Martin Luther King (15 janar 1928 – 5 prill 1968) Dhuna “…Me iu përgjigjë dhunës me dhunë, domethanë me e shumfishue dhunën, tue prekë kështu terrin ma të thellë t’nji nate pa asnji xixë yjesh… Errsinën, s’mundet me e largue urrejtja, pse veç dashnia mundet me ba diçka ksisoji…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1799Honorè de Balzac (1799-1850) - shkrimtar, dramaturg, kritik letrar, mendimtar dhe gazetar francez, i konsideruar ndër ma të mëdhenjtë e kohës së vet. Mjeshtër i Romanit Realist francez të shek. të XIX.
1806John Stuart Mill (1806-1873) - filozof dhe ekonomist britanik, nji nga përfaqsuesit më të ndritur të Liberalizmit dhe Utilitarizmit.
1855Émile Verhaeren (1855-1917) - poet belg i gjuhës franceze. Ndër pararendësit e Shkollës Simboliste.
1886Ali Sami Yen (1886-1951) - futbollist, trajner futbolli, themelues dhe President i Parë i skuadrës së Galatasaray SK. President i Komitetit Olimpik nga viti 1926-1931.I biri i filozofit shqiptar Sami Frashëri.
1903Ernest Koliqi (1903-1975) - profesor, poet, prozator ndër ma të randsishmit e letërsisë shqipe, botues, gazetar, përkthyes, gjuhëtar, albanolog e politikan. Nji nga figurat ma të randësishme të kulturës shqiptare. Botues i revistave ma të spikatuna të botës shqiptare si: "Illyria", "Shkëndija" dhe "Shejzat". Vdiq në Romë në ezil dhe ende mbi të sundon heshtja diktatoriale.
1907Gegë Marubi (1907-1984) - pinjoll i Dinastisë Marubi: Fotografët ma të mëdhenj Shqiptarë, që e lanë të gjallë në celuloid të vërtetat historike shqiptare.
Ngjarje
1Dita Botërore e Diversitetit Kulturor.
1570Abraham Ortelius (1527-1598) - kartografi qe propozoi Atlasin e parë modern të Botës.
1916 Qyteza Codell në Kansas të ShBA goditet nga nji Tornado. Po kjo qytezë u godit edhe dy herë të tjera më 1917 dhe 1918, po në të njejtën datë - 20 Maj!!
1940Holokausti: Në kampin i ri të përqëndrimit në Auschwitz, mbrrijnë të burgosurit e parë.
2006 Në Kinëpërfundon ndërtimi i Digës së Tri Grykave, ma e madhja vepër hidraulike e Planetit.
2021Dita e 140 e vitit, kanë mbetur edhe 225 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1506Kristofor Kolombi (1451-1506) - lundërtar dhe tregtar, i pari që kaloi Oqeanin Atlantik dhe zbuloi Amerikën në vitin 1492, nën flamurin e Spanjës. Kolombi vdiq duke menduar se ka zbuluar rrugën për në Indi dhe jo Amerikën.
1940Carl Gustaf Verner von Heidenstam (1859-1940) - poet dhe romancier suedez, fitues i Çmimit Nobel për Letërsi, në vitin 1916.
1799Honorè de Balzac (1799-1850) - shkrimtar, dramaturg, kritik letrar, mendimtar dhe gazetar francez, i konsideruar ndër ma të mëdhenjtë e kohës së vet. Mjeshtër i Romanit Realist francez të shek. të XIX.
1806John Stuart Mill (1806-1873) - filozof dhe ekonomist britanik, nji nga përfaqsuesit më të ndritur të Liberalizmit dhe Utilitarizmit.
1855Émile Verhaeren (1855-1917) - poet belg i gjuhës franceze. Ndër pararendësit e Shkollës Simboliste.
1886Ali Sami Yen (1886-1951) - futbollist, trajner futbolli, themelues dhe President i Parë i skuadrës së Galatasaray SK. President i Komitetit Olimpik nga viti 1926-1931.I biri i filozofit shqiptar Sami Frashëri.
1903Ernest Koliqi (1903-1975) - profesor, poet, prozator ndër ma të randsishmit e letërsisë shqipe, botues, gazetar, përkthyes, gjuhëtar, albanolog e politikan. Nji nga figurat ma të randësishme të kulturës shqiptare. Botues i revistave ma të spikatuna të botës shqiptare si: "Illyria", "Shkëndija" dhe "Shejzat". Vdiq në Romë në ezil dhe ende mbi të sundon heshtja diktatoriale.
1907Gegë Marubi (1907-1984) - pinjoll i Dinastisë Marubi: Fotografët ma të mëdhenj Shqiptarë, që e lanë të gjallë në celuloid të vërtetat historike shqiptare.
Ngjarje
1Dita Botërore e Diversitetit Kulturor.
1570Abraham Ortelius (1527-1598) - kartografi qe propozoi Atlasin e parë modern të Botës.
1916 Qyteza Codell në Kansas të ShBA goditet nga nji Tornado. Po kjo qytezë u godit edhe dy herë të tjera më 1917 dhe 1918, po në të njejtën datë - 20 Maj!!
1940Holokausti: Në kampin i ri të përqëndrimit në Auschwitz, mbrrijnë të burgosurit e parë.
2006 Në Kinëpërfundon ndërtimi i Digës së Tri Grykave, ma e madhja vepër hidraulike e Planetit.
2021Dita e 140 e vitit, kanë mbetur edhe 225 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1506Kristofor Kolombi (1451-1506) - lundërtar dhe tregtar, i pari që kaloi Oqeanin Atlantik dhe zbuloi Amerikën në vitin 1492, nën flamurin e Spanjës. Kolombi vdiq duke menduar se ka zbuluar rrugën për në Indi dhe jo Amerikën.
1940Carl Gustaf Verner von Heidenstam (1859-1940) - poet dhe romancier suedez, fitues i Çmimit Nobel për Letërsi, në vitin 1916.
Mendimi nacional i Lazër Radit
- Publicistika e Lazër Radi - Vepra 9 dhe 10
nga Leka Ndoja
Në mungesë të Institucioneve – Jozef Radi, i biri, arriti që të përfundojë veprën e Lazër Lexo Me Teper.
Historiku i “Dekonstruksionit të veprës së Fishtës”,
dhe “Apoforia – rishfaqja e shpirtit të Fishtës…”
në 150 vjetorin e lindjes në vendet e kujtesës
Pjesë nga kumtesa për 150 vjetorin e Lexo Me Teper.
Mitologjia romantike dhe sonetet e Filip Shirokës
nga Sadik Bejko
Filip Shiroka ka lindur më 3 gusht 1859 në Shkodër,
ka vdekur në Bejrut, më 14 nëntor 1935. Ishte inxhinier Lexo Me Teper.
“Nji lule vjeshtet…” Gjergj Fishta
qasje kritike nga Emrie Krosi
Një receptim modern i lirikës së Fishtës “Nji lule vjeshtet”
Kjo ndoshta asht poezija ma lirike e mbarë këtij libri, n’atë kuptimin Lexo Me Teper.
Një dokumenti i Ministrisë së Arsimit, në vitin 1950
dhe matura e vitit 2020 – 70 Vite largësi!
Material i pajisur me shënime nga Leka Ndoja
Para vitit 1945, Ministria e Arsimit vendoste Lexo Me Teper.
Një zë kundërshtar në Shqipërinë komuniste
Libri i Luan Ramës
Pas botimit të librit “Epistolari i Zaratës” në Tiranë dhe botimeve në Francë “Epistolaire de Zarata” apo në versionin në anglisht Lexo Me Teper.
Dy fjalë për përkthyesin dhe përkthimin
Kur mora vesh botimin e një libri me përkthime prej Gëzim Barutit, i pari emocion që përcolla ishte habia, po kur mora vërtet librin me Lexo Me Teper.
Kur Njeriu i ban hije Malit…
esse nga Jozef Radi
Kushtue mungesës fizike të Kasem Trebeshinës
Prania ose mungesa fizike e nji shkrimtari, s’ka asnji lloj randësie për lexuesin e thjeshtë.
Në fëmininë Lexo Me Teper.
Për nji frymë të re letrare në Fakultetin e Letërsisë
nga shënimet e Dr. Lazër Radi (1916-1998)
Ndonëse në fillim të viteve ’90,
Dr. Lazër Radi i kishte kaluar të 75 Lexo Me Teper.
O Zot, sa shumë janë 26 dhimbje!
nga Mark Simoni
Kisha besue fort se do të ishte nji gëzim tejet i madh,
ardhja e nji libri të pritun aq gjatë e të Lexo Me Teper.
Komedia hyjnore – Ferri – Përktheu Mark Ndoja
Pjesë nga Komedia Hyjnore
Urata e mbrames
(Dante Alighieri - Burgatuer, kangë VIII)
Ish’ tashma ora qi iu siell dëshirë
Voztarve e zemrën m’përmallim ua prekë
Dita qi Lexo Me Teper.
“Dedë Gjo’ Luli” përmes kujtimesh
dhe veprës së Mark Ndojës
Parathania e Librit nga Lazër Radi
Pesëdhjetë vjet ma parë, mbasditen e nji të djele dhjetori të vitit 1937, në Konviktin Lexo Me Teper.