Martin Luther King (15 janar 1928 – 5 prill 1968) Dhuna “…Me iu përgjigjë dhunës me dhunë, domethanë me e shumfishue dhunën, tue prekë kështu terrin ma të thellë t’nji nate pa asnji xixë yjesh… Errsinën, s’mundet me e largue urrejtja, pse veç dashnia mundet me ba diçka ksisoji…” .
Himni Kombtar
Ngjarje Historike
Lindi
1907Frida Kahlo (Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón) (1907-1954) - piktore e njohur meksikane, e bija e Carl Wilhelm Kahlo (1871-1941), fotograf i lindur në Gjermani, nji familje ebraiko-hungareze. Pikturat e saj kanë frymën e Realizmit Magjik dhe Surrealizmit. Pati nji jetë të vështirë me piktorin Diego Rivera. Veprat e saj njohën vlerësim vetëm mbasi vitit 1990.
1930Fatos Mero Rrapaj (1930-2012) - shkrimtar, studiues dhe mbledhës i folklorit shqiptar të Çamërisë e Labërisë. Merr pjesë në luftë, po pas çlirimit arrestohet dhe denohet për pikëpamjet e tij nacionaliste. Autor i shumë veprave e studimeve me vlerë.
Ngjarje
1943Masakra e Borovës - prita partizane vret kokën e autokollonës gjermane që shkonte nga Follorina drejt Bilishtit. Trupat gjermane në të parin fshat, Borovën vrasin 107 të pafajshëm: 64 gra e 43 burra... mes tyre edhe fëmijë e foshnja.
2021Dita e 187 e vitit, kanë mbetur edhe 178 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1533Ludovico Ariosto (1474-1533) - poet dhe komediograf italian, autori "Orlandos së çmendun" (1516-1532) përkthye në shqip nga Guljelm Deda. I vlerësuar si nji prej autorëve ma me influncë të kohës së vet.
1535Thomas Moore (1478-1535) - humanist, shkrimtar dhe politikan anglez i Shenjtëruar nga Kisha Katolike.
1946Bedri Pejani (1885-1946) - publicist, diplomat dhe atdhetar shqiptar, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë. Mё 1945, u arrestua nga Sigurimi i Shtetit dhe ”vdiq” i helmuar, nё spitalin e Prizrenit, mё 6 korrik 1946. "Nderi i Kombit" më 2012.
1962William Faulkner (1897-1962) - kolonel, hero i Luftës Civile, po edhe shkrimtar dhe eseist. Ndoqi shkollën publike ne Oksford, po s'arriti të diplomohej. Ishte pothuaj i panjohur deri në marrjen e Çmimit Nobel në Letërsi në 1949.
1971Luis Armstrong(1901-1971) - trombist dhe këngëtar i famshem i jazz-it amerikan... I mbiquajtur "Mbret i Jazz-it"
2005Claude Simon (1913-2005) - shkrimtar francez dhe përfaqësues autentik i Romanit të Ri , po edhe piktor e fotograf. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1985.
2020Ennio Morricone (1928-2020) - kompozitor italian, muzikant dhe drejtues orkestre, i njohur për kolonat muzikore të mjaft filmave të njohur.
1907Frida Kahlo (Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón) (1907-1954) - piktore e njohur meksikane, e bija e Carl Wilhelm Kahlo (1871-1941), fotograf i lindur në Gjermani, nji familje ebraiko-hungareze. Pikturat e saj kanë frymën e Realizmit Magjik dhe Surrealizmit. Pati nji jetë të vështirë me piktorin Diego Rivera. Veprat e saj njohën vlerësim vetëm mbasi vitit 1990.
1930Fatos Mero Rrapaj (1930-2012) - shkrimtar, studiues dhe mbledhës i folklorit shqiptar të Çamërisë e Labërisë. Merr pjesë në luftë, po pas çlirimit arrestohet dhe denohet për pikëpamjet e tij nacionaliste. Autor i shumë veprave e studimeve me vlerë.
Ngjarje
1943Masakra e Borovës - prita partizane vret kokën e autokollonës gjermane që shkonte nga Follorina drejt Bilishtit. Trupat gjermane në të parin fshat, Borovën vrasin 107 të pafajshëm: 64 gra e 43 burra... mes tyre edhe fëmijë e foshnja.
2021Dita e 187 e vitit, kanë mbetur edhe 178 ditë nga mbarimi i tij...
Vdiq
1533Ludovico Ariosto (1474-1533) - poet dhe komediograf italian, autori "Orlandos së çmendun" (1516-1532) përkthye në shqip nga Guljelm Deda. I vlerësuar si nji prej autorëve ma me influncë të kohës së vet.
1535Thomas Moore (1478-1535) - humanist, shkrimtar dhe politikan anglez i Shenjtëruar nga Kisha Katolike.
1946Bedri Pejani (1885-1946) - publicist, diplomat dhe atdhetar shqiptar, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë. Mё 1945, u arrestua nga Sigurimi i Shtetit dhe ”vdiq” i helmuar, nё spitalin e Prizrenit, mё 6 korrik 1946. "Nderi i Kombit" më 2012.
1962William Faulkner (1897-1962) - kolonel, hero i Luftës Civile, po edhe shkrimtar dhe eseist. Ndoqi shkollën publike ne Oksford, po s'arriti të diplomohej. Ishte pothuaj i panjohur deri në marrjen e Çmimit Nobel në Letërsi në 1949.
1971Luis Armstrong(1901-1971) - trombist dhe këngëtar i famshem i jazz-it amerikan... I mbiquajtur "Mbret i Jazz-it"
2005Claude Simon (1913-2005) - shkrimtar francez dhe përfaqësues autentik i Romanit të Ri , po edhe piktor e fotograf. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1985.
2020Ennio Morricone (1928-2020) - kompozitor italian, muzikant dhe drejtues orkestre, i njohur për kolonat muzikore të mjaft filmave të njohur.
Koha me humbë dashninë…
tregim nga Jozef Radi
U ba kohë që largësitë s’i ndjej ma n’at njisinë e tyne bazë, po ndryshe… aq sa mundem me thanë se sa ma shumë Lexo Me Teper.
Viktimizimi i sforcuar i Kadaresë
nga Çelo Hoxha
Diktatura komuniste shqiptare – si gjithë diktaturat – kishte dy fytyra: njërën për publikun, tjetrën për elitën sunduese. Të dyja të krijuara përmes Lexo Me Teper.
Firmatarët e Korçës – 28 nëndor 1912
Ndër firmëtarët e Aktit të Pavarësisë
me 28 Nëntor 1912
disa prej tyre ishin edhe përfaqsues të Korçës.
Ja kush ishin ata…
Dhimitër Beratti (1888-1970)
Lindur Lexo Me Teper.
Gjama e Poetit Martin Camaj…
nga Ilir Seci
ose “Nji fotografi, sa për njimilion fjalë…!”
Kjo fotografi asht marrë te shpia e poetit Martin Camaj, në Temal të Dukagjinit…
Asht marrë bash njat ditë Lexo Me Teper.
Kush na i prishi njerëzit?
nga Ilir Hashorva
Ndërsa kundërshtarëve të tij komunizmi iu sul me tërbim dhe i shkatërroi kulturalisht, ekonomikisht dhe fizikisht, njerëzve të tij u shkatërroi dhe u Lexo Me Teper.
Pjeter Gjini i ri… (arkivi B. Coba)
Malsori në Paris… (Fragment)
nga Pjetër Gjini
M’e kaluem kohën n’argtime
Gjinden prrallza o kallxime;
Dhe un sod prà, pa pik zori,
Do t’u flas mb’i tip malsori,
Bash Lexo Me Teper.
Rexhep Ismajli -
“Nuk po hapet asfare procesi për asfare gjuhe tjetër letrare…”
Intervistoi: Violeta Murati
Intervistë me akademikun nga Kosova, Rexhep Ismajli,
i pranishëm në Tiranë në konferencën “Letërsia dhe dialektet”,
një Lexo Me Teper.
Parathënia e librit poetik te Griselda Doka –
“Vetëm disa pyetje të mërguara”
nga Pierino Gallo
Njëra, asnjëra, njëqindmijë.
Kjo parullë, që na kujton Pirandelon, ndez menjëherë brenda nesh disa tregues djesish: i Lexo Me Teper.
Pavarsia në Elbasan
me 25 Nëntor 1912
Të dhëna të rëndësishme për këtë ngjarje,
atmosferën në Elbasan, e japin dy bashkohës,
qytetarë të Elbasanit, dëshmitarë okularë,
Qamil Çelirama dhe Jovan Dimitresku.
Në Lexo Me Teper.
Një letër e Dr. Filip Papajanit për Lef Nosin.
Kërkon ndihmë për Poetin Lasgush Poradeci…
Fort i dashuni Zoti Lef,
Më vjen mirë se sot po gjej rastin t’ju vë një barrë sa Lexo Me Teper.
Requiem per Gjosho Vasijan
Dy vjet pa Gjoshon
nga Osmon Kaceli
Si sot, 2 vjet më parë ndrroi jetë Xhovalin Vasija, ose siç e njofin të gjithë Gjoshja!
Tronditja qe e madhe, jo vetëm Lexo Me Teper.
Rrëfim: Shpesh poezinë e shkruej ndër çaste vlimi e mandej përpiqem paksa me e harrue
ose e thanë pak ma ndryshe “e la me u ftofë”!
Dikur i rikthehem Lexo Me Teper.