore dhe mekanikën statistike, çmim Nobel në Fizikë, në vitin 1938.
1902Mikel Koliqi (1902-1997) - prift, muzikant, kompozitor dhe Kardinali i Parë Shqiptar. U dënua disa herë me burg e interrnime të gjata nga regjimi komunist. Mbas Rënies së Murit u zgjodh Kardinal me 26 nëntor 1994.
1931Anita Ekberg (1931-2015) - aktore suedeze me shtetësi italiane, e famshme në interpretimin e filmit "La dolce vita" të Federico Fellini, te skena e xhveshjes te Fontana di Trevi.
1936Silvio Berlusconi (1936) - biznesmen, pronar mediash, President i Klubit Milan, politikan italian së Djathtës së Qendrës dhe disa herë Kryeministër i Italisë.
1943Lech Wałęsa (1943) - punëtor, sindikalist, politikan dhe aktivist polak. Udhëheqës i Solidarnosc-it, i pari organizim antikomunist i Lindjes. President i Polonisë nga viti 1990 në 1995. Në vitin 1983, mori çmimin Nobel për Paqe.
Ngjarje
1911Italia i shpall luftë Perandorisë Osmane.
2021Dita e 272 e vitit, mbeten edhe 93 ditë nga mbarimi i tij.
Vdiq
1577Gjon Buzuku (1499-1577) - peshkop katolik, autor i Dokumentit Më të Lashtë të Gjuhës Shqipe, "Meshari", botuar në Venezia, rreth vitit 1555.
1885Vincenc Stratigò (1822-1885) - poet i njohur arbëresh, i lindur në Kozenca të Kalabrisë, në ngulimet e hershme arbëreshe të shek. XV.
1971Dom Shtjefën Kurti(1898-1971) - prift dhe atdhetar katolik. U pushkatua para banorëve të Gurëzit, mbasi Sigurimi e akuzoi se desh të helmatiste popullin duke shfrytëzuar furrat e bukës, pse kishte pagëzuar nji fëmijë dhe pse i kish shkruar Papës, duke i rrefyer nji të vërtetë, që s'duhej ta kalonte kufirin shqiptar.
2012Serafin Fanko (1937-2007) - aktor dhe regjisor i njohur shqiptar i periudhës së Realizmit Socialist. I nderuar me titullin "Artist i Popullit".
Argumentim grotesk kodër mbas bregu
Një autore librash paska shkru: “Vërtet që paskajorja Gege as nuk e ha e as nuk e vret askënd,
por pjesorja e tipit ‘lexu’, me logjikën e Lexo Me Teper.
Ky shënim i Lazër Radit asht në arkivin e tij.
Nuk dihet nëse ai e ka botue ndokund kët shkrim,
apo asht pjesë e ndonji studimi që mendonte me e zgjanue Lexo Me Teper.
Rëndësia e dialekteve
nga Gino Luka
Rëndësia e dialektit qëndron në faktin se është shumë afër
me jetën e përditshme e të vërtetë të njerëzve
dhe paraqet një larmi rrënjësh historike,
kulturash Lexo Me Teper.
“Në emën të dialektit”!
Ligjëratë nga Ilirjana Stankaj
Ligjërata e maposhtme e Ilirjana Stankajt
asht punim i disa viteve ma parë.
Leximi i saj jo vetëm na dha kënaqësinë
e nji kandshikimi ma të Lexo Me Teper.
Akademiku Kolec Topalli:
Si u hoq gegërishtja pa asnjë dekret qeveritar
Bisedoi Arlinda Canaj
Dialekti gegë u persekutua.
Ai u vendos arbitrarisht,
sepse politikanët e kohës flisnin të gjithë toskërisht.
Por gjuha shqipe nuk Lexo Me Teper.
Koineja e Gjuhes Shqipe
nga Kolec Traboini
Një studiues i njohur si Nikollë Daka,
një pinjoll nga Hoti i burrave kreshnikë,
i burgosur dy herë nga diktatura,
përkthyesi i madh i latinishtes,
siç e cilësonte Lexo Me Teper.
Polemikë gjuhësore me nji mikun tim…
Me Flamur Shabanin, kemi qenë pjesë e jetës së nji qyteti… Ruaj konsideratë për të, dhe shpesh kemi shkëmbyer e shkëmbejmë biseda dhe opinione mjaft Lexo Me Teper.
Varfëria artificiale e Gjuhës Shqipe
nga Mehmet Elezi
Në gjuhën tonë të bukur: shqip
1.
E papritura qe një diplomat i ri europian, që paskesh shërbyer do vjet në Shqipëri. Ndonëse disi me Lexo Me Teper.
Nevoja urgjente e shpëtimit të gegnishtes
Studiuesit dhe gjuhëtarët vunë theksin te nevoja urgjente e shpëtimit të gegnishtes dhe mbrojtjes së saj si kryedialekt i shqipes, si dhe sugjeruan edhe Lexo Me Teper.
Janet Byron: Tosknishtja, Bërthama e Standardit
nga Gazmend Berlajolli
Sheh dritën e botimit, në përkthimin e stërvonuem në shqip, studimi: “Përzgjedhje midis alternativash në standardizimin e gjuhës: – Rasti i shqipes”, i Lexo Me Teper.
Poezia e ndërmjetme e Fran Ukcamës nga Shpend Sollaku-Noé
ose Rreth marrdhënieve të gegnishtes me gjuhën letrare shqipe.
***
Me Shpendin jemi miq t’kahershëm…
Kemi kalue çaste mjaft interesante mes nesh në Lexo Me Teper.
Kujtoj Totën time nga Viola Doko
(në dy variante dialekti i Kosovës dhe Standarti)
(Dialekti i Kosovës)
Kaheri nuk isha dalë nëpër qytet me u shetitë se veç e nxanun me punë, Lexo Me Teper.