back to top
19.5 C
Tirana
E premte, 29 Mars, 2024

Një fotografi e rrallë e Jeronim de Radës

Gazeta

Jeronim De Rada mes fshatarësh Arbëreshë
Jeronim De Rada mes fshatarësh Arbëreshë

Një fotografi e rrallë e Jeronim de Radës

nga studiuesi i Qerim Vrioni

Kjo fotografi e veçantë me shënimin “Jeronim De Rada me fshatarë arbëreshë”, të shkruar me dorë nga prof. Dhimitër Shuteriqi në paspartimin prej kartoni, ndoshta ka shërbyer si burim kryesor i imazhit të De Radës, poetit të madh të Rilindjes Kombëtare, për portrete në pikturë dhe skulpturë. Fotoja është pjesë e arkivit të madh fotografik të mbledhur nga prof. Shuteriqi, i cili ndër të tjera, njihte mirë mjaft fotografë shqiptarë të gjysmës së parë të shekullit XX. Këtë e ka mësuar autori i këtyre rreshtave nga një bisedë e gjatë që ka pasur me profesorin erudit në vitin 2002.
Foton, për të cilën po shkruajmë, na e mundësoi me fisnikëri të veçantë (edhe pse në kushte jo shumë të mira shëndetësore), z.Mynever Shuteriqi, Zonja e Profesorit. Sipas z.Mynever, fotoja është gjetur në Kalabri (Itali) në vitet ’30 nga Simon Shuteriqi, studiues dhe pjesëmarrës në Kongresin e Alfabetit të Manastrit (1911), i ati i profesor Dhimitrit. Po ashtu, Zonja e nderuar shtoi se De Rada ka qënë autor shumë i pëlqyer për të shoqin dhe se ai, është marrë mjaft në studimet e tij me Arbëreshin e Madh .
Në fotografi paraqitet Jeronim De Rada, autori i poemës së njohur, “Milosao”, midis fshatarëve arbëreshë. Emri i tij është i shkruar edhe drejtëpërdrejtë në foto me dorë nga ndonjë pronar i hershëm arbëresh i saj. Ndoshta poeti ishte në rrugëtim e sipër, kur ka takuar bashkëkombasit e tij, të cilët mbase e kanë ftuar të fotografohet me ata, dhe ai e ka pranuar me kënaqësi kërkesën e tyre. Nga fotoja duket që poeti qëndron i qetë para aparatit duke u mbështetur te një shkop i gjatë (që e ndihmonte në ecje) dhe me kapelen në dorën e majtë, ndërsa nga supi i tij i djathtë i varet një çantë e madhe (ndoshta me libra). Dy fshatarët përanash poetit janë fotografuar kokëzbuluar, ai majtas, kapelen e hequr e mban poshtë me dorën e majtë, ndërsa i djathti është përngrirë duke e hequr atë (është vonuar ai, ose shpejtuar fotografi). Ndoshta heqja e kapeles ishte shenjë tradicionale respekti e krahinës dhe kohës ndaj fotografimit… ndoshta. Poeti mban rreth qafës edhe një kravatë modeste, e cila krijon një farë diference statusi ndërmjet tij dhe të tjerëve, ndonëse njihen mirë marrëdhëniet e ngrohta të tij me bashkëatdhetarët arbëreshë, pavarësisht rangut shoqëror dhe ekonomik. Fotografia është realizuar para një ndërtese në murin e së cilës duket një pjesë e një dritareje të vogël rrethore. Gjithashtu, mesa dijmë, botimi këtu, përbën paraqitjen e parë të kësaj fotografie në shtypin shqiptar.
Fotografia ka mbërritur në ditët tona me përmasa relativisht të vogla, pa emrin e autorit, pa përcaktimin e vendit të fotografimit dhe pa shënuar as vitin e shkrepjes, por këto ulin fare pak vlerat e kësaj fotografie të rrallë dokumentare, ndoshta si imazhi më i vërtetë i Poetit të madh të Rilindjes që paraqitet tani, në mbyllje të vitit 2014, Vitit të Madh të De Radës.

Studiuesi Qerim Vrioni
Studiuesi Qerim Vrioni

Botuar me 28.12.2014 ne suplementin “Milosao” nga studiuesi i fotografise shqiptare. z. Qerim Vrioni

Related Images:

More articles

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.

Portali Radiandradi.com, prej 11 vitesh dhuron kontribute të përditshme në shumë fusha të kulturës, historisë dhe vlerave shqiptare. Herë pas here siti ka nevojë për mirmbajtjeje, rikonstruktim si dhe rikonceptim në formatin letër. Për ta mbajtur këtë punë shumvjeçare, ndër më seriozet dhe më të lexuarat që të vazhdojë aktivitetin bëhet e domosdoshme mbështetja e lexuesve.

Jozef Radi

Redaktor i Radi & Radi

Artikujt e fundit

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.