back to top
11.5 C
Tirana
E enjte, 28 Mars, 2024

Gjyslyme Dervishi, gruaja e ish-ministrit të Arsimit, Hilmi Leka: nga pushkatimi i të shoqit, në burgun e Shkodrës – nga Meri Lalaj

Gazeta

Gjyslyme Dervishi Leka
Gjyslyme Dervishi Leka

Gjyslyme Dervishi, gruaja e ish-ministrit të Arsimit, Hilmi Leka:

nga pushkatimi i të shoqit, në burgun e Shkodrës

nga Meri Lalaj

.
Kalvari i jetës së ish-nxënëses së Institutit “Nana Mbretneshë”,
bashkëshortja e ish-ministrit të Arsimit në qeverinë e Mustafa Krujës,
Hilmi Leka i cili u pushkatua në moshën 31-vjeçare
pas Gjyqit Special të 14 prillit 1945.
Shtatë vitet e burgut si “agjente e imperializmit amerikan”,
më tej internimi po edhe burgosja e të birit.
.
Gjyslyme Dervishi së pari ndoqi mësimet në Shkollën Amerikane të Vajzave në Kavajë. Me mbarimin e kësaj shkolle, ajo vijoi të studionte në institutin femnor “Nana Mbretneshë”. Ishte një nxënëse shumë e mirë në mësime, e gjithashtu merrte pjesë në të gjitha veprimtaritë artistike të Institutit. Gjyslymja i përfundoi mësimet e kësaj shkolle në verën e vitit 1936. Ajo punoi për një vit mësuese në Shkollën Tregtare të Vlorës, pastaj shkoi për studime në Romë për Gjuhë dhe Letërsi, por i la studimet përgjysmë, mbasi u njoh dhe u martua me Hilmi Lekën.
Sapo u vendos pushteti komunist, bashkëshortin e saj e nxorën në Gjyqin Special (1 mars-13 prill 1945) dhe me 14 prill 1945 burri i saj do të ishte midis 17 të dënuarve me pushkatim. Gjyqin e organizonte regjimi për të shfarosur mendjet më të ndritura intelektuale të kombit.
Hilmi Leka ishte vetëm 32 vjeç kur e vranë. Ai pat studiuar në Padova të Italisë për literaturë, ishte akademik, gjithashtu pat kryer Fakultetin e Jurisprudencës në Vjenë. Kishte qenë drejtor i gazetës “Tomorri” dhe ministër i Arsimit në qeverinë e Mustafa Krujës.
Mbas vrasjes mizore të të shoqit, Gjyslymja mbeti fill e vetme me tre fëmijë jetimë: Elvira, Naxhi dhe Skënder. Menjëherë i hoqën nga Tirana dhe tërë jetën, ajo tok me fëmijët, shkelën nëpër shumë fshatra e qytete të Shqipërisë pa iu zënë këmbët dhè.
Por komunistët s’u mjaftuan me kaq, në vitin 1956 e arrestuan dhe Gjyslymen, nënën e tre fëmijëve. Në gjyq e akuzuan si agjente të imperializmit amerikan dhe si gruan e ish-ministrit të dënuar si “armik i popullit”. E dënuan me 23 vite burg, dhe kreu vetëm shtatë vite nëpër burgjet e Shkodrës, Vlorës, Tiranës. Gjyslymja u lirua në vitin 1962.
Gjatë kohës që ajo ishte në burg, fëmijët e saj
mbetën vetëm si zogjtë e qyqes, duke u endur andej-këtej pa asnjë mbështetje, duke u përpjekur të ushqenin njëri-tjetrin, e duke bërë punë të ndryshme në ngarkim-shkarkim, në ndërmarrjen e ndërtimit e të tjera. Fëmijët nuk u lejuan të shkollohen përveç arsimit të detyruar.
Gjyslyme Dervishi Leka, nuk punoi kurrë më në profesionin e mësuesisë për të cilin pat kryer studimet. Gjatë gjithë jetës ajo u përpoq të mbante gjallë shpirtin e saj dhe të fëmijëve, duke vërtitur rrotën e një makine qepëse. Ndërkohë, për të dhe fëmijët e saj vijonin përndjekjet. E internuan në Kosovën e Dumresë, ku ndodheshin edhe dhjetëra gra të huaja, të cilat ishin martuar me burra shqiptarë dhe burrat e tyre regjimi komunist i pat futur në burg. Ato gra të gjora që mbanin nga një shami të bardhë në kokë ndërsa punonin në fushë, të internuarit e tjerë i quanin “pulëbardha”.
Po vuajtjet e Gjyslymes nuk mjaftuan me kaq. Në vitin 1980, asaj i arrestojnë djalin, Skënderin, i cili pat qenë vetëm katër muajsh kur i kishin pushkatuar të atin.
E arrestuan me akuzën e rëndomtë “agjitacion e propagandë” dhe akuzat gjatë gjyqit ishin qesharake, sikur ai pat thënë se “futbolli gjerman ishte më i miri nga të gjithë”, dhe se pat kënduar një këngë të Fausto Lealit, se kish ndërmend “të luftonte për të drejtat e njeriut” dhe qe ankuar se “në Shqipëri rrogat ishin të vogla”.
Skënder Leka qëndroi shtatë vite në burg dhe nënën e tij, Gjyslymen, Dega e Punëve të Brendshme e lejoi vetëm një herë ta takonte të birin.
Ky ishte fati i asaj vajze të bukur, fat që ia shkatërroi pa mëshirë regjimi komunist.
Gjyslyme Leka i mbylli vitet e fundit të jetës në Elbasan. Në fund ajo arriti që të shohë pak ditë të bardha, sepse e gëzoi rënien e diktaturës, dhe fëmijët e saj dikur të përbuzur u vunë në krye të lëvizjeve demokratike, luftuan dhe fituan kundër regjimit më të egër që ka provuar Shqipëria.
.
marre nga zemrashqiptare.net/neës/27526/meri-lalaj-gjyslyme-dervishi-leka.html
.

Related Images:

More articles

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.

Portali Radiandradi.com, prej 11 vitesh dhuron kontribute të përditshme në shumë fusha të kulturës, historisë dhe vlerave shqiptare. Herë pas here siti ka nevojë për mirmbajtjeje, rikonstruktim si dhe rikonceptim në formatin letër. Për ta mbajtur këtë punë shumvjeçare, ndër më seriozet dhe më të lexuarat që të vazhdojë aktivitetin bëhet e domosdoshme mbështetja e lexuesve.

Jozef Radi

Redaktor i Radi & Radi

Artikujt e fundit

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.