“Njeriu asht i dënuem me qenë i lirë; i dënuem, sepse s’asht krijue thjesht prej vetvedit, e megjithatë i lirë, sepse prej çastit që përplaset në kët botë, asht përgjegjës për gjithçka ban…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1225Tommaso d'Aquino (1225-1274) - filozof dhe shkencëtar katolik i Scolastikës. I nderuar si Shenjtor i Kishës.
1853José Martí (1853-1895) - politikan, shkrimtar dhe revolucionar kuban. Udhëheqës i luftës për pavarsinë e Kubës. I vlerësuar Hero Kombëtar i Kubës.
1888Henrik Bariç (1888-1957) - gjuhëtar, ballkanolog e albanolog kroat. Bëri studime për fusha të ndryshme të historisë së gjuhës shqipe. Në shqyrtimet etimologjike, Bariç shtoi fondin e njohur indoevropian të shqipes e trajtoi disa dukuri të fonetikës historike të saj. Sa i përket prejardhjes së gjuhës shqipe, përkrahu tezën trake, lidhur ne përkimet e shqipes me rumanishten.
1912Paul Jackson Pollock (1912-1956) - piktor amerikan. I famshëm me stilin e tij të Action Painting, sipas veprave të tija të Ekspresionizmit Abstrakt.
1931Lucia Bosè - Borloni (1931) - artiste e njohur e kinmase italiane. Nëna e Miguel Bose-së dhe ish grua e Luis Miguel Dominguin.
1931Lucia Bosè - Borloni (1931-2020) - aktore italiane e natyralizuar spanjolle. Miss Italia 1947. Bashkë me Silvana Pampaninin, Gina Lollobrixhidën e Sofia Loren, një nga aktoret kryesore të kinemasë italiane.
1936Ismail Kadare (1936) - shkrimtar, poet, politikan e eseist i njohur shqiptar i gjysmës së dytë të shek. XX dhe periudhës së Realizmit Socialist. Figurë e vlerësuar në "shërbim të regjimit komunist", fitues çmimesh Ndërkombtare dhe pretendent i hershëm i çmimit Nobel.
Ngjarje
1945Radio Shkupi - filloi transmetimin e programit në gjuhën shqipe.
2021Dita e 28 e vitit, kanë mbetur edhe 337 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
814Charlemagne(Karli i Madh) (0742-0814) - Mbret nga ma të njohurit e Francës. Mbretëroi nga 25 dhjetori i 800 - deri në 28 janar 814.
1928Vicente Blasco Ibáñez (1867-1928) - shkrimtar, dramaturg, regjizor e skenarist mjaft i njohur spanjoll, brenda e jashtë vendit të vet.
1939William Butler Yeats (1865-1939) - poet dhe dramaturg irlandez, ndër shkrimtarët ma të mëdhenj të shekullit të 20-të. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1923.
1969
Rrok Gera (1901-1969) - ekonomist, dy herë ministër i Financave dhe ambasador i Shqipërisë në Gjermani. U dënua me 10 vite burg nga Gjyqi Special më 13 prill 1945. Lirohet në dhjetor 1949. Arrestohet sërish më 24 prill 1951. Dënohet për të njëjtat akuza si herën e parë. Më 8 maj 1958, Gjykata e Lartë i dha pafajësi.
1972Dino Buzzati (1906-1972) - shkrimtar, gazetar i njohur italian, po edhe dramaturg, libretist dhe piktor.
1996Josef Aleksandrovič Brodskij (1940-1996) - poet, eseist e dramaturg rus me shtetësi amerikane. Cmim Nobel për letërsi në viti 1987. Shkroi kryesisht në rusisht e vlersohet si ndër ma të mëdhenjtë poetë rusë të shek. të XX.
1997Mikel Koliqi (1902-1997) - prift, muzikant, kompozitor dhe Kardinali i Parë Shqiptar. U dënua disa herë me burg e interrnime të gjata nga regjimi komunist. Mbas Rënies së Murit u zgjodh Kardinal me 26 nëntor 1994.
2002Astrid Lindgren (1907-2002) - shkrimtare suedeze, mjaft e njohur e letërsisë për fëmijë. Autore e "Pipi Corapgjata".
1225Tommaso d'Aquino (1225-1274) - filozof dhe shkencëtar katolik i Scolastikës. I nderuar si Shenjtor i Kishës.
1853José Martí (1853-1895) - politikan, shkrimtar dhe revolucionar kuban. Udhëheqës i luftës për pavarsinë e Kubës. I vlerësuar Hero Kombëtar i Kubës.
1888Henrik Bariç (1888-1957) - gjuhëtar, ballkanolog e albanolog kroat. Bëri studime për fusha të ndryshme të historisë së gjuhës shqipe. Në shqyrtimet etimologjike, Bariç shtoi fondin e njohur indoevropian të shqipes e trajtoi disa dukuri të fonetikës historike të saj. Sa i përket prejardhjes së gjuhës shqipe, përkrahu tezën trake, lidhur ne përkimet e shqipes me rumanishten.
1912Paul Jackson Pollock (1912-1956) - piktor amerikan. I famshëm me stilin e tij të Action Painting, sipas veprave të tija të Ekspresionizmit Abstrakt.
1931Lucia Bosè - Borloni (1931) - artiste e njohur e kinmase italiane. Nëna e Miguel Bose-së dhe ish grua e Luis Miguel Dominguin.
1931Lucia Bosè - Borloni (1931-2020) - aktore italiane e natyralizuar spanjolle. Miss Italia 1947. Bashkë me Silvana Pampaninin, Gina Lollobrixhidën e Sofia Loren, një nga aktoret kryesore të kinemasë italiane.
1936Ismail Kadare (1936) - shkrimtar, poet, politikan e eseist i njohur shqiptar i gjysmës së dytë të shek. XX dhe periudhës së Realizmit Socialist. Figurë e vlerësuar në "shërbim të regjimit komunist", fitues çmimesh Ndërkombtare dhe pretendent i hershëm i çmimit Nobel.
Ngjarje
1945Radio Shkupi - filloi transmetimin e programit në gjuhën shqipe.
2021Dita e 28 e vitit, kanë mbetur edhe 337 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
814Charlemagne(Karli i Madh) (0742-0814) - Mbret nga ma të njohurit e Francës. Mbretëroi nga 25 dhjetori i 800 - deri në 28 janar 814.
1928Vicente Blasco Ibáñez (1867-1928) - shkrimtar, dramaturg, regjizor e skenarist mjaft i njohur spanjoll, brenda e jashtë vendit të vet.
1939William Butler Yeats (1865-1939) - poet dhe dramaturg irlandez, ndër shkrimtarët ma të mëdhenj të shekullit të 20-të. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1923.
1969
Rrok Gera (1901-1969) - ekonomist, dy herë ministër i Financave dhe ambasador i Shqipërisë në Gjermani. U dënua me 10 vite burg nga Gjyqi Special më 13 prill 1945. Lirohet në dhjetor 1949. Arrestohet sërish më 24 prill 1951. Dënohet për të njëjtat akuza si herën e parë. Më 8 maj 1958, Gjykata e Lartë i dha pafajësi.
1972Dino Buzzati (1906-1972) - shkrimtar, gazetar i njohur italian, po edhe dramaturg, libretist dhe piktor.
1996Josef Aleksandrovič Brodskij (1940-1996) - poet, eseist e dramaturg rus me shtetësi amerikane. Cmim Nobel për letërsi në viti 1987. Shkroi kryesisht në rusisht e vlersohet si ndër ma të mëdhenjtë poetë rusë të shek. të XX.
1997Mikel Koliqi (1902-1997) - prift, muzikant, kompozitor dhe Kardinali i Parë Shqiptar. U dënua disa herë me burg e interrnime të gjata nga regjimi komunist. Mbas Rënies së Murit u zgjodh Kardinal me 26 nëntor 1994.
2002Astrid Lindgren (1907-2002) - shkrimtare suedeze, mjaft e njohur e letërsisë për fëmijë. Autore e "Pipi Corapgjata".
Ushtima e një pamfleti të pabotuar
kujtime nga Zija Shkodra
(Albanologjia në litarin e xhelatëve
ose gjyqi i Universitetit të Tiranës
kundra disa intelektualëve, më 1967)
.
28 vjet më parë, kur flitej me Lexo Me Teper.
Kujtime për Profesor Eqrem Çabej
nga Thanas L. Gjika
(Plotësuar me rastin e 110-vjetorit të lindjes së tij)
Ndjehem fatlumtur që kam pasur rastin të njihja nga afër profesorin Eqrem Çabej, personin tek Lexo Me Teper.
Elita shkodrane në Institutet e Albanologjisë
nga Thanas L. Gjika
(Kujtime e meditime mbi akademik Kolec Topalli)
Qyteti dhe krahina e Shkodrës, gjatë historisë i kanë dhënë botës shqiptare shumë luftëtarë trima edhe Lexo Me Teper.
Dy Shqipnitë e nji Flamuri
esse nga Jozef Radi
Asnjiherë s’e kam kuptue si dhe sa duhet pse shqiptarët e vërtetë ndjehen të zemruem me Shqipninë e pavërtetë… dhe pse Shqipninë e Lexo Me Teper.
Terrori psikologjik enverist
kundër gjuhëtarëve gjatë viteve
që i paraprinë Kongresit të Drejtshkrimit 1972
Për disa që ende flasin për kushtet normale në të cilat qenkësh organizu Kongresi i Drejtshkrimit me Lexo Me Teper.
Vetëm Lasgush Poradeci nuk e firmosi
Rezolutën e Kongresit të Drejtshkrimit
nga Prof. David Luka*
“Gjuha Standarde
asht Gjuha e Kostallarit
dhe Partisë marksiste-leniniste!
Asht Gjuhë e Dhunshme! prof. David Luka
Shqipja Lexo Me Teper.
Një shpjegim i domosdoshëm rreth artikullit të Selman Rizës
“Shqiponja dhe Shqipja”
nga Agim Morina
Ky artikull i S. Rizës, i botuem me 1936 në revistën “Përpjekja”, pavarësisht që në atë kohë Lexo Me Teper.
Si e kam njohur unë Selman Rizën
nga Uran Butka
(Me rastin e përvjetorit të vdekjes)
“Puna që paguhet,
nuk mund të quhet fisnike”.
Selman Riza
Kur kisha shansin të takoja profesor Selman Rizën apo Lexo Me Teper.
Gegnishtja në optikën e Ismail Kadaresë
nga Gjokë Vata
Sapo pata rastin me u njoftë me vlersimin e gegnishtes nga shkrimtari i njohun Ismail Kadare, publikue në rubrikën “Kultura gege”. Me gjithë Lexo Me Teper.
Kujtime për Profesor Eqrem Çabeun*
nga Thanas L. Gjika
Nga koha studentore: Ora e fundit e leksioneve
Këto kujtime desha t’i shkruaja e t’i botoja në vitin 2008, me rastin e 100-vjetorit të Lexo Me Teper.
100 vitet e Lazër Radit*
nga Jozef Radi
Nji fundjanari në dimnin e ashpër prizrenas, bash në zemër të Luftës së Parë Botnore, kur Shqipnisë po donin me ia shkulë edhe at Lexo Me Teper.
Koineja e Gjuhes Shqipe
nga Kolec Traboini
Një studiues i njohur si Nikollë Daka,
një pinjoll nga Hoti i burrave kreshnikë,
i burgosur dy herë nga diktatura,
përkthyesi i madh i latinishtes,
siç e cilësonte Lexo Me Teper.