Martin Luther King (15 janar 1928 – 5 prill 1968) Dhuna “…Me iu përgjigjë dhunës me dhunë, domethanë me e shumfishue dhunën, tue prekë kështu terrin ma të thellë t’nji nate pa asnji xixë yjesh… Errsinën, s’mundet me e largue urrejtja, pse veç dashnia mundet me ba diçka ksisoji…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1799Honorè de Balzac (1799-1850) - shkrimtar, dramaturg, kritik letrar, mendimtar dhe gazetar francez, i konsideruar ndër ma të mëdhenjtë e kohës së vet. Mjeshtër i Romanit Realist francez të shek. të XIX.
1806John Stuart Mill (1806-1873) - filozof dhe ekonomist britanik, nji nga përfaqsuesit më të ndritur të Liberalizmit dhe Utilitarizmit.
1855Émile Verhaeren (1855-1917) - poet belg i gjuhës franceze. Ndër pararendësit e Shkollës Simboliste.
1886Ali Sami Yen (1886-1951) - futbollist, trajner futbolli, themelues dhe President i Parë i skuadrës së Galatasaray SK. President i Komitetit Olimpik nga viti 1926-1931.I biri i filozofit shqiptar Sami Frashëri.
1903Ernest Koliqi (1903-1975) - profesor, poet, prozator ndër ma të randsishmit e letërsisë shqipe, botues, gazetar, përkthyes, gjuhëtar, albanolog e politikan. Nji nga figurat ma të randësishme të kulturës shqiptare. Botues i revistave ma të spikatuna të botës shqiptare si: "Illyria", "Shkëndija" dhe "Shejzat". Vdiq në Romë në ezil dhe ende mbi të sundon heshtja diktatoriale.
1907Gegë Marubi (1907-1984) - pinjoll i Dinastisë Marubi: Fotografët ma të mëdhenj Shqiptarë, që e lanë të gjallë në celuloid të vërtetat historike shqiptare.
Ngjarje
1Dita Botërore e Diversitetit Kulturor.
1570Abraham Ortelius (1527-1598) - kartografi qe propozoi Atlasin e parë modern të Botës.
1916 Qyteza Codell në Kansas të ShBA goditet nga nji Tornado. Po kjo qytezë u godit edhe dy herë të tjera më 1917 dhe 1918, po në të njejtën datë - 20 Maj!!
1940Holokausti: Në kampin i ri të përqëndrimit në Auschwitz, mbrrijnë të burgosurit e parë.
2006 Në Kinëpërfundon ndërtimi i Digës së Tri Grykave, ma e madhja vepër hidraulike e Planetit.
2021Dita e 140 e vitit, kanë mbetur edhe 225 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1506Kristofor Kolombi (1451-1506) - lundërtar dhe tregtar, i pari që kaloi Oqeanin Atlantik dhe zbuloi Amerikën në vitin 1492, nën flamurin e Spanjës. Kolombi vdiq duke menduar se ka zbuluar rrugën për në Indi dhe jo Amerikën.
1940Carl Gustaf Verner von Heidenstam (1859-1940) - poet dhe romancier suedez, fitues i Çmimit Nobel për Letërsi, në vitin 1916.
1799Honorè de Balzac (1799-1850) - shkrimtar, dramaturg, kritik letrar, mendimtar dhe gazetar francez, i konsideruar ndër ma të mëdhenjtë e kohës së vet. Mjeshtër i Romanit Realist francez të shek. të XIX.
1806John Stuart Mill (1806-1873) - filozof dhe ekonomist britanik, nji nga përfaqsuesit më të ndritur të Liberalizmit dhe Utilitarizmit.
1855Émile Verhaeren (1855-1917) - poet belg i gjuhës franceze. Ndër pararendësit e Shkollës Simboliste.
1886Ali Sami Yen (1886-1951) - futbollist, trajner futbolli, themelues dhe President i Parë i skuadrës së Galatasaray SK. President i Komitetit Olimpik nga viti 1926-1931.I biri i filozofit shqiptar Sami Frashëri.
1903Ernest Koliqi (1903-1975) - profesor, poet, prozator ndër ma të randsishmit e letërsisë shqipe, botues, gazetar, përkthyes, gjuhëtar, albanolog e politikan. Nji nga figurat ma të randësishme të kulturës shqiptare. Botues i revistave ma të spikatuna të botës shqiptare si: "Illyria", "Shkëndija" dhe "Shejzat". Vdiq në Romë në ezil dhe ende mbi të sundon heshtja diktatoriale.
1907Gegë Marubi (1907-1984) - pinjoll i Dinastisë Marubi: Fotografët ma të mëdhenj Shqiptarë, që e lanë të gjallë në celuloid të vërtetat historike shqiptare.
Ngjarje
1Dita Botërore e Diversitetit Kulturor.
1570Abraham Ortelius (1527-1598) - kartografi qe propozoi Atlasin e parë modern të Botës.
1916 Qyteza Codell në Kansas të ShBA goditet nga nji Tornado. Po kjo qytezë u godit edhe dy herë të tjera më 1917 dhe 1918, po në të njejtën datë - 20 Maj!!
1940Holokausti: Në kampin i ri të përqëndrimit në Auschwitz, mbrrijnë të burgosurit e parë.
2006 Në Kinëpërfundon ndërtimi i Digës së Tri Grykave, ma e madhja vepër hidraulike e Planetit.
2021Dita e 140 e vitit, kanë mbetur edhe 225 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1506Kristofor Kolombi (1451-1506) - lundërtar dhe tregtar, i pari që kaloi Oqeanin Atlantik dhe zbuloi Amerikën në vitin 1492, nën flamurin e Spanjës. Kolombi vdiq duke menduar se ka zbuluar rrugën për në Indi dhe jo Amerikën.
1940Carl Gustaf Verner von Heidenstam (1859-1940) - poet dhe romancier suedez, fitues i Çmimit Nobel për Letërsi, në vitin 1916.
Nekrofili
nga Skënder Tufa
Në këtë kohë të trazuar janë të shumtë tipat, karakteret, mllefet e vjetra apo vetëreflektimi i këndit të errët për të cilin disa mendojnë se pastrohet duke vjellë Lexo Me Teper.
Filmi shqiptar: një arkivol që e paraqesin si djep
nga Edison Ypi
Kazan plehrash plot me coftina, bilbila polici të ndryshkur, gajde të çara, lahuta të çakorduara, çizme të grisura, stomaqe bosh, Lexo Me Teper.
Leman Ypi
nga Edison Ypi
Lemani ishte një aristokrate e kultivuar, inteligjente, e hirshme, e ndjeshme, e dhënë pas leximeve, artit, gjuhëve të huaja.
Ai ishte një komunist idealist ëndërrtar, kushtuar jetën librave Lexo Me Teper.
Bej forever
nga Edison Ypi
Gjeta një hidraulik për ca punë që kisha në shtëpi. Ishte nga një fshat i Gramshit. 26 vjeç, qefull, pa dhjamë në bark, pa tul në ballë. Lexo Me Teper.
Kam te puna…
nga Edison Ypi
Kam te puna gjithçka që lypset për të ndrequr biçikletën, sobën, rubinetën, këpucët; çelsa, kaçavida, llamarina, çekiça, sholla, lëkura, ngjitëse, gozhda, thumba.
Kam te puna materialet dhe Lexo Me Teper.
Sizifi Rinush Idrizi
nga Edison Ypi
Dy motra, dy vëllezër, asnjëri nga ne ende nuk e di nëse prindërit tanë përdorën ndonjë strategji që në shtëpinë tonë lexohej vetëm letërsi serioze, apo Lexo Me Teper.
Françesk Radi
nga Edison Ypi
Dëgjoja Beethoven, Vagner, Verdi, Shopen, Shtraus, Shostakovich, Çajkovski, Neil Diamond, Joan Baes, Franco Battiato, Fabrizio De Andre, David Bowie, Neil Young, Rod Stewart, Deep Purple, Santana, Lexo Me Teper.
Shqipëria një çmendinë, ku vrasësit janë deputetë
dhe hajdutët ordinerë ministra…
nga Edison Ypi
Një çmendinë… e quan gazetari Edison Ypi,
Shqipërinë, duke uruar që të mos kthehet në kasaphanë.
Në Lexo Me Teper.
Ladi
nga Edison Ypi
Ladi ishte njeri i qeshur. E vetmja gjë që Ladi e shqiptonte me solemnitet ishte kjo; Jeta gjatë së cilës nuk bën asgjë të madhe për të Lexo Me Teper.
Mbylle Zërin e Amerikës
nga Edison Ypi
Zoti Trump,
E kam ndjekur me vite Zërin e Amerikës. Me frikë, me kufje, me dritare të mbuluar me batanije, me valë të mesme, të shkurtra, Lexo Me Teper.
Ganimete
nga Edison Ypi
Maksi tha se nuk e dinte ku ishte ajo barraka e pisët ku pa u gdhirë e nesërmja e ditës së parë të internimit Ti dhe nëna jote Lexo Me Teper.
Me kafen përpara,
po lexoja kët shkrim të Edison Ypit,
të shkruar ashtu grryeshëm me nerv,
e të përcjellë ashtu furishëm ndër lexues…
E ndërsa e lexoja kët breshëri imazhes apokaliptike
përfytyrimi më fluturoi Lexo Me Teper.